Te veel dioxine in scharreleieren
 

Te veel dioxine in scharreleieren


BRUSSEL - Scharreleieren van eigen kippen bevatten 3 tot 5 keer meer dioxines dan toegelaten. 'Dit is geen tweede dioxinecrisis, maar kan gezondheidsrisico's inhouden', zeggen onderzoekers. De overheid zegt aan aanbevelingen te werken.


Wie de eieren van zijn eigen kippen eet, heeft veel meer kans op gezondheidsproblemen dan wie eieren van legbatterijkippen in de winkel koopt. Dat blijkt uit een nationaal onderzoek onder leiding van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV). Onderzoekers van de universiteiten van Gent, Antwerpen en Luik en het Centrum voor Onderzoek in Diergeneeskunde en Agrochemie (Coda) analyseerden vorig jaar in het hele land honderd monsters bij particuliere kippenhouders, zowel in de lente als in de herfst.

De resultaten zijn zorgbarend. De eieren bevatten gemiddeld drie tot vijf keer meer dioxines dan de toegelaten Europese norm van 3picogram TEQ per gram vet. Ze bevatten ook te veel dioxineachtige pcb's en - in mindere mate - zware metalen, zoals lood.

In enkele eieren werd ook het gevaarlijke insecticide DDT gevonden, dat al jaren verboden is.

De hoge waarden werden in het hele land teruggevonden, niet alleen dicht bij industriële gebieden. De provincie Luxemburg komt er het beste uit.

'Dit is geen tweede dioxinecrisis, omdat de eieren niet in het commercieel circuit terechtkomen. Paniek is dus niet nodig. Maar er is wel sprake van mogelijk grote gezondheidsrisico's', zegt professor scheikunde Leo Goeyens (VUB), die als voormalig hoofd van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid het onderzoek heeft geleid.

Hoge dosissen dioxine kunnen onder meer kanker, maag-, lever- en darmproblemen veroorzaken, alsook ontwikkelingsstoornissen en hormonale afwijkingen.

'Wie zo één eitje per maand eet, loopt geen gezondheidsgevaar', zegt Goeyens. 'Maar wie elke dag twee tot drie zulke eitjes eet, waarschijnlijk wel.'

De oorzaak van de hoge dioxinewaarden in de eieren ligt vermoedelijk bij de bodemverontreiniging in ons land. Ook particulieren doen er vaak geen goed aan door in hun achtertuin nog altijd materiaal, zoals afval en snoeihout, te verbranden. De kippen kunnen die roetdeeltjes, die op de grond belanden, oppikken.

Het Federaal Voedselagentschap waarschuwde de burger al in 2002, nadat bij particulieren in de buurt van het Antwerpse industriegebied dioxines in de eieren van hun kippen waren gevonden. Gefragmenteerd onderzoek in ons land wees de voorbije jaren ook al in die richting.

Maar pas vorig jaar kwam er een uitgebreid en nationaal onderzoek in opdracht van de federale overheidsdienst Volksgezondheid. Die is al sinds eind januari op de hoogte van het rapport en zegt aan aanbevelingen te werken. De dienst benadrukt dat het onnodig is paniek te zaaien, al blijft de voedselveiligheid een 'delicaat' onderwerp.

Goeyens spoort particulieren ondertussen aan om hun eieren in de supermarkt te kopen. 'Die voldoen veel beter aan de strenge milieunormen, ook de biologische scharreleieren.' Hij adviseert kippenhouders ook om een hygiënische ren te plaatsen, met gras of een zandbak, zodat de kippen zo weinig mogelijk in de blote bodem hoeven te scharrelen. Een aanbeveling die al in de eindconclusies van het rapport staat.


DS, 01-04-2008 (Yves Delepeleire)

Wormen in plaats van scharrelei?
 

Wormen in plaats van scharrelei?


Het is triest. Terwijl onderzocht wordt of men ons straks wormen en andere insecten gaat serveren, blijkt het superlekkere eitje van kippen die in het eigen tuintje rondscharrelen, ongezond veel dioxines en restanten van DDT te bevatten. Het is erg.


De federale overheid weet dit al maanden - het is de bevinding van onderzoek dat Volksgezondheid zelf bestelde - maar hield dit nog geheim. Ze 'vond nog niet de tijd' om de burgers te waarschuwen. De lessen van de dioxinecrisis worden snel vergeten... Onderzoekers die zo'n biomonitoring-onderzoek doen voor de Vlaamse overheid, zetten hun resultaten zelf, prompt en zonder politieke censuur op hun website www.milieu-en-gezondheid.be. En zo hoort dat. Zeker als de volksgezondheid in het geding is.

De aanbeveling die uit dit onderzoek volgt, is eenvoudig maar triest. Eet niet véél eieren van kippen uit de eigen tuin. En combineer ze zeker niet met het eten van veel groenten uit de eigen tuin. Want die bevatten ook meer dioxine en DDT-resten dan goed is.

Het is helaas beter eieren te eten zoals die in de supermarkt te koop zijn: die worden streng gecontroleerd op dioxines en andere giftige stoffen; en die eieren komen van kippen die in 'gecontroleerde omstandigheden' leven: die zijn weinig romantisch maar wel beter voor de gezondheid.

Wat het dubbel erg maakt, is dat degenen die eigen kippen hebben en eigen groenten kweken, aan die toestand niet veel kunnen doen. De dioxinevervuiling komt zelden van henzelf, maar overwegend van verre bronnen, of van het verkeer dat hier nooit ver weg is, of van buren met hout- en andere kachels.

Voor een deel kunnen de betrokkenen er echter wel wat aan doen. Hoewel alle tuiniers volhouden dat zij geen DDT gebruiken - dat is overigens al lang verboden - blijven overal in zelfgekweekte groenten en eieren sporen van 'verse' DDT opduiken...

Bij een deel van het publiek roept dit soort alarmberichten ontkenningsreacties op: 'Ik eet al vijftig jaar groenten uit de eigen tuin en ik ben nog gezond'. Ook premier Jean-Luc Dehaene verkondigde zo'n theorie tijdens de dioxinecrisis, eind de jaren negentig.

Wat is daarvan aan? Het gaat om gif in zeer lage dosissen. Dat is niet schadelijk bij sporadische inname, wel bij langdurige inname. De effecten daarvan worden onderschat. Volgens de Vlaamse biomonitoring-wetenschappers is wellicht meer dan de helft van de kankergevallen bij ons te wijten aan zo'n vergif, dat in lage dosissen aanwezig is in ons milieu en dat we veelvuldig en onzichtbaar innemen.

Over dat verband tussen milieu en kanker staat niets in het 380 miljoen euro kostende Nationale Kankerplan? Juist. Er is hier altijd meer geld voor het achteraf behandelen van ziekten, dan voor het voorkomen ervan. Preventie is bovendien een materie van de deelstaten.

Terloops één lichtpunt: Vlaanderen is wel een klein beetje koploper inzake biomonitoring-onderzoek.


DS, 01-04-2008 Guy Tegenbos)