Belgische formatie zit in een onwrikbare knoop
 

Belgische formatie zit in een onwrikbare knoop


België beleefde gisteren een treurige Koningsdag. Politici betuigden braaf hun eer aan de koning. Maar hun gedachten waren bij de kabinetsformatie die geen millimeter vooruitgaat.


De formatie in België is nog onwrikbaarder in de knoop geraakt. Woede en wantrouwen benemen elk uitzicht op een nieuwe regering.

De regering van de deelstaat Vlaanderen heeft de knoop nog steviger aangetrokken door drie Franstalige burgemeesters in het Vlaamse gebied rondom Brussel weg te sturen. De burgemeesters hadden actie gevoerd voor Franstalige eisen en Vlaamse taalwetten overtreden.

Franstalige politici reageerden woedend: ’volkomen ondemocratisch’, ’een belediging van de Franstaligen en de democratie’ en ’nieuwe agressie’, aldus hun commentaren. De kalmste reactie kwam van de Franstalige liberale voorman Didier Reynders: „De Vlaamse regering gaat niet in de richting van de dialoog”. Maar de liberaal belegde gisteravond wel een bijeenkomst met de drie burgemeesters, die partijgenoten van hem zijn.

De burgemeesters hadden bij verkiezingen vorig en dit jaar kiezersoproepen verstuurd in het Frans, terwijl dat in het Nederlands moet. Ook hadden ze vorige maand demonstratieve vergaderingen van hun gemeenteraden gehouden met Frans als voertaal. Ook dat druist in tegen de wet van Vlaanderen.

Toen de Vlaamse meerderheid in het federale parlement deze maand besloot om de Vlaamse rand van Brussel af te splitsen van het kiesdistrict van de hoofdstad, was dat volgens een van de gewraakte burgemeesters een oorlogsverklaring. „We verkeren in staat van oorlog”, zei burgemeester François van Hoobrouck d’Aspre van Wezembeek-Oppem, een Vlaamse gemeente met een Franstalige meerderheid ten oosten van Brussel. „Ik ben voorstander van het principe ’oog om oog, tand om tand’. Ik zal alle maatregelen nemen om ons te verdedigen.”

Wat dat voor acties worden, wilde hij niet zeggen, want ’de vijand’ luistert mee. Voor de Vlaamse minister van binnenlands bestuur, Marino Keulen, was de maat vol. „Ik ben het spuugzat”, zei de minister woensdagavond in het Vlaamse parlement. Hij besloot de drie burgemeesters niet officieel te benoemen. In de praktijk kiezen Belgische gemeenteraden een burgemeester uit hun midden. Maar formeel moet die keuze nog bevestigd worden door de regering van de deelstaat, in dit geval Vlaanderen.

De Vlaamse regering heeft niets te maken met de stokkende formatie van een federaal Belgisch kabinet. Maar het besluit om de burgemeesters niet te benoemen, maakt de sfeer er zeker niet beter op. Geen van de toppolitici zei dat het nu helemaal afgelopen is met de onderhandelingen. Dat zou gisteren ook niet zo gepast zijn geweest. Want het was de Dag van de koning, een jaarlijks eerbetoon aan de monarchie. De politici moesten broederlijk naast elkaar zitten in de kerk waar een lofmis voor de koning werd gevierd.

Volgens de traditie was koning Albert er niet bij, want hij betuigt geen eer aan zichzelf. Hij had dus de tijd om te piekeren over de volgende stap in de formatie, die feitelijk al een week stil ligt.

Franstaligen en Vlamingen verwachten van elkaar een teken van vertrouwen, een gebaar om de onderhandelingen opnieuw te beginnen. Ondertussen heeft de koning de voorzitters van beide kamers van het parlement gevraagd een dialoog tussen de taalgemeenschappen te beginnen. Maar deze week kregen die voorzitters, een Vlaming en een Waal, ook al ruzie met elkaar nadat de Waal had gezegd dat de Vlamingen de oorzaak zijn van de problemen.


Trouw, 16-11-2007