Drie jaar minder
 

DRIE JAAR MINDER


Zolang de regionale verschillen tot geldtransfers herleid konden worden, zagen niet veel Walen waar het probleem lag. Vlaams geld in Waalse handen, het bleef in de Belgische familie. Het adjectief 'Waals' heeft trouwens vier van de vijf letters gemeen met het bijvoeglijke naamwoord 'Vlaams'. Overigens komt dit geschenk van 1000 euro per jaar per Vlaming ongeveer overeen met wat elke Waal jaarlijks aan de Vlaamse kust en in de Antwerpse dierentuin uitgeeft. Voor wat hoort wat.


Maar de discrepantie tussen Noord en Zuid zit dieper dan de portemonnee. Het is een kwestie van leven of dood. Vorige week kondigde het RTBf-Journaal immers aan dat de doorsnee Waalse man (ik dus) drie jaar minder leeft dan zijn Vlaamse evenknie (de mannen onder u dus). De gemiddelde leeftijd waarop Walen sterven, bedraagt 74,8 jaar. In Vlaanderen is het 77,8: drie jaar verschil of 4 procent van mijn leven. 1.095 dagen, zelfs 1.096 ingeval van schrikkeljaren. Drie kerstfeesten minder. 65.700 uur die ik zal missen. Om een concreet beeld te gebruiken: het komt neer op 65.700 afleveringen van Witse, van reeks 1 tot reeks 5.053. Die lagere levensverwachting zou onder meer te maken hebben met de hoge Waalse werkloosheid. Werklozen eten slechter. Werklozen roken meer. Werklozen drinken meer. Werklozen lijden derhalve meer aan kanker en aan longziektes.

Het nieuws bezorgde me koude rillingen. Voor de vrouwen, bedraagt het verschil tussen Noord en Zuid 'maar' anderhalf jaar. Maar ik denk voorlopig niet aan een geslachtsverandering. Naast levensverwachting is de grootste bekommernis van elke mens de levenskwaliteit die men kan verwachten, vooral voor zijn kinderen, waarvan de Walen al weten dat ze vroeg zullen sterven. Opvoeding speelt hierin een cruciale rol. De Franstalige overheid pompt veel geld in haar scholen, de hoogste bedragen per leerling ter wereld, op de Scandinavische landen na. Het probleem van ons onderwijs ligt dus niet op financieel vlak. Vooral de begeleiding van zwakke leerlingen schiet tekort. Zuid-België breekt gewoonweg een wereldrecord inzake de kloof tussen de 'goede' en de 'slechte' scholen, tussen de goede en de slechte scholieren. Volgens de Pisa-uitslagen oogt de spagaat tussen de 5 procent sterkste en de 5 procent zwakste leerlingen nergens op aarde breder dan bij ons.

Daarom wil de regering van de Franse gemeenschap een betere sociale mix in de scholen bevorderen. Het motto is 'gelijke kansen', zoals in Vlaanderen trouwens. Maar bij ons stuit het op groot verzet. Franstalige ouders, die een beetje ambitie voor hun kinderen hebben, willen hen absoluut in een 'goede' school inschrijven. Als die kinderen in een 'slechte' instelling belanden, kopen ze beter meteen no future T-shirts. Met het oog op die sociale mix, vonden de inschrijvingen in het eerste middelbaar dit jaar via loting plaats. Alleszins in de scholen waar de vraag het aanbod overtrof, namelijk (bijna) alle 'goede' instellingen. Dit gebeurde in november. De storm van protest wil echter maar niet luwen. Om hun kansen te maximaliseren, hebben veel ouders hun kind in meerdere scholen ingeschreven. Desondanks, hadden sommigen brute pech en vingen overal bot. Een recent artikel in Le Soir liet een paar van die ongelukkige scholieren aan het woord. Kenny uit Ukkel: 'Ik wil advocaat worden. Ik heb dus een goede school nodig. Voorlopig zit ik zonder. Ik ben droevig: de job van mijn dromen zal ik misschien niet kunnen uitoefenen. Ik hoop dat het goed komt, maar ja.'

Lella uit Brussel: 'Ik schreef me in in vier instellingen. De andere leerlingen lachen me uit omdat ik steeds geen school heb. Ik ben blij dat ze zelf geen probleem hebben. Ik vind evenwel dat ze me met rust moeten laten. Het is al erg genoeg.'

Camille uit Mont-Saint-Guibert: 'Ik loop er gestresseerd bij. Mamma ook. Ik heb tuchtproblemen gehad, terwijl ik normaal gezien een rustig meisje ben. Ik er zelf aan gedacht bewust in het zesde leerjaar te blijven zitten om het probleem uit te stellen. Ik ben een goede leerling. Het zou jammer zijn.'

Een maand geleden zaten er tot 4.000 leerlingen zonder school voor september. Minister van Onderwijs Christian Dupont (PS) wil de ouders die hun kind 'dubbel' hebben ingeschreven, verplichten voor één school te kiezen om aldus plaatsen vrij te maken. Maar wettelijk kan dit niet en niets wijst erop dat dit binnenkort het geval wordt. Hij wenst ook een nieuw inschrijvingssysteem voor volgend schooljaar in te voeren en hoopt hiervoor op een (haast onmogelijke) overeenstemming van alle schoolpartners. De paniek die de hele zaak losweekte, bewijst hoe diep de malaise zit. Uitrit crisis, afrit opvoeding. Dit is een kwestie van leven of dood voor Franstalig België. Met of zonder Vlaams geld.

Christophe Deborsu is journalist bij de RTBf.


DS, 18-03-2009