Oud is nog veel te vaak out
 

Oud is nog veel te vaak out


'We moeten allemaal langer (blijven) werken. En dat is best doenbaar.' Met die boodschap bevestigde federaal premier Yves Leterme afgelopen weekeinde de boodschap die zijn pensioenminister, Michel Daerden, vorige week ook al meermaals verkondigde: de pensioenleeftijd van 65 jaar moet niet omhoog, maar de Belgen zullen niet langer allemaal op hun 60ste, of nog vroeger, met pensioen kunnen gaan.


Leterme had de eerlijkheid om het eerste werkwoord uit het concept langer werken - moeten - aan te vullen met een tweede: kunnen. 'Overheid en werkgevers moeten ervoor zorgen dat langer werken doenbaar blijft, inzake arbeidsritme, efficiëntie en productiviteit.' Lees: de werkgevers moeten aandacht hebben voor een aangepaste jobinhoud en werkritme, zodat 'werknemers op leeftijd' kunnen blijven werken. Een leeftijdsbewust hr-beleid stelt werknemers in staat om te kiezen voor een langere loopbaan.

Bonussen voor wie langer aan de slag wil blijven, moeten het derde werkwoord uit het concept 'langer werken' in gang zetten: willen. Langer willen werken is een van de sleutels om de doelstelling van de regering-Leterme te halen. Financieel gewin kan voor die broodnodige mentaliteitswijziging helpen zorgen.

Dat brengt ons het vierde en meest onderschatte werkwoord uit de cyclus: mogen. Langer mogen werken.

Zelfs wanneer de werkende Belg overtuigd geraakt van de boodschap dat hij langer zal moeten werken om zijn pensioen te verdienen, en hij dat zelf ook zou willen, blijft de vraag: zal hij dat ook mogen? Zijn de bedrijven bereid om 50-plussers een langere loopbaan te geven? En hoeveel kans hebben vijftigers die zonder werk zijn gevallen om nog een nieuwe baan te vinden, om een werkgever te vinden die hen wil aanwerven?

Met dat laatste blijkt het, volgens een studie door de Leuvense professor Luc Sels, heel erg slecht gesteld te zijn. In amper 5,7 procent van alle aanwervingen die vorig jaar gebeurden, ging het om 50-plussers. Terwijl de leeftijdsgroep tussen 50 en 65 jaar toch goed is voor 22,7 procent van de totale beroepsbevolking.

Erger nog, de kansen op aanwerving zijn vorig jaar nog verslechterd voor werkloze 50-plussers en voor 50-plussers met een baan die van werkgever willen veranderen. De crisis heeft misschien meer jongeren hun baan doen verliezen dan ouderen, maar voor de ouderen geldt een harde logica die niet voor de jongeren geldt: 'eens job kwijt, altijd job kwijt'. Eens out, altijd out.


Geld

Ook hier kan geld een helpende hand bieden. Speciale tewerkstellingspremies kunnen twijfelende werkgevers ertoe brengen om 50-plussers aan te werven. Om oudere werklozen aan het solliciteren te krijgen, is dan weer een doorgedreven activerings- en controlepolitiek nodig. Tot op vandaag eindigt de zogenaamde 'sluitende aanpak' voor de begeleiding van werkzoekenden op de leeftijd van 49 jaar. In Vlaanderen bestaan er afspraken tussen regering en sociale partners om van start te gaan met een verplicht begeleidingsaanbod voor 50- tot 52-jarigen. Ook federaal gaat minister Joëlle Milquet die weg op.

Het is afwachten of deze aanpak de hertewerkstellingskansen kan opkrikken, vraagt professor Sels zich af. Toch toont hij zich positief: 'Er gaat een signaalfunctie uit van deze maatregel, naar werklozen én werkgevers. De leeftijd van 50 staat niet langer symbool voor een definitieve uitval uit het arbeidsproces.'

Volgens Pieter Timmermans, directeur-generaal bij de werkgeverskoepel VBO, zijn de bedrijven best bereid om 50-plussers aan te werven. De terugval door de crisis noemt hij een tijdelijk fenomeen. 'Door de vergrijzing zal er geen alternatief meer zijn. Onze bedrijven gaan in de komende jaren een beroep moeten doen op alle bruikbare arbeidskrachten. De kansen van de 50-plussers zullen enorm omhoog gaan.'

Maar Timmermans ziet hindernissen. 'Door ons systeem van leeftijdsbarema's zijn vijftigers veel duurder dan twintigers. In landen met een modern arbeidsmarktbeleid, zoals in Scandinavië, is die loonspanning tussen jong en oud veel minder groot. Daar zijn de kansen op een nieuwe baan voor oudere werklozen dan ook veel groter dan hier.'


DS, 30-03-2010 (Johan Rasking)