Jaap Kruithof (1929-2009)
 

Vrijzinnig humanist en links opiniemaker


BRUSSEL - De toonaangevende Vlaamse filosoof Jaap Kruithof (79) is vanochtend overleden. Dat meldt zijn familie. Kruithof richtte in het begin van de jaren zestig samen met Leo Apostel de afdeling moraalwetenschappen op aan de Gentse Universiteit. In de jaren zeventig en tachtig gold hij als een belangrijke linkse opiniemaker en een scherpe debater.


Kruithof was een van de zeven kinderen uit een Nederlands protestants gezin. Hij wou eerst dominee worden, maar nam op 18-jarige leeftijd afstand van zijn geloof en werd overtuigd atheïst. Kruithof studeerde geschiedenis en filosofie aan de toenmalige Gentse Rijksuniversiteit. Hij zou er gewoon hoogleraar worden tot aan zijn emeritaat in 1995. Ook aan het RUCA in Antwerpen gaf hij filosofie, aan het RITCS in Brussel doceerde hij cultuurwetenschappen.


Moraalwetenschappen

In de vroege jaren zestig richtte Kruithof samen met Leo Apostel de afdeling moraalwetenschappen van de Gentse Universiteit op, wat een grondige vernieuwing van de wijsbegeerte in België inhield. Belangrijke werken van Kruithof zijn 'De Zingever' (1968) en 'Eticologie' (1973).

Kruithof begreep al snel de invloed van de media en werd een van de bekendste gezichten van de Rijksuniversiteit Gent. Onder meer zijn onderzoek naar de seksuele beleving van Vlaamse jongeren zorgde in de jaren zestig voor ophef in het toen nog zeer katholieke Vlaanderen. Tijdens de studentenrevolte aan het eind van de jaren zestig stond hij als een van de weinige proffen aan de kant van de studenten die inspraak eisten.


Opiniemaker

In de jaren zeventig en tachtig gold Kruithof als een van de belangrijkste linkse opiniemakers in Vlaanderen, zonder gebonden te zijn aan een partij of strekking. Hij was er ook vroeg bij om het belang van de ecologische evolutie te onderkennen. Hij kantte zich tegen het antropocentrisme, de idee dat de mens de norm vormt voor alle beoordelingen, en gaf daarmee steun aan de milieu- en dierenrechtenbeweging.

Kruithof was actief betrokken bij de oprichting van het Humanistisch Verbond en ontving in juni 2007 de Prijs Vrijzinnig Humanisme voor zijn jarenlange ijver voor de verspreiding van progressieve, vrijzinnige humanistische waarden. Na zijn pensioen werd Kruithof gastdocent aan het Conservatorium in Antwerpen, waar hij de vakken muzieksociologie en muziek beluisteren doceerde.


DM, 25-02-2009