Aanslag op een generatie
 

Aanslag op een generatie

Paul Goossens


Hoe anders was het in 1981. Tot ver buiten Frankrijk hielden regeringsleiders, bankiers en vakbondsleiders de adem in omdat François Mitterrand met een potig programma (nationalisatie van de banken) de presidentsverkiezingen kon winnen. Vandaag lijkt niemand, de MR uitgezonderd, zich over een mogelijke overwinning van François Hollande druk te maken.


Heeft die apathie met de saaiheid van Hollande te maken of is het Franse socialisme ondertussen zo mak dat het niemand nog verontrust of enthousiasmeert? Ook in 1999 zag de wereld er voor socialisten heel anders uit. Tony Blair en Gerhard Schröder schreven toen een geruchtmakend en omstreden manifest The third way/Die neue Mitte. De eerste zin begon met de triomfalistische vaststelling: 'De sociaaldemocraten regeren in bijna alle landen van de Europese Unie.' Met een 'minimale' correctie kan die zin uit 1999 in 2012 hernomen worden. 'De sociaaldemocraten', zo luidt het nu, 'regeren in bijna geen enkel land van de Europese Unie.' Hoop op beterschap is er nauwelijks. Ook als Hollande morgen goed scoort, blijft de kans klein dat de Europese linkerzijde binnenkort uit zijn as herrijst.

Alleen als links erin slaagt om de Europese Unie uit haar soberheidobsessie te halen en groei opnieuw een kans te geven, is er hoop op beterschap. Op bevel van Berlijn is het duo Van Rompuy-Barroso bezig Europa kapot te bezuinigen. Al maanden terug werd er door knappe economen voor gewaarschuwd dat de Unie met voodoo economics bezig was. 'Laten we', zo schreef De Grauwe vorig jaar, 'de intensiteit van budgettaire saneringen even afzwakken om de conjunctuur niet te snel de dieperik in te drukken.' Het tegendeel gebeurde. Terwijl de recessie zich aandiende, moesten de besparingen versneld worden. Krugman had het in september 2011 over de 'dodentocht van de eurozone'. 'Zonder een meer expansiegericht budgettair en monetair beleid in de sterkere Europese economieën zijn alle reddingspogingen (in de probleemlanden, red.) tot mislukken gedoemd.'

Zes maanden later is die voorspelling een feit. Spanje ligt op de intensive care. Alleen de voetbalclubs, de olifantenjacht en de emigratiediensten draaien nog op volle toeren. Omdat het land steeds dieper in de depressie wegzinkt, moet het steeds meer besparen, waardoor het nog dieper kopje-onder gaat. Krugman vindt het onzinnig om op deze weg verder te gaan. Hij heeft het over de 'economische zelfmoord van Europa'. Hoe uitzichtloos dit beleid is, becijferde de Spaanse econoom Luis Garicano in El País. Vanwege de recessie en de dalende inkomsten moet er bijna dubbel zoveel bespaard worden als het nominale percentage. Geen 3,2 procent, wel circa 6 procent om het begrotingstekort van 8,5 procent vorig jaar naar 5,2 procent te brengen. Of circa 60 miljard euro in plaats van 32 miljard. 'Niet alleen is dit absurd', zo schrijft Wolfgang Münchau in The Financial Times, 'het is ook fysiek onmogelijk. De regering moet dan zoveel verplegers en leerkrachten ontslaan, dat het land op een politieke opstand afstevent.' De Europese Commissie blijft erbij dat er geen alternatief is, wegens de financiële markten. Zou het? Zijn die markten dan zo irrationeel dat ze Spanje echt willen verstikken? Nee toch. Zou het niet kunnen dat de recente stijging van de Spaanse obligatierente eerder een motie van wantrouwen in de zelfmoordstrategie is?

De werkloosheidscijfers in Spanje alarmerend hoog noemen, is een understatement. Ruim 23 procent zit zonder baan, bij de jongeren is dat meer dan 50 procent. Dit is onverantwoord beleid, een aanslag op een generatie. De hele Europese Unie brak met 10,2 procent werklozen in februari een record, het hoogste peil in 15 jaar. Griekenland is in uitzichtloze ellende weggezonken. Meer dan 30 procent van de bevolking zit onder de armoedegrens. Tot voor kort was het ondenkbaar, maar in de Unie wordt opnieuw honger geleden. Bij sommigen in de Europese top begint het te dagen dat het zo niet verder kan. Als er geen ommekeer komt, valt een gigantische sociale en politieke kortsluiting met fatale gevolgen voor de euro en de politieke stabiliteit, niet langer uit te sluiten. Woensdag tekende de Europese Commissie voor een bescheiden koerscorrectie: een reeks ideeën voor jobcreatie en - voor het eerst - een voorzichtig pleidooi voor een minimumloon. Allemaal vrijblijvend, zonder de minste verplichting. Schaamlapjes die de schijn moeten redden. Aan het harde uitzichtloze besparingsdogma wordt niet geraakt. De timing, sancties en boetes blijven onverkort overeind. Zo ook Olli Rehn: onwrikbaar in het dogma en boven alle verkiezingen verheven.


DS, 21-04-2012 (Paul Goosens)