Links in China likt zijn wonden
 

Links in China likt zijn wonden


SIMA NAN (Jilin, 1956) Commentator. Partijlid dat zich profileert zichzelf als ‘vrijdenker'.

‘Wen Jiabao heeft als premier geen enkel sociaal probleem opgelost, terwijl Bo Xilai het in Chongqing zo voor elkaar had. Gewone boeren zien een tweede Mao Zedong in Bo. Kosten noch moeite spaarde hij om mensen te helpen. Hij stuurde melk en eieren naar arme schoolkinderen op het platteland: gratis. Dat vergeten de mensen niet.'

‘Ik ben vorig jaar naar Chongqing geweest met de Schrijversbond. Bo Xilais toppolitieman nodigde me uit voor een diner. Grote Broer Sima, zei hij, ik begrijp niet waarom die kritische kranten mij altijd uitschelden. Tja, ik weet wel hoe de media werken. Bo heeft niets anders gedaan dan in opdracht van de Partij de politieke lijn in de praktijk te brengen en dat is hem nog gelukt ook. Terwijl het hele Chinese kabinet dat in acht jaar niet voor elkaar krijgt.'

‘Bo heeft de rode normen en waarden nieuw leven ingeblazen. Nu was het westen al niet in staat om China te vernietigen, want wij zijn met 1,3 miljard mensen. Natuurlijk is het lastig als een relatief achtergebleven land wordt overspoeld door Amerikaanse invloeden, maar die Amerikanisering stimuleert Chinezen alleen maar om onze eigen goede cultuur te herontdekken.'

‘Sommige mensen zien alleen problemen en denken: laten we een meerpartijensysteem proberen. Dat staat gelijk aan: laten we met zijn allen de verantwoordelijkheid ontwijken. Het huidige eenpartij-systeem werkt prima.'

‘Universele waarden gaan niet op in China. In enkele decennia hebben we met onze eigen weg meer millenniumdoelen gehaald dan de rest van de wereld bij elkaar. Urbanisatie, industrialisatie, het armoedevraagstuk is nagenoeg opgelost: met die universele waarden van het westen had dat honderden jaren geduurd.'

‘Zeggen ze dat ik een partijpropagandist ben? Ik weet dat mijn tegenstanders me uitschelden voor wu-mao (partijleden die op internet een positief bericht voor de partij posten krijgen als beloning een stuiver, red.). Wu-mao is een lelijk woord en op scheldpartijen ga ik niet in.'

‘Ik sta voor een terugkeer naar het bescheiden ideaal van de kleine welvaart. De ouderen worden vereerd, de jongeren zijn vlijtig aan het werk, de onderlinge verhoudingen in de maatschappij zijn in balans. Gewoon een goed bestaan dus. Dat kunnen we alleen bereiken door herstel van communistische waarden.'


YANG FAN (Peking, 1951) Politiek econoom en auteur van het boek Chongqing model. Ging naar dezelfde middelbare school als Bo Xilai. Partijlid, noemt zichzelf ‘midden-links'.

‘Je verwacht het niet in China, maar er is een hoop fascisme hier. Een losgeslagen kapitalistische economie. Een autoritaire staat die nauwelijks politieke vrijheid toestaat. Dat zijn toch klassieke extreem-rechtse kenmerken?'

‘Deze linkse omwenteling had een kans. Waarom denk je dat steeds meer rijken hun geld naar het buitenland sluizen? En die partijtopmannen, die voor zichzelf en hun kinderen buitenlandse paspoorten regelen? Ze zagen wat er in Chongqing gebeurde: links kwam aan de macht. Die kapitaalvlucht, die mensenvlucht, het feit dat de rijken het gevaar van een linkse aanval op hun belangen zagen aankomen: dat alles sterkte mijn gevoel dat verandering mogelijk was.'

‘En we kregen steun van het politieke establishment. De centrale partijleiding prees het Chongqing-model drie jaar lang. Maar Bo is in de fout gegaan en daardoor ligt het hele Chongqing-model op de vuilnisbelt. Bo heeft de banden aangehaald met extreem-linkse groepen. Die begonnen zich te organiseren: ondergronds verbindingswerk in klassiekmaoïstische stijl. Dat vindt de centrale partijleiding bedreigend. Die is bang dat de extreem-linkse facties China terugvoeren naar de tijd van de Culturele Revolutie, toen het dagelijks leven in het teken van klassenstrijd stond.'

‘Want daar vervallen Chinezen snel in. Onze cultuur dicteert een model van harmonie, maar westerse ideologie heeft klassenstrijd geïntroduceerd. Chinese politieke facties zijn net kinderen: zonder autoritaire vader vechten ze elkaar de tent uit.'

‘Dit was onze laatste kans en we hebben totaal gefaald. In de rest van de wereld is extreem links al weggevaagd, en nu is de progressieve beweging in China ook afgeschreven. Ze zullen ons langzaam een voor een opruimen. De komende tien jaar heeft links in de Chinese politiek geen invloed meer: rechts neemt de tent over.'

‘En dan krijgen we democratisering. Want de maatschappij schreeuwt om verandering en iedereen denkt dat democratie het middel is. Maar democratisering onder rechts wordt een grote chaos.'

‘De centrale partijleiding is de controle nu al kwijt. Ze overleeft slechts door onrust te onderdrukken. Dat model van sociale stabiliteit ten koste van alles is versleten. Laat het maar gebeuren, die chaos van democratisering. Het zal goed voor China zijn.'


HAN DEQIANG (Shaoxing, 1967) Econoom en oprichter van de Utopia-website, een platform voor maoïstisch links dat na de val van Bo door de autoriteiten is gesloten. Partijlid dat als vertegenwoordiger van de ‘Culturele Revolutie-factie' wordt gezien.

‘Na de toetreding van China tot de Wereldhandelsorganisatie ging het definitief verkeerd. We zijn onze Chinese identiteit kwijtgeraakt. Alleen groei van het bruto nationaal product is nog belangrijk. Van wie is dat bruto nationaal product eigenlijk? Van de Verenigde Staten natuurlijk. China is niets meer dan de fabriek van de Verenigde Staten: we maken goedkope dingen voor consumenten.'

‘Natuurlijk is het goed als mensen hun basisbehoeften kunnen bevredigen. Maar mensen koopverslaafd maken, zonder erbij te vertellen dat ze zich nooit bevredigd zullen voelen? Een consumentenmaatschappij heeft geen idealen. Het westen is er aan ten onder gegaan en China komt nu aan de beurt.'

‘Iedereen zegt dat globalisering de enige weg is, alsof er geen alternatieven zijn. China had een onafhankelijke industrie tot eind jaren zeventig. We maakten gevechtsvliegtuigen, kernwapens, maar bovenal kwaliteit: op een fiets uit 1980 uit de staatsfabriek Vliegende Duif kun je vandaag nog prima fietsen. China heeft zijn ziel aan de kapitalistische duivel verkocht en er spiegeltjes en kraaltjes voor teruggekregen.'

‘Bo was geen linkse extremist. Vraag de ondernemers in Chongqing hoe blij ze zijn met de ‘linkse' koers: ze hoeven geen beschermingsgeld aan de maffia te betalen, want Bo heeft de criminelen aangepakt. Bo was bereid zijn leven op te offeren voor een beter China. Dus wie heeft hem onderuit gehaald? De Verenigde Staten natuurlijk. Met Bo als partijvoorzitter zou China de kracht van de klassenstrijd herontdekken. Een anti-imperialistisch China: dat zou de wereld een alternatief bieden en daar is het kapitalisme bang voor.'

‘De vijand zit al zo diep in onze eigen gelederen. Het westerse idee van vrijheid en democratie is aan de winnende hand. Wat niemand ziet is hoe verrot dat zal inwerken. Als iedereen vrij is, zijn de rijken altijd iets vrijer dan de armen. Rechteloze zwakkeren delven het onderspit in een democratie.'

‘Het communisme biedt een uitweg: door collectieve opoffering krijgt iedereen het een beetje beter. Dat is toch een goed ideaal? En als een partij het goed doet, waarom zou je dan meer dan een partij nodig hebben? Als we zo nodig vrijheid willen, heb ik de vrijheid me tegen democratisering te verzetten. En als ik om mijn ideeën in de gevangenis eindig, dan moet dat maar.'


DS, 01-09-2012