'Wat een geluk dat ons bestuur zo inefficiënt is'
 

'Wat een geluk dat ons bestuur zo inefficiënt is'


BRUSSEL - Wat een geluk dat ons bestuur zo inefficiënt is! Nu kunnen we snel veel vooruitgang boeken.


De denktank Itinera heeft een rapport klaar ('Copernicus voorbij') over de Belgische openbare diensten. Het analysedeel ervan bulkt van de pijnlijke cijfers voor dit land. Het deel met de beleidsaanbevelingen lijkt op de hoofdlijnen van wijlen de federale Copernicus-hervorming (2000-2004) en op het New Public Management dat Vlaanderen ten dele volgt.

De eindconclusie is echter verrassend roze: omdat de toestand zo slecht is, kan ons land snel veel vooruitgang boeken, zeggen de professoren Marc De Vos (U Gent) en Jean Hindriks (UCL). Onze economie die nu zo zwaar geremd wordt door de slechte openbare sector, zou dan meteen sprongen vooruit kunnen maken.

Het lijkt op wat ooit verkondigd werd over onze staatsschuld: 'het is erg dat ze zo hoog is, maar dat is ook goed want dan kunnen we ze heel erg verlagen; zo maken we veel budgettaire ruimte vrij'.

Wat is er bestuurskundig mis in dit land? We hebben zowat de zwaarste openbare sector van de EU, en die groeit nog terwijl hij in alle andere landen krimpt. Hij behoort tot de minst efficiënte, remt de economische groei, onder meer omdat hij ontelbare onuitvoerbare wetten produceert en zoveel mensen opslorpt dat er tekorten groeien op de arbeidsmarkt. De sociale bescherming die we daarmee aan de bevolking bieden, is ondermaats. En justitie en politie zijn ook bij de omvangrijkste en duurste, en bij ... de minst efficiënte in de EU.

'Afslanken kan makkelijk, maar zomaar afslanken mag niet het doel zijn. We moeten ons concentreren op béter werken', zegt professor Hindriks die wel oren heeft naar het plan-Vervotte. Al mag er van hem toch wel wat verdwijnen, de provincies bijvoorbeeld die nauwelijks een rol hebben, maar in Wallonië wel 347 euro per inwoner per jaar kosten, in Vlaanderen 130 euro.

En de efficiëntieverbetering? België zit nog in het bureaucratische model waarin de hoofdtaak van een openbare dienst is: procedures naleven. Andere landen volgen al lang het New Public Management van de Copernicus-hervorming. De eerste vraag is dan: wat willen we bereiken?

Maar de Copernicus-hervorming werd opgeblazen toen haar vader, minister Luc Van den Bossche verdween. Onze openbare diensten moeten voorlopig dus geen doelen meer bereiken maar 'doen wat hen opgelegd wordt'. En dat verandert permanent: van de overbevolkte kabinetten komen telkens weer andere bevelen.

Doelen vastleggen, autonomie geven om ze te realiseren, en meten of ze gerealiseerd worden, en de kabinetten afslanken, zijn de eenvoudige stelregels die Itinera suggereert. Maar ze zouden een revolutie inhouden in ons land, of alleszins voor sommige overheden. Dat de studie vergeet dat de bestuurlijke achterlijkheid niet op alle bestuursniveaus even groot is, is haar grootste zwakte.

Hindriks hoopt dat de schandalen in het zuiden van het land dit landsdeel nu ook klaarmaken voor bestuurlijke hervormingen.


Blog DS, 31-10-2008 (Guy Tegenbos)