De schande van Srebrenica
 

Tien jaar na Srebrenica: het hoofd buigen en medeleven betuigen


De tragedie van Srebrenica is inmiddels op duizend en één manieren verteld. Maar bij de tienjarige herdenking van deze Bosnische moslimenclave gisteren is weer gebleken dat het echte verhaal nog altijd niet verteld is en het nog jaren zal duren voor deze dramatische gebeurtenis zijn definitieve plaats zal krijgen in de geschiedenis.


In zijn meest simpele vorm draait het weliswaar om een overweldigende Servisch-Bosnische troepenmacht die Srebrenica onder de voet liep en vervolgens meer dan zevenduizend moslimmannen afmaakte. Maar daarachter zit weer het verhaal hoe het zover kon komen en dat is nog altijd niet helder, zo bleek wel uit de omstreden aanwezigheid van de Servische president Tadic bij deze herdenking. Hij zag er daarom wijselijk van af een toespraak te houden. Hij beperkte zich tot het buigen van zijn hoofd voor de onschuldige slachtoffers.

Onbegrijpelijk zal ook wel blijven hoe deze tragedie zich kon afspelen onder het toeziend oog van de Verenigde Naties. De Britse minister Jack Straw noemde dit terecht een ’schande’ voor de internationale gemeenschap. Bovendien is hij er ’ziek’ van dat Karadzic en Mladic nog steeds niet zijn berecht. Maar, voegen wij er aan toe: zou het ook zo gegaan zijn als niet Dutchbat, maar Engeland of Frankrijk met het toezicht op Srebrenica belast was geweest? Zou de gevraagde luchtsteun dan ook achterwege zijn gebleven?

Zowel het Niod als de parlementaire enquêtecommissie hebben de zaak grondig uitgezocht. Hun conclusie is dat Dutchbat naar ’eer en geweten’ heeft gehandeld. Maar zelfs daarmee zijn niet alle vragen beantwoord. Dezer dagen nog onthulde de oud-minister van defensie, Joris Voorhoeve, dat twee landen van de Veiligheidsraad (de Verenigde Staten en Groot-Brittannië) op de hoogte waren van de op handen zijnde aanval. Nederland is misbruikt, zei hij.

Dat zijn grote woorden die aan de feitelijke gang van zaken niets veranderen. Die blijft dat de internationale gemeenschap tegenover de moslimbevolking tekort is geschoten. Daarin hebben wij een belangrijke rol gespeeld. Dat blijft een pijnlijke ervaring. Maar om met minister Kamp te spreken (zie Trouw van gisteren) dat ontslaat ons niet van de plicht objectief over Dutchbat te oordelen: het is al te makkelijk en ook feitelijk onjuist hen als lafaards te kijk te zetten.

En voor het overige geldt: voor de slachtoffers kunnen we slechts het hoofd buigen en medeleven betuigen.


Trouw, 12-07-2005