De natte vinger
 

De natte vinger


Als de PS een geschikte kandidaat zocht voor de portefeuille van Armoedebestrijding, dan was Jean-Marc Delizée op alle punten veruit de beste. Tweetalig, ervaren parlementslid, voorzitter van de kamercommissie Sociale Zaken en afkomstig uit de rechthebbende provincie, Namen. Perfect profiel. Toch werd hij geen staatssecretaris bij de start van de regering-Leterme I, maar pas gisteren na de roemloze ondergang van Frédéric Laloux, patissier en brokkenpiloot.


Hoe komt zoiets? Kennelijk laten politieke leiders zich soms leiden door motieven die op het eerste gezicht valabel ogen, maar naderhand catastrofale misrekeningen blijken. Dat geldt niet alleen bij het personeelsbeleid. Ook inhoudelijk worden beleidskeuzes vaak te weinig onderbouwd met degelijk studiewerk en fungeert de natte vinger als belangrijkste raadgever.

Dat was vorige week het geval toen de nieuwe federale minister van Arbeid, Joëlle Milquet, 75 euro per maand uittrok voor iedere werkloze die over de gewestgrens een baan aanvaardt. Het debat daarover focuste vooral op de bevoegdheidskwestie. Arbeidsbemiddeling is een zaak van de gewesten. Maar even belangrijk is de vraag of zo'n bedrag wel tot de verwachte gedragswijziging leidt. En de allerbelangrijkste vraag is: als we toch geld over hebben voor deze doelstelling, wat is dan de meest efficiënte manier om het te gebruiken?

Het komt de politiek toe om strategieën te formuleren voor de samenleving en de burgers aan te zetten tot gedrag dat daarin past. Goede bedoelingen zijn hierbij aardig, maar niet voldoende. Huiseigenaars ervan overtuigen zo zuinig mogelijk met fossiele brandstoffen om te gaan, is zo'n goede bedoeling. Om die reden subsidiëren diverse overheden de plaatsing van zonnepanelen. Het idee is dat hoe meer energie op die manier wordt opgewekt, hoe minder er moet worden gestookt met gas of olie.

Maar als analyse schiet dat ruim tekort. Mensen worden er nu toe verleid zonnepanelen te plaatsen omdat dat domweg een betere belegging is dan een spaarboekje. Na uiterlijk dertien jaar verdien je namelijk je inbreng terug, terwijl de horizon van de investering twintig jaar is. Maar in de meeste gevallen zou het veel nuttiger zou zijn hen er eerst toe te bewegen hun huis beter te isoleren. En dan niet beetje bij beetje, door tien jaar na elkaar telkens een raam van dubbel glas te voorzien. Maar in een keer, zodat het isolerende effect echt de moeite waard wordt.

Het geld dat de belastingbetaler noodgedwongen aan de overheid afstaat, verdient het hoogst mogelijke maatschappelijke rendement. Daar moet goed over worden nagedacht. We weten intussen genoeg over de mens en zijn drijfveren om te voorspellen hoe hij op stimuli zal reageren. De privésector gebruikt die kennis intensief, waarom de politiek dan niet?


DS, 21-04-2008 (Bart Sturtewagen)