Dutroux en Vangheluwe slaan twee keer toe
 

Dutroux en Vangheluwe slaan twee keer toe


Pedofiele priesters doen volgens LUDO ABICHT meer dan kinderen misbruiken. Ze schenden het vertrouwen dat mensen hebben in de kerk en zijn dienaars én ze veroorzaken een emotionele verarming van de samenleving.


In een rechtsstaat die niet alleen het recht maar ook de plicht heeft over de toepassing van de democratisch gestemde wetten te waken, maar die bovendien dit recht uitdrukkelijk ontleent aan de grote principes van de westerse beschaving, kan er geen enkele twijfel bestaan: misdaden moeten aangeklaagd en gestraft worden. Voor seksueel misbruik door priesters is dat niet anders. Misdaden zijn moreel gezien des te erger, als ze gepleegd worden door vertrouwenspersonen: mensen die de zware taak op zich genomen hebben om andere mensen - in dit geval kinderen - te leiden en te begeleiden.

Door hun misdrijf beschadigen deze daders niet alleen hun slachtoffers, maar schenden ze het vertrouwen dat ze alleen al door hun ambt van de anderen verlangen. En omdat we in een pluralistische maatschappij leven, raakt een dergelijke vertrouwensbreuk al haar medeburgers, christenen, joden, moslims én vrijzinnigen. De daders tasten daardoor de fundamenten aan waarop onze samenleving denkt of in elk geval beweert gebouwd te zijn.

Psychologen en, in dit geval, godsdienstsociologen en kerkhistorici zullen wellicht op termijn kunnen verklaren, waarom en hoe het zover is kunnen komen. Dat is belangrijk, maar niet voldoende. Misschien moeten we ook eens kijken naar de geschiedenis van halve en hele leugens, verdoezelingen en gedeeltelijk 'begrip' die we allemaal wel kennen, maar waar we jammer genoeg niet genoeg aandacht aan besteed hebben. Wanneer iemand uit de eigen kring (familie, kerk, partij, levensbeschouwelijk kamp) in de fout ging, hadden we al te vaak de neiging het belang van de groep boven dat van de slachtoffers te plaatsen: let op, want 'ze' zullen dit tegen ons gebruiken, naar de bekende oorlogsslogan Feind hört mit!

Zo wisten we in linkse kringen al lang dat in veel zogenaamd socialistische landen de mensenrechten niet geëerbiedigd werden, maar was het niet onverstandig en zelfs reactionair daarover te praten en op die manier met de rechtse wolven mee te huilen? Nu, na de val van de Muur, weten we dat we door dit schuldig verzuim de zaak die ons terecht dierbaar was grote schade hebben toegebracht.


Vuile was

Deze zelfkritiek doet uiteraard niets af van de enormiteit van de onlangs aan het licht gekomen feiten binnen de kerk, maar het verklaart wellicht, waarom men ook daar de vuile was liefst binnenskamers meende te kunnen wassen, zonder daarom de misdaden goed te keuren: te veel ruchtbaarheid geven aan zo'n schandaal zou het imago van de kerk kunnen schaden. Natuurlijk is het, na de onthullingen, makkelijk te zeggen dat die kerkverantwoordelijken zich zwaar vergist hebben, met het gevolg dat we het gevaar lopen dat de overweldigende massa van bona fide priesters en geestelijken en hun levenslange onbaatzuchtige inzet onherroepelijk en zonder nuanceringen door het slijk worden gesleurd. Mag ik dat, als overtuigd atheïst-met-christelijke-opvoeding, nog zeggen zonder van verblinding of morele zwakheid te worden beschuldigd?

Maar er is meer: al na de zaak-Dutroux werd duidelijk wat een van de nare gevolgen was van de ruchtbaarheid die daaraan gegeven werd - dat wil zeggen: moest gegeven worden - namelijk dat het een verkilling teweegbracht in de manier waarop volwassenen met kinderen konden omgaan. Ouders en opvoeders vroegen zich af wat de grens was tussen een normale, hartelijke en knuffelende omgang met de kinderen en het misbruik dat ervan kon gemaakt worden. Ik vrees dat de recente pedofilieschandalen dat klimaat nog meer zullen verkillen, omdat opvoeders en ouders wel tweemaal zullen nadenken voor ze hun gevoelens uiten.

Als dit klopt, winnen de Dutroux en de Vangheluwes van deze wereld dubbel: ten opzichte van hun slachtoffers én tegenover de hele samenleving die emotioneel armer zal worden dan ze nu al is. Het zou goed zijn, mochten pedagogen en andere betrokkenen daar complexloos over praten, voor het te laat is. Dat zal niet makkelijk zijn, maar het gaat over zoveel meer dan onze eigen gevoelens van afschuw en verbijstering. Het gaat, uiteindelijk, over de volgende generaties. De kinderen zijn nog te jong om dit alles in al zijn nuances te begrijpen. Wij, hun opvoeders, moeten erover waken dat ze in een maatschappij terechtkomen die niet door een handvol machtswellustelingen en sekscriminelen beïnvloed en vertekend wordt.

Ludo Abicht, filosoof


DS, 15-09-2010