"Tijdperk Kadhafi voorbij"
 

"Tijdperk Kadhafi voorbij"


In de Libische hoofdstad Tripoli wordt zwaar gevochten tussen strijders van de oppositie en troepen die kolonel Mouammar Kadhafi zijn trouw gebleven, meldt de Arabische nieuwszender al-Jazeera. De rebellen rukken steeds verder op, en hebben het gebouw van de staatstelevisie ingenomen en een derde zoon van Kadhafi opgepakt. "Het tijdperk Mouammar Kadhafi is voorbij", zegt leider Moestafa Abdoel Jalil van de Nationale Overgangsraad.


De hevige strijd in de hoofdstad brak los nadat tanks Bab Azazia hadden verlaten om de rebellen te bevechten. Bab Azazia (Schitterende Poort) is een complex van Kadhafi van naar schatting 6 vierkante kilometer even ten zuiden van het centrum van Tripoli.

De familie Kadhafi zou hier wonen, en er zijn kazernes en de hoofdkwartieren van veiligheidsdiensten gevestigd. De NAVO begon het op 20 maart te bestoken in een poging het regime ten val te brengen. Bovengronds is inmiddels vrijwel elk pand verwoest, maar onder de grond zijn bunkers.

De rebellen hebben nu ook een derde zoon van Kadhafi gevat, meldt al-Arabya. Het gaat om al-Saadi Kadhafi, een vroegere kapitein van het Libische voetbalteam die ook in de Italiaanse Serie A heeft gespeeld.


Waar zit Kadhafi?

Het is niet duidelijk waar Kadhafi zich bevindt, terwijl hij zelf zegt nog steeds in Tripoli te verblijven. Hij werd voor het laatst in het openbaar gezien op 12 juni. Het Amerikaanse ministerie van Defensie gaat er alleszins van uit dat hij nog in Libië is. "Wij hebben geen informatie dat hij het land heeft verlaten", luidt het.

Velen nemen aan dat hij in Bab Azazia verschanst zit, maar sommige waarnemers denken dat hij mogelijk naar het zuiden van het land is gevlucht om de strijd voort te zetten. Dat zou verklaren waarom zijn meest getrouwe en goed uitgeruste eenheden (nog steeds) niet zijn verschenen voor de verdediging van de hoofdstad. Rond Bab Azazia wordt alleszins hevig gevochten, melden de opstandelingen.

Vele straten in het stadscentrum, waar tegenstanders van de regering uren eerder feest hadden gevierd, zijn inmiddels weer verlaten. Groepjes aanhangers van de kolonel, sluipschutters en artillerievuur maken het gebied gevaarlijk. Ook in de westelijke stad Zawara woedt er strijd. Troepen van Kadhafi vallen de stad vanuit drie richtingen aan.


Gevangenis en staatstelevisie

In Tripoli rukken de rebellen steeds verder op, en hebben ze 900 - voornamelijk politieke - gevangenen bevrijd uit de Ain Zara-gevangenis nabij Tripoli. Ze namen ook het gebouw van de staatstelevisie in. Medewerkers van de zender zeggen tegen het Duitse persbureau DPA dat het hele complex in handen van de rebellen is.

Tevoren was de uitzending via de satelliet van de programma's die propaganda vormen voor het regime van Kadhafi onderbroken. Volgens Tripoli hernam de uitzending dan vanuit een studio in Kadhafi's geboortestad Sirte, maar ondertussen zendt de Libische staatstelevisie niet meer uit.


Premier in Djerba

De Libische premier Al Baghdadi Ali al-Mahmoudi en het hoofd van de Libische staatstelevisie zouden volgens de Arabische nieuwszender al-Jazeera uitgeweken zijn naar Djerba in buurland Tunesië.

Mahmoudi zou gisteravond op het Tunesische eiland zijn aangekomen en daar de nacht in een hotel hebben doorgebracht. Volgens bronnen van al-Jazeera wilden aanhangers van de Libische oppositie het hotel van Mahmoudi bestormen.


Kadhafi levend oppakken

De val van Kadhafi lijkt nu een kwestie van uren. Het tijdperk Mouammar Kadhafi is voorbij", zegt leider Moestafa Abdoel Jalil van de Nationale Overgangsraad (NTC). Hij waarschuwt op een via de televisie uitgezonden persconferentie in de oostelijke stad Benghazi niettemin dat de "Libiërs moeten inzien" dat er hen "uitdagingen en verantwoordelijkheden te wachten te staan".

Hij zegt ook dat de rebellen Kadhafi voor de rechter willen brengen. "Wij hopen Kadhafi levend gevangen te nemen", luidt het. De revolutie is gewonnen eenmaal Kadhafi is opgepakt. De wereld zal getuige kunnen zijn van het proces tegen de dictator.


Overgang

Jalil belooft te zullen ijveren om de principes te laten gelden waarop de revolutie is gebaseerd: "Vrijheid, gelijkheid, gerechtigheid, democratie en transparantie binnen een gematigd islamitisch kader". Hoe dat alles in zijn werk moet gaan, is vastgelegd in een 37 pagina's tellend document.

Binnen 30 dagen na de verhuizing van Benghazi naar de hoofdstad Tripoli zal de NTC een interim-uitvoerend comité - of een overgangsregering - benoemen om het land te runnen. Deze regering moet binnen 8 maanden na de val van Kadhafi verkiezingen organiseren voor een 200 leden tellende nationale overgangsassemblee of 'nationale conferentie'. Daarna wordt de NTC ontbonden, waarna de overgangsregering een premier moet aanwijzen en een grondwet moet opstellen. De bevolking mag zich vervolgens in een referendum over de grondwet uitspreken.

Vanaf de eerste sessie heeft de assemblee 30 dagen om een kieswet op te stellen en een datum te prikken voor parlementsverkiezingen, die dan binnen de zes maanden moeten plaatsvinden onder toezicht van de VN en andere internationale organen. De assemblee heeft 30 dagen om de resultaten van de verkiezingen goed te keuren en nog eens 30 dagen om het nieuwe parlement bijeen te roepen. Daarmee komt dan een einde aan de overgangsperiode.


Internationale steun

De Europese Unie en België laten weten Libië te willen steunen in het overgangsproces naar een nieuw bewind. De Vredes- en Veiligheidsraad van de Afrikaanse Unie (AU) komt vandaag in spoedzitting bijeen over de situatie. De raad wil in dialoog treden met alle conflictpartijen met het oog op "vreedzame oplossingen" en een "duurzame vrede".

Ook de Arabische Liga laat weten "volledig solidair" te zijn met de Nationale Overgangsraad. De raad hoopt dat de raad erin slaagt een nieuw tijdperk in te luiden met behoud van de regionale integriteit van Libië, zijn souvereiniteit en zijn onafhankelijkheid.


Evacuaties

De inwoners van Tripoli maken inmiddels bange uren door. De Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) heeft een schip naar de stad gestuurd om migranten te evacueren. Het schip kan 300 mensen vervoeren en zou morgen in Tripoli aanmeren. Meer dan 5.000 Bengalen, Egyptenaren en Filipijnen hebben te kennen gegeven dat ze uit Tripoli willen vertrekken.

Volgens de IOM willen duizenden mensen Tripoli verlaten. Een vertrek over land in westelijke richting naar Tunesië is zeer moeilijk geworden omdat in het westen van Libië zwaar wordt gevochten.


Blog HLN, 22-08-2011 (belga/afp/dpa/sam)