Het gevaar van de mediamogols
 

Het gevaar van de mediamogols


De heisa over de geaborteerde Europese 'Berlusconi-resolutie', gericht tegen zijn controle over de Italiaanse media, blijft voor beroering zorgen. IVO BELET waarschuwt voor media-imperia, ook buiten Italië.


Toen in het Europees parlement een voorstel van resolutie werd ingediend over 'Mediapluralisme in Italië', wist je meteen dat de zaak om zeep was. Telkens in een verslag of resolutie een individuele lidstaat wordt geviseerd, verzand je in een nationaal debat. Dat was ook zo met het rapport over de zogenaamde CIA-vluchten met terreurverdachten in Europa. Op een gegeven moment werd in een ontwerptekst ook België aan de schandpaal genageld. De Belgische regering heeft toen alles in het werk gesteld om die verwijzing naar ons land eruit te halen (en is daar ook in geslaagd). Hetzelfde is nu met Italië en de tekst over persvrijheid gebeurd.


Belgische persvrijheid?

Wij weten met z'n allen dat er in Italië een huizenhoog probleem is met de persvrijheid. Dat de grote concentratie in de Italiaanse mediasector en de verstrengeling van belangen grote vragen oproept. In het jongste rapport ('Press Freedom Index') van Reporters Zonder Grenzen staat duidelijk dat er problemen zijn met het pluralisme in de media in Italië. Maar dat is evenzeer het geval in Spanje en nog meer in Cyprus, en Bulgarije en Roemenië en in andere Europese landen. Tijdens de stemming in het parlement over de 'Berlusconi-resolutie' lag ook een amendement op tafel over een aanval op de persvrijheid in Hongarije: de socialistische regering heeft er een rechtszaak aangespannen tegen journalist Tamas Pindroch omdat hij een aantal regeringsschandalen aan het uitspitten is. Dat amendement is door socialisten en liberalen hautain van tafel geveegd.

Dit debat is veel te belangrijk om het te laten verzanden in dergelijke nationalistische spelletjes, over en weer. Het mag niet worden gedicteerd door de vraag wie nu tijdelijk nationaal of Europees aan de macht is. Het is essentieel dat we problemen van persvrijheid ten gronde aanpakken en een instrument uitwerken waarmee de situatie overal in de EU kan verbeteren, zodat journalisten hun werk kunnen doen zonder onder druk te worden gezet door private of politieke belanghebbenden. De Europese Commissie heeft in dit verband al een aantal concrete initiatieven genomen, waaronder recent de Media Pluralisme Monitor (een instrument waarmee je de graad van mediapluralisme kan meten). De Commissie komt binnenkort trouwens ook met een mededeling hierover. Laten we deze strategie een eerlijke kans geven.


Mediaset

Wij zijn er absoluut voor gewonnen om de problemen van persvrijheid in Europees verband aan te kaarten en er oplossingen voor te zoeken. In diverse lidstaten van de EU staat het mediapluralisme onder druk van grote privébedrijven en van de politiek. Maar dan moeten we ook zelf in de spiegel kijken, en de graad van mediapluralisme in België onder de loep durven nemen. Hoe zit dat met de politieke druk op de redactie van de RTBF bijvoorbeeld? Het is een publiek geheim dat dit ook vandaag nog altijd een reëel probleem is. En hoe staat het met de persvrijheid in Vlaanderen? Wij hebben hier (nog) geen premier of minister-president die tegelijk baas is van een media-imperium. Maar wil dat zeggen dat er hier geen vuiltje aan de lucht is? Vlaamse mediamogols hoeven niet in de politiek te gaan om greep op het beleid te krijgen en een aantal politici in zijn achterzak te steken. Vlaamse mediaconcerns maken en kraken ook politici. Is er veel verschil met Mediaset van Berlusconi?

Wij zijn klaar om het ten gronde te voeren. Het heeft geen zin om vandaag alleen Italië aan te pakken, en morgen Slowakije, en daarna Spanje, en dan Bulgarije enzovoort. Dat is totaal inefficiënt. Bovendien laat Europa zich zo van zijn slechtste kant zien, als een kibbelende wetgever die vooral geïnteresseerd is in het kortzichtig vereffenen van nationale rekeningen. We moeten af van die nationale spelletjes en onze energie steken in structurele oplossingen voor een probleem dat op termijn een reële bedreiging is voor onze rechtsstaat en voor de democratie in Europa.


DS, 27-10-2009 (Ivo Belet)