'Smoren' als een... Chinees!
 

China wil roken gaan ontmoedigen


China – ’s werelds grootste producent en consument van tabak – gaat het roken aanpakken. Maar het lijkt lastig om de 350 miljoen rokers in het land te ontmoedigen.


In China is het dagelijks leven misschien wel de beste reclame voor sigarettenfabrikanten. Mensen roken praktisch overal, sigaretten zijn vrijwel overal op op elk uur van de dag te koop. Restaurants, cafés of bedrijven met ruimtes voor niet-rokers zijn schaars.

De regering wil nu deze nationale verslaving harder gaan aanpakken. Eind vorige maand ratificeerde Peking de internationale conventie op tabakscontrole van de wereldgezondheidsorganisatie WHO. Het verdrag heeft tot doel het aantal mensen dat ziek wordt of sterft door roken te verminderen.

De conventie eist onder meer dat binnen vijf jaar een verbod wordt ingesteld op tabaksreclame en sponsoring via radio, televisie, gedrukte media en internet en bij internationale evenementen. Daarmee gaat het verder dan de huidige nationale wetten. ,,China heeft al een wet die tabaksreclame in media en publieke ruimten als bioscopen, stadions en vergaderzalen verbiedt”, vertelt dr. Wu Yanwei, woordvoerster van het Tabaksvrij Initiatief van de WHO in Peking. ,,Maar die wet is 15 jaar geleden opgesteld, toen er bijvoorbeeld nog geen internet was. Juist daar zijn nu veel advertenties te vinden. En ook het sponsoren van evenementen door de tabaksindustrie is nu nog toegestaan.”

De regering stelde bij ratificatie van het verdrag per direct een landelijk verbod op sigarettenautomaten in. ,,Ik heb nog nooit zo’n automaat gezien”, zegt de 22-jarige roker Yang Zhongwen uit Shanghai. ,,Maar zelfs al zouden ze er zijn, dan zou een verbod niet helpen. Het is veel te gemakkelijk om op andere manieren aan sigaretten te komen.”

Sigaretten zijn relatief goedkoop, de prijzen voor een pakje variëren van twee tot twintig Renminbi (0, 2 tot 2 euro). De WHO-conventie wil via hogere belastingen de tabaksconsumptie verminderen. ,,Het zal weinig mensen van roken afhouden”, vermoedt de 29-jarige roker Jack Lai. ,,Ik geloof soms zelfs dat de regering roken liever aanmoedigt. Bijna iedere stad heeft een eigen merk, het zorgt voor veel werkgelegenheid. De gezondheid van rokers is van minder belang.” Belastinginkomsten en winsten uit de tabaksindustrie leveren jaarlijks zo’n tien procent van China’s overheidsinkomsten op.

Het WHO-verdrag voorziet verder in een verbod op verkoop van sigaretten aan minderjarigen en het plaatsen van duidelijk zichtbare aankondigingen daarvan op verkooppunten. China nam in 1999 al soortgelijke maatregelen, maar met weinig succes. Slechts enkele winkels maken duidelijk dat ze officieel niet aan minderjarigen mogen verkopen. In de praktijk weigeren ook die winkels zelden een jongere die om sigaretten komt vragen. De massale rookgewoonten en het lakse toezicht vormen een enorme uitdaging. „Het zal zeker tijd kosten om houding en gedrag te veranderen”, aldus Wu.


Een aan tabak verslaafde natie

Volgens overheidsstatistieken zijn er in China ruim 350 miljoen rokers. Ongeveer zestig procent van de mannen en drie procent van de vrouwen rookt. China’s rokers consumeren per jaar ruim 1,7 biljoen sigaretten, oftewel 3 miljoen per minuut, aldus de WHO. Een op de drie sigaretten in de wereld wordt in China gerookt.

Het aantal jongeren en jonge vrouwen dat rookt stijgt snel. Volgens WHO-onderzoek beginnen veel Chinese kinderen op 13-jarige leeftijd te roken. Per jaar sterven zo’n 1,2 miljoen Chinezen aan ziektes die met roken te maken hebben. De WHO schatte in 1993 dat roken China aan belastingen weliswaar zo’n 5 miljard dollars opleverde, maar tegelijk 7,8 miljard kostte aan ondermeer gezondszorg.


Trouw, 03-10-2005