Geen tovermiddel
 

Geen tovermiddel


De federale kieskring stijgt met stip op de ranglijst van wondermiddelen om deze aanslepende formatie eindelijk te kunnen afronden. De vermoeidheid van de onderhandelaars wordt met de dag tastbaarder en dus groeit de neiging om onbetreden paden te bewandelen. De hunkering naar een uitweg uit de impasse mag echter geen excuus zijn voor hervormingen die onvoldoende zijn doorgedacht. Het briljante paars-groene idee om provinciale kieskringen te vormen heeft ons de verrijzenis van de kwestie Brussel-Halle-Vilvoorde opgeleverd. Laten we de fout geen tweede keer maken.

Als je met een wit blad mag beginnen, zijn er heel wat bruikbare ideeën om een ingewikkeld land als België te organiseren. We hadden er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om het hele grondgebied tweetalig te maken. Maar dat hebben we niet gedaan. De keuze voor afgebakende taalgebieden zit verankerd in opeenvolgende hervormingen, geënt op reële politieke verhoudingen. De nationale partijen zijn gesplitst en vervolgens het land. Zo is het gegaan, niet andersom.

Je kunt die scheiding der geesten betreuren, maar dat maakt van de federale kieskring nog niet meteen een mirakeloplossing. Het is te beladen met communautaire symboliek. MR-voorzitter Didier Reynders ziet er een uitweg in omdat de Vlamingen er hun gehechtheid aan het federale niveau mee zouden bewijzen. Maar om dezelfde reden is het voor de N-VA, die op lange termijn een separatistische agenda heeft, onaanvaardbaar. Formateur Yves Leterme noemde het ooit 'super-BHV' omdat Franstaligen in heel Vlaanderen dan voor Franstalige politici zouden kunnen stemmen. Maar intussen lijkt hij bij te draaien. Liever dat dan een algemeen inschrijvingsrecht voor alle federale verkiezingen. Het plan zet dus het kartel van CD&V en N-VA onder druk.

Los van het communautaire is de vraag of dit plan wel meer problemen oplost dan het er veroorzaakt. Daarvoor zou duidelijk moeten zijn waarover we praten: over een handvol nationaal verkozen politici of over een kwart van de kamerleden? Dat maakt een heel verschil. En waarvoor wordt de kiezer dan geacht te kiezen? Staan de nationale kandidaten voor het programma van hun partij of juist niet? Hoe gaan ze zich na hun verkiezing tegenover hun partij verhouden? Hebben we een sterkere democratie als een beperkte groep toppolitici, los van hun partij, de macht onder elkaar verdeelt?

Het minste dat we van onze bestuurders mogen verwachten, is dat ze die vragen beantwoorden alvorens ze het onbekende in duiken. Tot nader order bestaat er, ook in Vlaanderen, geen meerderheid voor de splitsing van het land. Maar er heerst wel een sterke Vlaamse vraag naar een beter bestuurd, efficiënter systeem, met minder blokkeringen en meer initiatiefrecht. Aan die doelstelling moet ieder voorstel, ook de federale kieskring, worden afgemeten.


DS, 23-10-2007 (Bart Sturtewagen)