Aantal pv's verbloemt straffeloosheid
 

Aantal pv's verbloemt straffeloosheid


De sociaal inspecteurs zijn ontmoedigd. Pv's schrijven, mogen ze volop. Maar de boetes en de ontdoken sociale bijdragen worden haast nooit geïnd, zeggen ze.


Veel sociaal inspecteurs hebben kritiek op de zegebulletins die 'Brussel' geregeld verspreidt over hun optreden tegen de sociale fraude en tegen de illegale tewerkstelling van buitenlanders. 'Ze suggereren dat ons optreden succesvol is. Gemeten naar het aantal pv's wellicht wel. Maar wat er daarna mee gebeurt, is een raadsel', zeggen vijf afzonderlijk gecontacteerde sociaal inspecteurs. Ze wilden alle vijf anoniem blijven. Ze zijn bang.

Hun reacties klinken zoals die van politie-inspecteurs die teleurgesteld zijn over wat het gerecht met hun werk doet. De vijf erkennen dat de jongste jaren inspanningen gedaan zijn om de sociale inspecties te versterken. Ze hebben laptops en gsm's, het wettelijk instrumentarium is aangepast, ze treden ook vaker samen op. Limosa, het computerprogramma's waarop iedere tewerkstelling van buitenlanders moet gemeld worden, houdt een vooruitgang in, al kent het nog kinderziekten.

'Onze werkingsbudgetten zijn te beperkt. Neem nu de tolken om illegale buitenlanders te verhoren. Je weet nooit tevoren wie je aantreft: Polen, Roemenen, Brazilianen? Tolken zijn duur, en met datzelfde budget moeten ook onze verplaatsingskosten betaald worden. Als je niet wilt dat je collega's moeten wachten tot volgend jaar voordat ze hun benzine terugbetaald krijgen, ben je voorzichtig met het oproepen van tolken.'

'Sommige inspecteurs volgen in hun vrije tijd taallessen, om zelf te kunnen ondervragen. Maar we kunnen enkel avondonderwijs volgen. Dan duurt het zo'n jaar of drie eer je de taal voldoende beheerst. Er zijn snellere methodes om een taal te leren. Maar die betaalt onze werkgever niet terug.'

De fundamentele kritiek van de inspecteurs luidt dat hun pv's zelden tot iets concreets leiden. 'Het gerecht seponeert de meeste van onze pv's. Dat is nog toegenomen sinds de wet zegt dat de administratie in dat geval boetes mag opleggen.'

'Die administratie werd zodanig overstelpt met dossiers, dat de achterstand opliep tot meer dan een jaar. Dat is verminderd, maar het duurt toch nog maanden voor ze een dossier kunnen behandelen. Tegen de tijd dat de boetes verstuurd worden, is een deel van de malafide bedrijfjes al lang verdwenen met de noorderzon.'

Als boetes niet worden betaald, wordt Financiën ingeschakeld om in te vorderen. Vaak gebeurt er dan niets. 'Veel dossiers raken niet eens zo ver. De buitenlandse diensten die moeten controleren of gedetacheerde werknemers in het uitzendland inderdaad sociale zekerheid betalen, antwoorden niet eens op onze vragen.'

De inspecteurs vinden ook dat de boetes te laag zijn. Tweeduizend euro waarvan 80procent voorwaardelijk, is geen zeldzaamheid. 'Met 400euro is de malafide werkgever er dan van af, terwijl hij duizenden euro zwarte winst heeft gemaakt.' En de niet betaalde sociale bijdragen innen, naast de boetes, lukt volgens hen haast nooit.

'Met controles op de schijnzelfstandigheid zijn we gestopt. De nieuwe wetgeving maakt het onmogelijk om aan de hand van feiten te controleren of het om schijnzelfstandigheid gaat. Bij detacheringen worden we ook moedeloos. We komen niet te weten of de betrokkene deftig verzekerd is in zijn thuisland.'

De gesprekspartners stellen dat ook gelegenheidspersoneel in horeca en landbouw nog nauwelijks te controleren is. De wetgever heeft het mogelijk gemaakt dat de werkgever na de prestaties de aangifte ervan nog wijzigt. En volgens de inspecteurs werken sinds kort land- en tuinbouw met illegalen met vervalste identiteitsdocumenten.

De vijf gecontacteerde inspecteurs geloven als oplossing allen sterk in de hoofdelijke aansprakelijkheid van de hoofdopdrachtgever die al vaak door de wetgever beloofd is. 'Wie een werk uitbesteedt, kan meestal vrij correct inschatten wat de normale prijs daarvoor is. Ze krijgen prijzen die ver onder de markt liggen, weten dus dat er iets mis is, maar sluiten de ogen. Hoofdelijke aansprakelijkheid betekent dat de hoofdopdrachtgever zelf voor de ontdoken bijdragen moet opdraaien.'

Een relatief zware maar eenvoudige sanctie is ook mogelijk: de intrekking van het registratienummer als aannemer. In enkele Vlaamse provincies wordt die sanctie gehanteerd. Maar in andere landsdelen trekken de bevoegde commissies nauwelijks registraties in.


DS, 01-06-2007