Woede, maar vooral dreigende stilte
 

Woede, maar vooral dreigende stilte


Politiek commentator Yves Desmet stelt vast dat verontwaardiging niet gelijk is aan engagement.


Je kunt er de klok op gelijk zetten. Telkens wanneer deze eindeloze regeringsvorming een record verbreekt of weer grandioos in de soep draait, lopen de virtuele media vol met verontwaardigde commentaren. Via #nogov op Twitter, in alle mogelijke Facebookvariaties en op internetfora geeft de verontwaardigde Belg lucht aan zijn woede.

Al die reacties hebben een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Vooreerst zijn ze behoorlijk individueel, zoals de poging van een Gentenaar om nu zondag al een berg porselein te verzamelen in het Warandepark. Dat wordt moeilijk. Vooreerst omdat er bijzonder weinig tijd rest om dat te organiseren, vervolgens omdat het Warandepark in de neutrale zone ligt waar het zelfs wettelijk verboden is te manifesteren. Dat wordt dus niks, weet je na twintig seconden nadenken. En hetzelfde lot is al die andere goedbedoelde pogingen beschoren. Zelfs de Shame-betoging, die toch ruim 60.000 mensen wist te mobiliseren, heeft achteraf niets meer opgeleverd. Het al even goedbedoelde G1000-initiatief was goed voor heel wat media-aandacht, maar of het ook iets blijvends zal opleveren, is nog zeer de vraag.


Geen blijvend engagement

Dat heb je met opflakkerende emoties: ze flakkeren op en verdwijnen weer. De enige manier om blijvend invloed en impact te hebben op de politieke besluitvorming, zo leren twee eeuwen politieke geschiedenis, is om dat te doen via blijvende structuren en organisaties: politieke partijen, ngo's, drukkingsgroepen, alleen zij hebben op termijn een invloed kunnen uitoefenen. Al de rest, ook al was het een Witte Mars van 500.000 deelnemers, zijn uiteindelijk voetnoten in de geschiedenis gebleken.

De verontwaardigden, hoe terecht ze dat ook zijn, hebben blijkbaar alleen het eerste boekje van Stéphane Hessel gelezen: Indignez-vous. En daar begint inderdaad alles in de politiek, met een oprechte verontwaardiging over dingen die men grondig fout ziet gaan. Alleen heeft Hessel ook een vervolg geschreven: Engagez-vous!. Om verontwaardiging om te buigen tot politieke actie en besluitvorming, heeft men engagement nodig, langdurig en gestructureerd. En dat lukt niet via Facebook, ook niet via een betoging, en al evenmin door 'Vind ik leuk' te drukken bij een Facebookoproep.

Alleen moet men vaststellen dat de verontwaardiging zich voorlopig niet in blijvend engagement vertaalt. En dat heeft weer te maken met het ongeloof dat politieke partijen nog bij machte zouden zijn om daadwerkelijk iets te veranderen, met ongeloof dat ze zouden toelaten dat nieuwe mensen er de plak zouden zwaaien. Onze partijen bestaan meer en meer uit vergrijsde militanten die de zonen en dochters van gewezen coryfeeën weer tot voorzitter maken. Nieuw bloed laat zich er zelden of nooit bespeuren.

Maar toch is die verontwaardiging tenminste al een eerste aanzet tot engagement. Van een grote meerderheid van de bevolking kun je niet eens dat meer zeggen. Overal waar je in Vlaanderen rondloopt, heersen vooral apathie, hoofdschudden en misprijzen voor een politieke klasse die niet langer tot compromissen in staat is en daarmee haar eigen existentiële bestaansreden in vraag stelt. Want als het compromis onmogelijk blijkt, blijft alleen de sirenenzang van de radicaliteit en het grote gelijk over. Door de angst voor het compromis worden zij slapend rijk, zich voedend aan de terechte verontwaardiging, kille woede en aversie voor dit spektakel.


Blog DM, 23-11-2011 (Yves Desmet)