Een kleine en een grote stap
 

Een kleine en een grote stap


Versprak Neil Armstrong zich, toen hij voet op de maan zette? Jawel, zo leert een nieuwe geluidsanalyse van oude Nasa-tapes.


Ze hebben geschiedenis gemaakt, Neil Armstrongs eerste woorden nadat hij van de ladder van de maanlander was gestapt. 'That's one small step for a man, one giant leap for mankind', zou hij hebben gezegd. Oftewel 'Dat is een kleine stap voor een man, een reuzensprong voor de mensheid.'

Maar op de geluidsband van de Nasa klinkt het lichtjes anders: 'That's one small step for man, one giant leap for mankind', zonder de 'a' dus.

Dat ene kleine woordje weglaten, maakt een groot verschil in het Engels. Omdat man zonder lidwoord in deze zin ook gewoon 'de mens' of mensheid zou betekenen, gaat de hele betekenis verloren en zegt Armstrong dus eigenlijk dat het een kleine stap was voor de mensheid en ook een grote sprong voor diezelfde mensheid.

Aanvankelijk leken laboratoriumanalyses van de geluidsband Armstrong vrij te pleiten. Door een korte storing in de radioverbinding zou het alleen maar hebben geleken alsof hij zich versprak, meenden Australische geluidsingenieurs. Er zou zelfs nog net iets van de 'a' te merken zijn geweest, net genoeg om te weten dat ze wel degelijk is uitgesproken, ginds op de maan, al is ze nooit goed aangekomen op aarde. Andere analisten wezen vergoelijkend op Armstrongs herkomst uit Ohio, waar de 'a' doorgaans zacht wordt uitgesproken. Allemaal goed nieuws voor de astronaut dus.

Maar een recente, linguïstische analyse van de geluidsband rekent daarmee resoluut af. Op de band is duidelijk 'for man' te horen, zonder enige pauze voor een 'a', zelfs geen ogenblik geruis of gekraak. Uit de stembuiging valt weliswaar af te leiden dat Armstrong wel degelijk van plan lijkt te zijn geweest 'a man' te zeggen - wat hij in de praktijk niet deed, wellicht door de stress van het moment.

De analyse van Chris Riley, de auteur van Apollo 11, An Owner's Manual, en de taalkundige John Olsson is aanzienlijk gedetailleerder dan eerdere analyses. De twee gebruikten de originele geluidsband van het Johnson Space Center in Houston, die recentelijk opnieuw in een digitale, niet-gecomprimeerde versie werd omgezet. Die nieuwe versie is veel helderder dan de oudere, gecomprimeerde geluidsbestanden die de Australische onderzoekers tot hun beschikking hadden gekregen.

De jongste gedigitaliseerde opname laat er geen twijfel over bestaan: er was in Armstrongs historische oneliner geen plaats voor een 'a'. Op een spectrografische uitdraai lopen de 'r' uit 'for' en de 'm' uit 'man' naadloos in elkaar over.

Ook de suggestie dat Armstrongs Ohiose dialect voor de geluidloze 'a' verantwoordelijk zou zijn, wordt door de twee onderzoekers vakkundig de nek omgedraaid. Ze stelden vast dat zowel Armstrong als diens familieleden duidelijk hoorbare a's produceren. Bovendien laten alle andere geluidsfragmenten van Neil Armstrong en Buzz Aldrin die vanaf het maanoppervlak naar de aarde werden doorgestraald, duidelijk horen dat het woord 'a' steeds prima doorkwam. (sts, hvde)

Geluidsfragmenten van Armstrongs woorden vindt u op:

www.hq.nasa.gov/alsj/a11/a11.html


DS, 20-07-2009 (sts, hvde)