Seksualiteit begint eerder dan opvoeders denken
 

Seksualiteit begint eerder dan opvoeders denken (opinie)

C. Weggelaar, psycholoog


Jongeren worden eerder volwassen. Dat stelt eisen aan de creativiteit van ouders. Het artikel ’Niemand praat over seks en moraal’ van CDA-Kamerlid Mirjam Sterk over de veranderende seksuele gewoonten onder jongeren (Trouw, 18 mei) snijdt een belangrijk onderwerp aan, maar het gaat helaas voorbij aan de belangrijkste oorzaak van de veranderingen.


Het begin van de puberteit is de laatste 150 jaar een heel eind verschoven. In 1850 lag de leeftijd van de eerste menstruatie in Noordwest-Europa ergens tussen zestien en zeventien jaar. Momenteel ligt die in de buurt van de twaalf, met uitschieters naar beneden tot tien jaar. De ontwikkeling van jongens is minder makkelijk te controleren, waarschijnlijk volgen ze dezelfde trend met iets hogere leeftijden.

Het gevolg is dat seksualiteit maar ook de neiging om je wat onafhankelijker op te stellen steeds eerder beginnen – eerder dan ouders op grond van hun eigen jeugdervaring verwachten. Dat maakt de communicatie moeilijk. Aan de andere kant duurt de schoolperiode ook steeds langer, vooral als je een wat hogere opleiding volgt. Jongeren komen dus in een niemandsland. Ze zijn geen kind meer, maar de volwassen samenleving heeft geen plaats voor ze.

Ze hebben dat gat grotendeels zelf opgevuld, met veel creativiteit en met de onvermijdelijke vergissingen. In de jaren zestig kwam de popmuziek en de eerste subcultuur, en momenteel hebben we tientallen verschillende jeugdculturen die naast en soms tegenover elkaar staan.

Volwassen ondernemers spelen daar handig op in, maar de volwassen samenleving heeft er niet echt greep op. Ouders, scholen, kerken, politieke partijen, ze hebben allemaal moeite om met de jongere generatie in contact te komen.

Wanneer je wilt dat jongeren volwassen waarden en normen overnemen zal je ze een plaats moeten geven in die volwassen samenleving. Een positie die wat meer om het lijf heeft dan kostenpost wegens de opleiding en bron van inkomsten voor de vermaaksindustrie. Zolang ze in hun eigen groepen meer status en waardering krijgen dan in de volwassen samenleving zullen ze zich vooral op hun eigen groep oriënteren. Jongere kinderen zullen die oriëntatie overnemen – hoe ongewenst dat in de ogen van sommige volwassenen ook mag zijn.

We zullen kort gezegd respect voor die jongeren op moeten brengen. Het zijn mensen met een in principe volwassen intelligentie, met hun eigen mogelijkheden en hun eigen problemen. We kunnen hun (en onze) problemen niet oplossen met denkpatronen uit 1850, het is niet alleen de samenleving die veranderd is, maar ook de biologie.

We zullen een nieuw patroon moeten zoeken, en dat vraagt creativiteit.


Trouw, 22-05-2007