Kerkganger verdwijnt, ietsist is blijver
 

Kerkganger verdwijnt, ietsist is blijver


De meeste Nederlanders zijn en blijven in religieus opzicht 'ietsist'. Dat zag menig socioloog niet aankomen. Geïnspireerd door ontkerkelijking en ontzuiling zagen wetenschappers religie lange tijd als verdwijnend fenomeen. Maar voor elke kerkganger die verdwijnt, komt niet automatisch een ongelovige terug. Integendeel, atheïsten vormen met slechts 14 procent een kleine minderheid van de Nederlandse bevolking.


Dat concludeert Joep de Hart, godsdienstsocioloog bij het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in zijn nieuwe boek 'Zwevende gelovigen'. Daarin bespreekt hij de veranderingen in christelijk Nederland, waarbij hij vooral kijkt naar de opkomst van alternatieve manieren van zingeving. "Buiten het traditionele christelijke erf manifesteren zich tal van nieuwe vormen", zegt De Hart. Hij doelt niet alleen op spirituele gidsen, het lezen van aura's en belangstelling voor kosmische intelligentie, maar ook op bermmonumentjes en massale rouw als er een bekende Nederlander overlijdt. "Op andere plekken is de oude kerkelijke manier van geloven weerbarstig, met name in orthodox-protestantse kringen op het platteland."

Volgens De Hart worden intuïtie, emotie en gevoel nog belangrijker dan nu voor rituelen van vrijwel alle Nederlanders. Godsdienst is in de moderne Nederlandse samenleving bovendien steeds meer een privézaak geworden. "Emoties zijn voor veel mensen hét criterium geworden of iets authentiek is of niet."

Volgens De Hart hebben kerken als de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) vooral wat betreft persoonlijke aanpak de boot gemist. "De kerk is, denken velen, collectief en dogmatisch, volgens de sjablonen van de traditie."

Het bezoeken van een parabeurs of auracursus blijft een tijdsbesteding voor een relatief bescheiden groep, vooral babyboomers. Het gaat vooralsnog duidelijk om minderheden. "Absoluut onvoldoende om de leegloop van de grote kerken te compenseren", aldus De Hart. Voor de meesten, veelal jongeren, blijft het allemaal bij een 'vaag gevoel'.


Trouw, 28-05-2011