Wordt Rusland een nepvijand om het eigen falen te verhullen?
 

ARTIKEL:
Hebben de Russen Donald Trump in het zadel geholpen? Voor veel Amerikaanse media en politici is dat geen vraag meer, maar een feit. Dat brengt ook risico's mee.
De kanttekening komt uit onverwachte hoek. De Amerikanen willen graag geloven dat de Russen Donald Trump tot president hebben gekozen, aldus de Russisch-Amerikaanse journaliste Masha Gessen onlangs in The New Yorker. Maar heeft 'een druppeltje in de zee van Facebook-advertenties' echt iets aan het Amerikaanse stemgedrag veranderd? Het antwoord van Gessen, als fel criticus van het Russische regime moeilijk een Poetinversteher of useful idiot te noemen: nee, niet echt. Zeker, er waren Russische trollen actief op sociale media. Maar eerder dan van een samenzwering was er, aldus Gessen, sprake van een 'god-awful mess'.
Gessen staat niet alleen. Journalisten, wetenschappers en columnisten die Rusland al een tijd volgen, verbazen zich over het weinig solide bewijs dat media zoal aanvoeren om de Russische inmenging aan te tonen.
In de media is bewijs vervangen door hype, er is weinig scepsis
Ook Katrina van den Heuvel, hoofdredacteur van het links-liberale tijdschrift The Nation, ziet met verwondering hoe wat inmiddels Russiagate is gaan heten, zich ontvouwt. "In de media is bewijs vervangen door hype. Er worden heel weinig kritische vragen gesteld, er is weinig scepsis. Er is sprake van een enorme mate van groepsdenken. Veel wordt voor kennisgeving aangenomen." Ze doelt daarmee op de informatie die media gebruiken uit bijvoorbeeld lekken vanuit de veiligheids- en geheime diensten. "Ik denk dat dat heel gevaarlijk is. We hebben er slechte ervaringen mee (denk aan de massavernietigingswapens die volgens inlichtingendiensten in Irak aanwezig waren. Dat bleek uiteindelijk niet waar, red.). Maar op dit moment zien we dat ook goede journalisten en kwaliteitsmedia allerlei lekken vanuit die hoek simpelweg voor waar aannemen", aldus Vanden Heuvel vanuit New York.
Leonid Bershidsky, columnist bij het Amerikaans financieel persbureau Bloomberg, ziet vanuit Berlijn hetzelfde. We zijn zover gekomen, dat in de 'Trump-Rusland'-saga de inhoud er niet meer toe doet, meent hij. Verhalen krijgen toch wel een publiek en niemand die vraagtekens durft te zetten, omdat alles wat met Rusland te maken heeft zo 'giftig' is geworden.
Een voorbeeld van deze week: Nieuwssite Buzzfeed stuurt een bericht de wereld in dat de FBI zestig overboekingen van geldbedragen onderzoekt van het Russische ministerie van buitenlandse zaken aan ambassades over de hele wereld met daarbij de vermelding: 'Om de verkiezingscampagne van 2016 te betalen'. "Dat vond plaats op het moment dat de Amerikaanse presidentsverkiezingen de laatste, beslissende fase ingingen", aldus Buzzfeed. De implicatie is duidelijk, de werkelijkheid anders, aldus Bershidsky. Het ging namelijk om geld om Russische expats te kunnen laten stemmen voor de Russische parlementsverkiezingen in september. Die verklaring werd weliswaar later aan het Buzzfeed-stuk toegevoegd, maar de 'onheilspellende toon' van het verhaal bleef ongewijzigd, aldus de Russische journalist.
Vanden Heuvel maakt zich grote zorgen. De Democraten, oordeelt ze, zijn bezig van Rusland een fake-vijand te maken, om op die manier het eigen politieke falen te verdoezelen. "Het is de Democratische Partij niet gelukt om verbinding te leggen met de arbeidsklasse van allerlei kleuren. De schuld voor het verlies wordt nu bij externe factoren gelegd." Veel politieke media gaan hierin mee, oordeelt ze, en ze noemt dit een 'beschamende medeplichtigheid'. "Er is op dit moment helemaal geen debat, geen alternatieve kijk. The Nation was in 2003 tegen de Irak-oorlog. Het debat was destijds misschien niet zo intens als had gemoeten, maar er was debat. Nu is er niets."
Rusland, aldus Vanden Heuvel, wordt inmiddels als schuldige aangewezen voor wat in veel gevallen unieke Amerikaanse problemen zijn. Er wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat Rusland achter de beweging Black Lives Matter zit. "Dat soort beschuldigingen hebben we eerder gezien in onze geschiedenis; zwarte activisten die werden gestigmatiseerd als communisten. Het idee is dat Rusland achter alles zit wat er mis is in de VS. Maar als je dat gelooft, haalt het de verantwoordelijkheid weg om kritisch te kijken naar wat we zelf hebben gedaan." Rusland, schreef Masha Gessen eerder dit jaar al in The New York Review of Books, is 'het universele retorische wapen in de Amerikaanse politiek geworden'.
Focus
Natuurlijk, aldus Leonid Bershidsky, is Rusland wel degelijk (ook) een echte tegenstander van de VS. Moskou heeft er belang bij om de Amerikanen uit te dagen, het land te destabiliseren. "Het is echter niet machtig genoeg om Amerikaanse presidenten te kiezen. Dat doen de Amerikanen nog steeds zelf. Net zoals ze zelf hun politieke agenda bepalen."
De constante focus op wat Russen en Rusland al dan niet hebben uitgespookt heeft echter wel degelijk invloed op de VS zelf. Begin deze week besloot het Amerikaanse ministerie van justitie dat RT, voorheen Russia Today, zich moeten laten registreren als buitenlands agent. Dat zorgt voor praktische problemen, maar geeft bovenal een belangrijk symbolisch signaal af, namelijk: RT bedrijft propaganda, geen journalistiek. "Vrije meningsuiting, een liberaal uitgangspunt bij uitstek, wordt opzij geschoven", reageert Vanden Heuvel op dat besluit.
Zorgen maakt Vanden Heuvel zich ook over wat Russiagate betekent voor het buitenlands beleid. Ze citeert een Democratische senator die het tijdens de hoorzittingen over de sociale media had over 'het huidige fascistische bewind in Rusland dat met graagte onze democratie ondermijnt' en waartegen Amerika zich agressief moet opstellen. Het is een taal die, zegt ze, goed valt bij de neoconservatieven, denk aan John McCain, voor wie Rusland al veel langer de ultieme vijand is.
Het risico is dat een politiek klimaat ontstaat waarin diplomatie met Rusland wordt gezien als een zwakte. "Natuurlijk, je moet met een koude blik naar Rusland kijken. Maar ik heb het idee dat de uitspraak van die senator die ik net voorlas een nieuwe Koude Oorlog in beweging zet. En dat is gevaarlijk. Ik denk dat het noch pro-Trump noch pro-Poetin is om te beweren dat we een werkbare relatie moeten hebben met Rusland, in verband met Syrië, in verband met Noord-Korea, en allerlei andere zaken. We hebben een nuchtere, intelligente benadering nodig, maar dat wordt onmogelijk gemaakt als we Rusland alleen nog maar zien als die gevaarlijke vijand."

Russische trollen
Russische inmenging gebeurt vaak online, zeggen Amerikaanse en Europese politici. De top van Facebook, Twitter en Google moest zich de afgelopen maand verantwoorden voor het Congres omdat Russische trollen via sociale media ongestoord hun gang konden gaan tijdens de presidentsverkiezingen.
Maar emeritus hoogleraar Ellen Mickiewicz vindt de ophef daarover nogal overdreven. Als politicoloog is ze verbonden aan de Duke universiteit en doet ze al jaren onderzoek naar Russische propaganda. In de afgelopen twee jaar zijn er 80.000 berichten vanuit Rusland op Facebook geplaatst. Volgens de Amerikaanse media een enorm aantal, want 126 miljoen Amerikanen zijn met de berichten geconfronteerd. "Maar laten we de context niet uit het oog verliezen", waarschuwt Mickiewicz. "Alleen vorig jaar al werden in totaal 2 miljard berichten geplaatst op Facebook." Met andere woorden: die 80.000 is een verwaarloosbaar aantal.
Ander voorbeeld waar Amerikaanse politici zich zorgen over maken: de invloed van RT (voorheen Russia Today) en Sputnik. Ook daar snapt Mickiewicz niet veel van. Sowieso is het bereik van RT in de VS minimaal. Op YouTube daarentegen trekt het Russische tv-kanaal veel meer aandacht. "Dat is heel simpel te verklaren: zodra zich in de wereld een ramp voordoet, denk aan Fukushima, koopt RT de eerste beelden op. De populairste filmpjes van RT op YouTube zijn afkomstig uit het buitenland.
Slechts 1 procent van de video's heeft iets te maken met politiek." In werkelijkheid, zegt Mickiewicz, is RT nogal ouderwets ingericht en om die reden weet het op internet de kijkers in ieder geval niet lang vast te houden.
Met andere woorden: de Russische link die overal wordt gelegd valt, als je naar de cijfers kijkt, wel mee. Mickiewicz: "Maar wat mij zorgen baart is dat veel media wel extreme conclusies trekken, terwijl er geen bewijs voor is. Dat kan gevaarlijke gevolgen hebben. Ik zou willen oproepen tot een debat, meer diversiteit, zeker in de media."

BRON:
https://www.trouw.nl/democratie/wor...llen-~a6dc9156/ , Trouw op 23/11/2017

EIGEN MENING:
Dit is een artikel dat niet eenvoudig is. De inhoud echter is zeer cruciaal in deze wereld. Momenteel komt dit niet zo stevig in de actualiteit, maar toch is het een belangrijk thema. Trump is iemand die te veel macht heeft voor de persoon die hij is. Hij is te roekeloos om met zoveel macht om te kunnen. De betrekking en de invloed van de Rusen bij de verkiezingscampagne van Trump is wel bijna zeker. Of dit was om samen politieke doeleinden te volbrengen of niet, weet ik niet. Maar ik ben toch zeer benieuwd of Rusland zo iemand aan de macht heeft geholpen om zelf maar uit de negatieve kijker te komen. Ik denk dat het allemaal nog wel een serieus staartje zal krijgen.