A small step for/to peace, ...
 

Evacuatie is een grote stap voor Israël, maar een kleine in het vredesproces


De ontruiming van Gaza, waarmee gisteren daadwerkelijk een begin is gemaakt, betekent een ommekeer in Israëls politiek van de afgelopen 30 jaar. Het besluit van premier Ariël Sjaron, die juist een reputatie heeft als ’kampioen van de nederzettingen’, is voor het land een grote stap en zorgt dan ook voor beroering. Met de terugtrekking voldoet Israël aan de wens van de internationale gemeenschap om bezet gebied te verlaten. Maar het lijkt er niet op dat het gedwongen vertrek van 8500 kolonisten een oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict dichterbij brengt.

Onduidelijk blijft wat Sjaron met zijn beslissing beoogt. Tot op heden heeft de Israëlische premier geen overtuigende verklaring gegeven voor het evacuatieplan. Duidelijk is dat Israël niet langer verantwoordelijk wil zijn voor het lot van de 1,3 miljoen Palestijnen die leven in Gaza. De terugtrekking verlost Jeruzalem van de zogeheten demografische dreiging: in het grote Israël –inclusief Gaza en de Westelijk Jordaanoever– zouden de Palestijnen binnenkort een meerderheid vormen. De vrees bestaat evenwel dat Sjaron slechts een pion offert om een strategisch veel belangrijker zet te kunnen doen, namelijk delen van de Westoever bij Israël voegen. Daar wonen nu al 200000 kolonisten, en nog eens eenzelfde aantal in en om Oost-Jeruzalem.

Valt het Sjaron kwalijk te nemen dat hij zijn eigen plan trekt? Zijn probleem is dat hij aan de andere zijde, bij de Palestijnen, naar eigen zeggen niemand vindt waar hij zaken mee kan doen. In Jasser Arafat zag hij een aartsterrorist. Diens opvolger, de Palestijnse president Mahmoed Abbas, lijkt niet in staat radicale gewapende groeperingen als Hamas te controleren. Bovendien lopen de opvattingen uiteen over hoe verder te gaan. Abbas wil –met steun van de Europese Unie– praten over de stichting van een Palestijnse staat met vaste grenzen. Terwijl Sjaron een terugkeer eist naar de Routekaart voor de vrede, waar ook Washington op inzet, als uitgangspunt voor verder overleg. Dat plan voorziet weliswaar in een Israëlische terugtrekking, maar voor Israel telt allereerst dat deel waarin wordt geëist de radicale Palestijnse groeperingen te ontwapenen en ontmantelen.

In dit licht bezien, is de evacuatie-operatie die zich nu afspeelt in Gaza op zijn best een klein stapje, en mogelijk slechts een rimpeling in de geschiedenis van het nu al zolang voortslepende conflict.


Trouw, 18-08-2005