Turkije-Cyprus: welles-nietes
 

Turkije draalt om Cyprus toch te erkennen


Turkije houdt Europa in spanning. Welke uitvlucht heeft Turkije bedacht om EU-lid Cyprus tegelijkertijd wel en toch niet te erkennen?


Steeds belooft Turkije het weer: ’spoedig’ zal het zijn handtekening zetten onder een verdragstekst waarin staat dat ook Cyprus lid is van de Europese Unie. In december werd de eerste belofte gedaan, maar Turkije blijft dralen.

De tijd gaat dringen. Op 3 oktober moeten de onderhandelingen over Turks lidmaatschap beginnen, en zonder die handtekening gaat dat niet door. In theorie zou Turkije nog op 2 oktober kunnen tekenen. Dan moeten de Turken de 25 EU-lidstaten wel zo gek zien te krijgen dat ze diezelfde dag nog toestemming geven voor de onderhandelingen.

Dat zou een gevaarlijke gok zijn. Eén lidstaat kan de onderhandelingen blokkeren. Cyprus is daar een voor de hand liggende kandidaat voor, maar ook Duitsland, dat dan een andere regering kan hebben.

En Oostenrijk zit te mokken dat Turkije waarschijnlijk eerder mag gaan onderhandelen dan het bevriende Kroatië, dat al zo goed als klaar is voor de EU, op één probleempje na: de uitlevering van een verdachte generaal aan het Joegoslavië-tribunaal.

Tijdelijk EU-voorzitter Tony Blair probeerde zijn Turkse collega-premier Erdogan deze week gerust te stellen. De handtekening ’betekent geen erkenning van Cyprus’, zei Blair. Dat noemde hij ’een juridisch feit’. Ook Erdogan zelf zei nog eens dat er geen sprake van is dat Turkije met zijn handtekening de Grieks-Cypriotische regering erkent.

Dat lokte een voorspelbare reactie uit van de Grieks-Cyprioten. ,,Het is ondenkbaar dat Turkije kan beweren dat het een volwaardig lid van de EU niet erkent, terwijl het wel erkent dat de stem van Cyprus nodig is om de onderhandelingen te beginnen”, liet de regering weten.

Voor dat ’ondenkbare’ blijft Erdogan zoeken naar passende woorden. Wellicht zal hij zijn handtekening vergezeld laten van een verklaring dat die pas geldig is als er een vreedzame regeling is gevonden voor het Turkse en het Griekse deel van het eiland.

Dat kan nog lang duren. Na de mislukking van vorig jaar is er nu geen enkel initiatief om de twee landsdelen tot elkaar te brengen.

De Grieks-Cyprioten kunnen achterover leunen. Ook als ze toestaan dat de Turkse toetredingsprocedure in oktober begint, hebben ze nog tientallen mogelijkheden om later de duimschroeven aan te draaien. De onderhandelingen zijn verdeeld over 35 hoofdstukken, waarin alle EU-wetten en -regels zijn verdeeld. Als een hoofdstuk klaar is, moeten de lidstaten unaniem toestemming geven om aan het volgende te beginnen. Er zijn dus de komende jaren zeker 35 mogelijkheden om te traineren of te blokkeren.

Turkije zal hoe dan ook een keer door de bocht moeten. Als het geen erkenning van Grieks-Cyprus kan zijn, dan zal het een vredesregeling op het eiland zelf moeten worden die minder gunstig uitpakt voor de Turkse bewoners dan het voorstel van vorig jaar. Meer keus is er niet.


Trouw, 29-07-2005