Eerste arrest is zware test voor Internationaal Strafhof
 

Eerste arrest is zware test voor Internationaal Strafhof


BRUSSEL - Het Strafhof in Den Haag levert vandaag zijn allereerste arrest af, tegen de voormalige Congolese krijgsheer Thomas Lubanga. 'Een vrijspraak zou een slecht begin zijn, en een grote ontgoocheling voor de slachtoffers', zegt Géraldine Mattioli van Human Rights Watch.


Lubanga zat gegoten in een smetteloos pak en had een gouden uurwerk om de pols toen ik hem in januari 2003 in hotel Mille Collines in de Rwandese hoofdstad Kigali ontmoette. De rebellenleider stond aan het hoofd van een militie van de Hema-etnie, die sinds 1999 zware gevechten leverde met gewapende groepen van de Lendu-etnie in de noordoostelijke Ituri-regio in Congo. Inzet van de strijd waren de ondergrondse rijkdommen in het gebied.

Lubanga's militie zaaide dood en verderf onder Lendu-burgers, maar hij overhandigde ons een kaartje van zijn politieke partij 'Verzoening en Vrede' en ontkende alles.

Twee jaar later, in 2005, werd Lubanga opgepakt in Kinshasa. In 2006 leverde Congo hem uit aan het Internationaal Strafhof in Den Haag, dat sinds 2002 daders van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide kan berechten.

Vandaag verneemt Lubanga of het Internationaal Strafhof hem schuldig acht aan het rekruteren en inzetten van kindsoldaten tijdens de gevechten in Ituri in 2002 en 2003. Het wordt een primeur, want het is het eerste arrest van het Strafhof.

'Het is een historisch moment', zegt Géraldine Mattioli van Human Rights Watch. 'We hebben met zoveel andere organisaties keihard gevochten voor de oprichting van het Strafhof. Het eerste arrest wordt heel belangrijk voor de slachtoffers van het geweld in Ituri, die zo lang gewacht hebben op rechtvaardigheid. Het stuurt ook een sterk signaal naar al wie kindsoldaten rekruteert in conflictgebieden: dit proces maakt duidelijk dat het om een zware oorlogsmisdaad gaat, en dat verantwoordelijken in de beklaagdenbank kunnen belanden.'

De hoofdaanklager van het Strafhof, de Argentijn Luis Moreno-Ocampo, verklaarde eerder aan De Standaard dat hij een 'ijzersterke zaak' tegen de krijgsheer Lubanga heeft.

Maar wat als Lubanga toch vrijgesproken wordt en vandaag direct zijn Nederlandse gevangeniscel mag verlaten?

'Dat zou een zeer slechte start voor het Strafhof betekenen, en een grote ontgoocheling zijn voor de slachtoffers. Maar het zou ook betekenen dat de rechters van het Strafhof een eerlijke procesgang garanderen. En vergeet ook niet dat dit proces al nieuw terrein ontgonnen heeft, zoals de aandacht voor de slachtoffers. Meer dan honderd slachtoffers werden gehoord, en drie kindsoldaten konden in eigen naam getuigen in Den Haag.'


Kleine vis

Toch blijft de vaststelling dat het eerste arrest van het Strafhof betrekking heeft op een vrij 'kleine vis' als Lubanga.

'Lubanga hoort zeker thuis in Den Haag, gezien de misdaden die begaan werden door zijn militie. Maar we hebben er herhaaldelijk bij de hoofdaanklager op aangedrongen om hoger op te klimmen in de hiërarchie: Lubanga handelde niet alleen. Het Ugandese en Rwandese leger waren zeer actief in de regio. Ze bewapenden, financierden en gaven bevelen aan de milities in het gebied. En ook in Kinshasa waren er hoge politici die daaraan meededen. We willen dat ook die militaire en politieke verantwoordelijken rekenschap moeten afleggen voor hun misdaden.'


DS, 14-03-2012