'Geen Toyota's op de parking'
 

'Geen Toyota's op de parking'


Het huidige Congres is voorlopig niet geneigd om Ford, Chrysler en General Motors te redden. De 'Big Three' zullen allicht moeten wachten op de nieuwe president. Maar het is niet zeker of ze alle drie het einde van het jaar halen. 'Een faillissement zou rampzalig zijn', waarschuwt vakbondsman Andy Richardson.


Alles is doods en verlaten in Janesville. Wellicht komt het door de gure novemberwind, maar het weerspiegelt de sombere sfeer in dit stadje van zo'n 60.000 inwoners in het zuiden van Wisconsin. Op 23 december valt de assemblagelijn van General Motors (GM) hier stil. De SUV's en pick-uptrucks die er gemaakt worden, zijn niet meer in trek.

'In april kondigden ze aan dat de tweede shift zou worden afgeschaft, waardoor 750 banen verloren gingen, en in juni deelden ze mee dat we met Kerstmis dichtgaan', zegt Andy Richardson, de voorzitter van de United Auto Workers Local 95, in zijn kantoor aan Lafayette Street in Janesville, dat duidelijk gebouwd is voor betere tijden.

'Andy snel', roept een collega uit een belendend kantoor, die vindt dat de voorzitter de getuigenis van Rick Wagoner, de grote baas van GM, voor het Huis van Afgevaardigden niet mag missen.

De ceo's van de 'Big Three' -- GM, Ford en Chrysler - waren deze week in Washington om een overbruggingslening van 25 miljard dollar te vragen. Krijgen ze dat geld niet, dan dreigt het faillissement, waarschuwden ze. Maar het Congres wil voorlopig niet op hun vraag ingaan. Veel politici en gewone Amerikanen vinden dat de autoproducenten hun moeilijkheden zelf hebben veroorzaakt en dus maar een gerechtelijk akkoord moeten aanvragen.


Wat zou een faillissement betekenen voor de werknemers van GM?

'Het zou verschrikkelijk zijn. Bovendien zou het een enorm negatief effect hebben op de Amerikaanse economie. Drie miljoen banen staan op de tocht. Onze leden hebben een goed loon (27,81dollar per uur) en een uitstekende ziekteverzekering die ze behouden als ze met pensioen gaan. Maar wat er met dat pensioen gebeurt als GM failliet zou gaan, is onduidelijk.'

'Mensen die hun baan verliezen, hebben eerst 26weken recht op een wettelijke werkloosheidsuitkering. Daarna betaalt het bedrijf nog een tijdlang. En als ook die termijn verstreken is, komen ze terecht in de “job bank, van GM, waar ze in ruil voor 80procent van hun loon een herscholing moeten volgen. Dat is de vergoeding die wij in de jaren tachtig bedongen voor de export van onze banen naar de lagelonenlanden. We hebben vorig jaar wel de toegeving gedaan dat arbeiders moeten verhuizen naar een andere GM-vestiging, als ze daar een baan aangeboden krijgen. Anders verliezen ze hun voordelen.'

'Het personeel van de onderaannemers is mijn grootste zorg. GM heeft de jongste jaren veel werk, dat wij vroeger zelf deden, afgestoten. Zij genieten niet dezelfde voordelen als de GM-werknemers. Neem de resterende 330werknemers van LSI, dat auto-onderdelen voor GM aanvoert. Zij verdienen 15dollar per uur. Als ze werkloos worden, trekken ze nog 26weken een werkloosheidsuitkering en loopt hun ziekteverzekering nog drie maanden door. Nadien hebben ze niets meer, zelfs geen recht op bijscholing.'


Waarom vinden zoveel Amerikanen dat de 'Big Three' maar failliet moeten gaan?

'Ik weet het niet. Is het omdat ze de vakbonden verafschuwen? Of houden ze niet van Amerikaanse producten? Denken ze dat die te duur zijn of van slechte kwaliteit? Het reddingsplan van 700miljard dollar voor de financiële sector was ook niet populair, maar het lot van de banken raakt meer Congresleden. De politici uit staten zonder autofabrieken liggen nu dwars, maar zij moeten beseffen dat het effect van een faillissement indirect ook in hun staten heel sterk voelbaar zal zijn.'


De 'Big Three' kregen al een lening van 25 miljard dollar, op voorwaarde dat ze een herstructureringsplan zouden voorleggen. Is dat plan er?

'Dat plan was bedoeld om fabrieken die ouder zijn dan 25 jaar, zoals die in Janesville, te helpen bij de overschakeling naar gebruiksvriendelijker wagens. Maar het duurt nog zeker twee jaar eer het geld uit dat plan beschikbaar is. Nu zijn er gewoon geen middelen voor vernieuwing.'


Wat is uw relatie met de buitenlandse autoproducenten die vooral in zuidelijke staten gevestigd zijn?

'We don't like them.' In ons reglement staat dat alleen volledig in de VS geproduceerde wagens van Amerikaanse constructeurs op de parking van het vakbondskantoor mogen parkeren. Anderen moeten op straat gaan staan. Maar het wordt hoe langer hoe moeilijker om die regel te doen naleven. Als de Democratische partij van Wisconsin hier bijvoorbeeld op bezoek komt, komen er velen met buitenlandse wagens. En op het Feest van de Arbeid, als we genodigden uit de stad hebben, staat het hier vol Toyota's.'


Hoe komt dat?

'Deels is dat onze eigen fout. Wij, vakbondsafgevaardigden, wisten in de jaren tachtig dat Detroit rommel produceerde, maar we lieten ze doen om onze baan te beschermen. Sinds een tiental jaar hebben de vakbonden evenwel het recht om veranderingen aan een product voor te stellen. We zijn nu betrokken bij de beslissingen over kwaliteitsverbetering. Voordien moesten veel wagens met productiefouten worden teruggeroepen.'


Hoe snel zal Janesville de sluiting van de GM-fabriek voelen?

'Het is geen echte sluiting, maar een stilleggen, een op non-actief zetten. In onze cao staat dat de fabriek niet mag worden opgedoekt, zodat de mogelijkheid blijft bestaan dat we na enkele jaren een nieuw model mogen produceren. Maar GM is momenteel niet in staat om beslissingen te nemen over de productieplaats van nieuwe modellen. Het bedrijf heeft geen geld en kan niet lenen. Voor Janesville was de afslanking van juli al een aderlating.'


DS, 21-11-2008 (Evita Neefs)