Tourbazen koppelen arrogantie aan onkunde
 

Tourbazen koppelen arrogantie aan onkunde


Vandaag begint de Tour. RIK VANWALLEGHEM heeft heel wat bedenkingen bij deze editie. Het wordt een Tour voor watjes, bijvoorbeeld. En er is dringend nood aan een nieuwe heerser.


Een van de grootste misvattingen is dat de Ronde van Frankrijk het nec plus ultra in wielerland is. Qua opbrengsten klopt dit. Voor de rest loopt er van alles fout.

Dat in de zaak-Boonen het Arbitragehof voor de Sport van het Franse Olympische Comité de Parijse salonheren van de Tour terugfluit, is een goede zaak. Kunnen de moraalridders aldaar eindelijk gaan beseffen dat ze moeten ophouden met hun twee maten en twee gewichten. Tussen haakjes: bij geschillen met andere sportorganisatoren moet worden aangeklopt bij het onafhankelijke en ervaren Tribunal Arbitral du Sport in Lausanne. De Tourchefs verkregen echter een uitzondering op deze regel, zoals ze wel meer vinden dat zij zich niet aan de wetten van de normale mensheid moeten houden.

De afgelopen weken dacht ik geregeld terug aan de Tour van 1937. Sylvère Maes, die het jaar voordien met grote overmacht eindwinnaar was geworden (een klein half uur voorsprong op Antonin Magne), zat een week voor het slot stevig in het geel. Roger Lapébie was kansloos. Dat was zonder het Franse chauvinisme gerekend. Op de cols verleenden Franse supporters ongegeneerd hand- en spandiensten, waarvoor Lapébie belachelijk weinig straftijd kreeg. Maes daarentegen moest nog maar een wind laten of hij kreeg een forse tijdsboete aan de broek gesmeerd. Het Belgische protest tegen deze gang van zaken zette nog meer kwaad bloed langs de weg: de Flandriens werden met stenen bekogeld en kregen peper in de ogen. De rit naar Bordeaux was de druppel die de Belgische emmer deed overlopen. Toen Maes na bandbreuk op het punt stond weer aan te sluiten bij de groep-Lapébie, gingen aan een spoorwegovergang voor zijn neus toevallig de slagbomen dicht. 's Anderendaags verliet de Belgische ploeg, met hun geletruidrager, de Tour. Du jamais vu.

In 1939 nam Maes sportieve revanche door iedereen naar huis te fietsen. België zou dertig jaar op een volgende eindwinnaar - ene Eddy Merckx - moeten wachten. Wie het profiel van die memorabele Tour van '69 naast de kaart van de Tour '09 legt, beseft dat ook de hedendaagse prof een hangmatproduct is geworden.

Tour '69: 4.110 km lang, 26 ritten, geen rustdag, Vogezen, Alpen, Pyreneeën en Puy-de-Dôme op het menu. Op de voorlaatste dag stond nog een plaagrit van 330 km op het programma. Slotdag: rit in lijn, gevolgd door een tijdrit. In het rittenprofiel herkende men nog de contouren van Frankrijk.

De komende Tour is er een voor watjes: 3.450 km lang, 21 wedstrijddagen en evenveel ritten, twee rustdagen, weinig indrukwekkend col-menu. Veel ritten dreigen opnieuw voorspelbaar te worden: ontsnapping, grote kloof, achtervolging in de finale, massaspurt. Onevenwichtig profiel ook, deze Ronde van Zuid-Frankrijk. Het hele westen, noorden en centrum laat men links liggen. Wel uitstapjes naar Monaco, Zwitserland, Barcelona en Andorra. Zal wel niks met geld te maken hebben.

Over geld gesproken: de exploitatie van de Tour wordt angstvallig geheim gehouden. Er wordt wel royaal met dividenden gestrooid.

ASO kan echter niet eeuwig de ongrijpbare speler blijven die zijn eigen wetten bepaalt. Het kwam niet ongehavend uit de ProTour-strijd met de Internationale Wielerunie. Het probeerde vruchteloos Lance Armstrong en Tom Boonen weg te houden uit de huidige editie. Haar imago kreeg de jongste drie jaar enorme deuken. Dopingaffaires overschaduwden het sportieve verloop. Vraag aan honderd mensen wie de laatste drie Tourwinnaars zijn geweest en je zult vooral gemompel horen.

Wordt de komende editie een grand cru? Als de geschiedenis een accurate voorspeller is, dan staan ons spannende weken te wachten. 1999 was de eerste van Armstrong. 1989 was de Tour van de acht seconden verschil tussen LeMond en Fignon. In 1979 vestigde Hinault zijn hegemonie. In 1969 schreef Merckx geschiedenis. In 1959 won Federico Bahamontes. Fausto Coppi won zijn eerste in 1949.

Toch blijft de vrees op een slappe Tour groot. Armstrong zou met een achtste eindoverwinning kunnen zorgen voor een historische verrassing. Dat hij slaagt in zijn mission impossible is onwaarschijnlijk. Maar het steekt de Fransen dat zijn aanwezigheid het sex appeal van de Tour moet schragen.

Er is dringend nood aan een nieuwe heerser, aan een vedette die atletische dominantie koppelt aan magisch aura en grensverleggend vertoon. Dat in Monaco tijdritbeest Fabian Cancellara door velen wordt getipt als een ernstige kanshebber op het geel in Parijs, laat evenwel het ergste vermoeden.

De Tour blijft qua uitstraling en belang hoog boven de andere organisaties uitsteken. Maar de wet van de remmende voorsprong doet zich steeds meer gelden. Er is bij Jean-Etienne Amaury en zijn entourage een sfeer van onaantastbaarheid gegroeid die de arrogantie voedt. In tegenstelling tot wat velen denken is de organisatie van ASO-wielerevenementen verre van perfect. Tourbaas Christian Prudhomme komt qua soortelijk gewicht niet aan de enkels van zijn voorganger Jean-Marie Leblanc.

In 1947 was de Tour wegens gebrek aan geld op sterven na dood. In 1988 stond de boel op instorten toen de commercie het sportieve spektakel versmachtte. In 1998 maakte de Festina-affaire de Tour vleugellam. Als de Tourbazen blijven blunderen zoals de jongste drie jaar, krijgen we over afzienbare tijd een nieuwe crisis.

De Tour is het allerhoogste. Maar niets is in steen gegrift.

Rik Vanwalleghem is directeur van het Centrum Ronde van Vlaanderen.


DS, 04-07-2009