Een gekocht verhaal stinkt
 

Een gekocht verhaal stinkt


Wat volgde op dit artikelBritse militairen verboden hun verhaal te verkopen
Faye Turney, een van de vijftien Britse soldaten die de voorbije weken door Iran werden gevangen genomen en weer vrijgelaten, heeft de lotto gewonnen. De enige vrouw in het gezelschap van de gewezen Britse gijzelaars kreeg een cheque van een slordige 100.000 pond (bijna 150.000 euro), of vier keer haar jaarwedde, om haar wedervaren te vertellen aan een tv-station en aan de schandaalkrant The Sun.


Ook een collega kreeg een mooie cheque in ruil voor zijn verhaal. Dat gebeurde met de toestemming van het Britse ministerie van Defensie. Dat besloot dat de omstandigheden van hun gevangenneming en vrijlating uitzonderlijk waren en onthief de militairen van de gebruikelijke zwijgplicht. Ze mochten hun verhaal vertellen én verkopen. Door de commotie trok de minister zijn toestemming later weer in.

Chequeboekjournalistiek is even oud als het beroep zelf. In ons land mogen we ons gelukkig prijzen dat de praktijken die vooral in Groot-Brittannië gangbaar zijn, zo goed als onbestaande zijn. Want een gekocht verhaal stinkt.

In het geval van de Britse zeelieden stinkt het om te beginnen omdat de vijftien van hun militaire hiërarchie toestemming kregen om er geld aan te verdienen. Wat zijn de voorwaarden geweest voor die toestemming? Moeten de betrokkenen bepaalde zaken verbloemen? Andere aandikken? Nog andere verzwijgen? Maar het stinkt ook omdat de media die de harde ponden op tafel leggen, waar willen in ruil voor dat geld. Iemand die net vier keer zijn jaarwedde in de schoot geworpen krijgt zal de schenker van die milde gift graag ter wille zijn. Moet er wat meer emotie in mijn verhaal? Wil ik mijn heldhaftige rol wat beter toelichten? Kan ik u plezieren met een wat sappiger detail dat toch niemand kan controleren?

Kortom, de waarheid is meestal niet gebaat bij het betalen van bronnen. De kijk- en verkoopcijfers wél.

Voor alle duidelijkheid: in tegenstelling tot wat wel eens gedacht wordt, bestaan dergelijke toestanden niet de Vlaamse journalistiek. Maar het zou wél net iets te gemakkelijk zijn om vanuit ons landje wat hooghartig neer te kijken op die Britse ,,chequeboekjournalistiek''. Want ook bij ons proberen tv-stations populaire anchors bij elkaar weg te kopen. Ook bij ons worden sportlui en andere BV's betaald om in kranten en weekbladen columns te schrijven. Ook bij ons worden soms stevige bedragen op tafel gelegd om ,,exclusieve'' foto's te mogen publiceren. Dat alles is nog iets anders dan bronnen betalen. Maar geld en journalistiek zijn ook bij ons nooit ver van elkaar.

Dat de Britse soldaten geld aanvaarden is onkies. Dat media dat geld willen betalen, is pervers. Maar dat alles kan maar door één factor: omdat u, het publiek, die verhalen wil zien, lezen en kopen. Dat publiek is de buik van het monster van lees- en kijkcijfers dat de waarheid dreigt te verslinden.


DS, 10-04-2007 (Peter Vandermeersch)