De mensheid is in gevaar
 

De mensheid is in gevaar


BRUSSEL - Honderden experts maakten voor de Verenigde Naties een analyse van de staat van onze aarde en vergeleken de situatie nu met 20 jaar geleden. De conclusies zijn allesbehalve positief.


1. Water

Rond 2050 zal het watergebruik zijn toegenomen met 50 procent in ontwikkelingslanden en met 18 procent in de geïndustrialiseerde landen. 'De escalerende druk door de vraag naar water, zal ondraaglijk worden in landen met waterschaarste', zo zegt het rapport letterlijk. De waterkwaliteit neemt eveneens af, vervuild door bacteriologische ziektekiemen en excessieve hoeveelheden voedingsstoffen. Er is ook toenemende bezorgdheid over de mogelijke effecten op de waterkwaliteit van persoonlijke verzorgingsproducten en farmaceutische middelen zoals pijnstillers en antibiotica.

Besmet water blijft mondiaal de grootste oorzaak van menselijke ziekten en dood. In de ontwikkelingslanden sterven jaarlijks zo'n 3 miljoen mensen aan door water overgebrachte ziekten. Het betreft meestal kinderen onder de vijf jaar oud. Geschat wordt dat ongeveer 2,6 miljard mensen leven zonder rioolwaterzuivering.


2. Voeding

Sinds 1987 is de uitbreiding van de hoeveelheid agrarische landbouwgrond afgenomen, maar het intensief landgebruik is dramatisch gestegen. Een hectare landbouwgrond bracht vroeger 1,8 ton op, nu 2,5 ton.

Niet duurzaam landgebruik veroorzaakt degradatie en dat is een dreiging die net zo serieus moet genomen worden als klimaatverandering. Het treft een derde van de wereldbevolking.

De bevolkingsgroei, overconsumptie en de verschuiving van granen naar vleesconsumptie betekenen dat de vraag naar voedsel 2,5 tot 3,5 keer groter zal worden dan nu het geval is. Daardoor zal rond 2030 de industriële wereld 120 miljoen hectaren meer land nodig hebben om zichzelf te voeden.

Een vermindering van de genetische diversiteit kan een bedreiging vormen voor de voedselveiligheid. Amper14 diersoorten vormen 90 procent van de landbouwdieren en 30 gewassen domineren de landbouw. Samen voorzien zij wereldwijd in 90 procent van alle calorieën.

De visconsumptie is tussen 1961 en 2001 verdrievoudigd. Subsidies hebben gezorgd voor overbevissing. Geschat wordt dat er 250 procent meer gevist wordt dan goed is voor een duurzame visproductie in de oceanen. Sinds de jaren tachtig zijn de vangsten wel gestabiliseerd.


3. Biodiversiteit

De huidige veranderingen in de biodiversiteit zijn de snelste in de geschiedenis van de mensheid. Soorten sterven honderd keer sneller uit dan in fossiele data is gevonden. Tussen 1987 en 2003 is het aantal zoetwatergewervelden met 50 procent afgenomen. 30 procent van de amfibieën, 23 procent van de zoogdieren en 12 procent van de vogels is bedreigd.

De verspreide vreemde soorten is een probleem. De kamkwal, per ongeluk geïntroduceerd in de Zwarte Zee in 1982 door Noord-Amerikaanse schepen, heeft een compleet ecosysteem overgenomen en heeft in tien jaar tijd 26 commerciële vissersbedrijven geruïneerd.

Onze groeiende vraag naar voedsel betekent óf intensieve landbouw met gebruik van meer chemicaliën, energie en water óf het cultiveren van meer land. Hoe dan ook, de biodiversiteit zal eronder lijden.

Eén positief punt is de geleidelijke toename van beschermde gebieden, maar ze moeten wel effectief gemanaged worden en op de juiste manier worden gehandhaafd. Biodiversiteit moet ook geconserveerd worden buiten de beschermde gebieden.


4. Atmosfeer

Er is nu een zichtbaar en onmiskenbaar bewijs voor de invloed van de klimaatverandering en voor het feit dat menselijk handelen doorslaggevend is geweest in deze verandering. IJsboormonsters tonen aan dat huidige gehaltes van CO2 en methaan ver uitstijgen boven de natuurlijke variabele gehaltes van de laatste 500.000 jaar: het klimaat is nu in een staat die ongeëvenaard is in de recente prehistorie. Sinds 1906 is de temperatuur mondiaal gemiddeld met 0,74 graden gestegen. De beste schatting voor de verwachte temperatuurstijging deze eeuw is tussen 1,8 en 4 graden. In het Noordpoolgebied stijgt de temperatuur twee keer sneller dan in de rest van de wereld.

De zeespiegelstijging die wordt veroorzaakt door thermale uitzetting van water en het smelten van gletsjers, zal enorme consequenties hebben: 60 procent van de wereldbevolking leeft binnen een straal van 100 kilometer van de kust.

Groeiende verzuring van de oceanen en warmere temperaturen zullen de mondiale voedselveiligheid beïnvloeden: diarree en malaria zullen zich meer verspreiden.

Volgens de huidige trend zal het broeikasgas niet stabiliseren: in de luchtvaart is tussen 1990 en 2003 het aantal gevlogen mijlen toegenomen met 80 procent, in dezelfde periode steeg de scheepvaart van 4 miljard ton naar 7,1 miljard ton. sommige broeikasgassen kunnen wel tot 50.000 jaar in de atmosfeer blijven hangen.

Ondanks indrukwekkende successen in het elimineren van ozon afbrekende substanties, is het voorjaarsgat in de ozonlaag boven Antarctica nu groter dan ooit. Zure regen is in Europa en Noord-Amerika een veel minder groot probleem geworden, maar het tegendeel is waar in landen zoals Mexico, India en China.


5. Vervuiling

Blootstelling aan milieuvervuiling veroorzaakt bijna een kwart van alle ziekten. Volgens schattingen sterven jaarlijks wereldwijd meer dan twee miljoen mensen voortijdig door luchtverontreiniging, zowel binnen als buiten. Een deel van de geboekte vooruitgang in het reduceren van vervuiling in de industriële landen, is gegaan ten koste van de ontwikkelingslanden.

www.unep.org/geo


DS, 25-10-2007