Karel Van Miert (1942-2009)
 

Karel Van Miert overleden


Minister van Staat en voormalig Europees commissaris Karel Van Miert (SP.A) is overleden. Hij werd 67 jaar. Hij zou in zijn tuin van een ladder zijn gevallen.


Karel Van Miert was een van de grote boegbeelden van de socialistische partij en een groot voorvechter van de Europese Unie. Eind jaren tachtig werd hij Europees commissaris. Hij genoot een groot internationaal respect en kreeg de bijnaam van 'machtigste man van Europa'.

Hij begon zijn politieke carrière in 1976 als adjunct-nationaal secretaris van de toenmalige unitaire Belgische Socialistische Partij. Twee jaar later werd hij voorzitter van de Vlaamse SP.

Van 1979 tot 1985 was hij Europees parlementslid. In 1989 werd hij Europees commissaris voor Transport, Consumentenbeleid, Kredieten en Investeringen. Aanvankelijk werd Van Miert beschouwd als 'le petit Belge'. Maar het respect voor zijn dossierkennis en vastberadenheid groeide snel.

Exact vier jaar later werd zijn mandaat verlengd en kreeg hij de belangrijke portefeuille Personeel, Algemeen Beheer en Mededingingsbeleid. Vooral dankzij die laatste functie groeide hij uit tot een internationaal gerespecteerd commissaris, die ooit de ’machtigste man van Europa’ werd genoemd.

Zo ging hij in tegen machtige bedrijven en zware politieke lobbygroepen. De omstreden redding van Crédit Lyonnais, de afspraken tussen de Duitse mediagiganten Kirch en Bertelsman, de botsing met Bernie Ecclestone over de televisierechten van de Formule 1, en de aanvaring met Boeing over de geplande fusie met McDonnell Douglas, zijn daar duidelijke voorbeelden van.

Van Miert zou uiteindelijk twee ambtstermijnen lang eurocommissaris van Mededingingsbeleid blijven, tot in 1999. In dat jaar moest hij samen met de hele commissie ontslag nemen na de ’affaire’ rond de Franse Commissaris Edith Cresson. Hij trok zich daarop terug uit de Europese politiek.

Van Miert was ook een van de boegbeelden van de vredesbeweging en het verzet tegen de Amerikaanse kernraketten in de jaren tachtig.


Blog DS, 23-06-2009

Karel Van Miert, de passie
 

Karel Van Miert, de passie


COMMENTAAR — Als iedereen zijn zeg heeft gehad over de waan van de dag, dan hebben praatprogramma's vaak behoefte aan een Eyskens, De Croo, Neyts, Claes of Dehaene om de wereld als elder statesmen te overschouwen. Die maken dan duidelijk dat er niets nieuws onder de zon is, of het moest het gebrek aan kwaliteit en historisch inzicht van hun opvolgers zijn.


Met Karel Van Miert was dat anders. Misschien was hij niet altijd de meest coherente spreker, maar dat kwam omdat in zijn hoofd de kolkende passie de rede opjoeg. Altijd weer voer er een hartstocht in hem die zijn spreektempo in het rood dreef en zijn redenering naar adem deed snakken. Maar dat deerde niet. Neuzelaars en betweters zijn er zat. Lui die geen seconde twijfelen over de onmetelijke waarde van hun eigen inzichten.

Zelf volgde hij een parcours met haakse bochten en nooit hoorde hij echt ergens bij. Toen hij in de nasleep van het Egmontpact als jeugdige, Vlaamsgezinde ongebonden studax voorzitter van de Socialistische Partij werd, spraken de leden er elkaar nog aan met kameraad en gezellin. De ideologische schimmel groeide er op de muren en maakte de lucht muf. Een zoon van katholieke heikneuters, wat kwam die hier doen?

Met niets anders dan de ontwapenende kracht van zijn overtuiging gooide hij het sectaire bastion open en voerde een nieuwe generatie naar de top. Dat die vervolgens vastliep in de Agusta-affaire, waardoor de onderlinge relaties voor altijd verzuurden, blijft met mist omgeven. Maar Van Miert trok een streep in het zand en richtte de blik naar Europa. Louter op eigen kracht vestigde hij er zijn ijzersterke reputatie en demonstreerde hij van welk gehalte hij wel was.

Is de SP.A dat verlies eigenlijk wel ooit te boven gekomen? Tobback redde in het post-Agusta-tijdperk de meubelen en Steve Stevaert maakte de partij zelfs weer cool en hip. Maar dat effect bleek niet tegen de tijd bestand, de jubel van de beautiful people even veranderlijk als hun haarsnit en hun brilmonturen.

De synthese van sociale gevoeligheid en economische orthodoxie, die Van Miert scheen te passen als een handschoen, blijkt voor zijn partij zo moeilijk vol te houden. Ofwel vervalt ze in oppervlakkige linksigheid, ofwel kantelt ze naar stugge vakbondstaal. Van Miert maakte geen compromissen op het wezenlijke, maar was tegelijk niet te beroerd om over het bijkomstige of het gedateerde heen te stappen. Hij was tegelijk boer en bestuurder, prediker en politicus.

Europa kende in hem zijn scherpste criticus wanneer het zijn afspraak met de geschiedenis weer eens miste. Maar nooit sloeg dat over in het benepen anti-europeanisme dat zijn partij soms beving. Hij was altijd de kweker die snoeide om te doen groeien en die zaaide zonder de zekerheid ooit te oogsten. Zijn laatste paradox is dat hij stierf op de plek waarvoor hij leefde: zijn boomgaard, zijn andere grote passie.


DS, 24-06-2009 (Bart Sturtewagen)