Waarom het bij Fortis niet goed zit
 

Waarom het bij Fortis niet goed zit


> Verzweeg maandenlang omvang kredietcrisis > Beknibbeling op cashdividend onvermijdelijk > Bankiers en beleggers wantrouwen Fortis


De vraag is niet of er problemen zijn bij Fortis, maar hoe omvangrijk die zijn. Dat het niet goed zit bij Fortis is al bekend sinds vorige zomer. Toen al was volgens insiders sprake van interne financiële schade opgelopen in de kredietcrisis, veroorzaakt door Amerikaanse rommelhypotheken. Dat probleem werd echter verzwegen omdat Fortis aan de vooravond stond van een gigantische kapitaalverhoging om zijn deel van de overname van ABN Amro op te hoesten. En die vond al in uiterst moeilijke omstandigheden plaats. Iedereen herinnert zich de beelden van ellenlange rijen verontruste klanten die hun tegoeden weghaalden bij Northern Rock.

Maar zelfs zonder kennis van de interne schade was het evident dat zich een serieuze mismatch opbouwde in het prijskaartje voor ABN Amro. In april, in optimistische tijden, werd de waarde van ABN Amro berekend op 71 miljard euro. Deel Fortis voor dit cashbod: 24 miljard.

Door de kredietcrisis werd de waarde van financiële instellingen fors gecorrigeerd. Die bevond zich immers op historische niveaus na jaren van laks kredietbeheer en gesofistikeerde buitenbalans verrichtingen. Fortis, met zijn ingebouwde mismatch, voelde dat nog meer, wat zich uitte in een koersdaling tegen september van circa 30 procent. De valkuil van het vasthouden van de biedprijs (en de niet-meegedeelde interne schade van de kredietcrisis) impliceerde een andere mismatch: het dividend.

Het was in september al zonneklaar dat een typisch kenmerk van Fortis, een royaal cashdividend, een dure luxe is geworden. Fortis keerde al 42 procent van zijn winst uit om een dividend van 1,40 euro te betalen. Door het bod op ABN Amro steeg het aantal aandelen van 1,3 miljard naar 2,2 miljard wat een extra dividendbetaling van 1,2 miljard betekent. Om de uitbetalingsratio constant te houden op 42 procent zou ABN Amro een jaarwinst van 3 miljard moeten maken tegenover de bestaande 4 miljard.

De uiterste alarmgrens ligt in elk geval op 3 miljard euro nettowinst: het vereist bedrag om 2,2 miljard aandelen een dividend van 1,4 euro mee te geven. Een pay-out van 100 procent voor wat vandaag een reus op lemen voeten lijkt, is nog meer de realiteit ontkennen. Niet moeilijk dat marktgeruchten dachten dat de printmachine (nieuwe aandelen) zou kunnen bovengehaald worden.

Het basisprobleem is dat het vertrouwen in Fortis een lelijke knauw gekregen heeft. Afgelopen zomer circuleerde het gerucht dat Fortis in het vehikel Scaldis ettelijke tientallen miljarden aan besmette activa had ondergebracht. Het leek toen te sterk om op papier te zetten maar de jongste tijd zijn wel meer 'geruchten' in de financiële sector juist gebleken.

Fortis biechtte enkele maanden later wel het bestaan van het vehikel Scaldis op en plakte er een cijfer van 18,2 miljard op. 'De financiering liep bovendien tot een stuk in 2008', heette het. Met andere woorden: wat krijg je als de top van Fortis de houding van een rogue trader aanneemt en er schijnt op te speculeren dat de latente verliezen zich automatisch zullen oplossen dankzij verhoopt marktherstel? Net zoals er al jarenlang ethische kritiek is op 'een topbankier' in de bank. Een dame zou haar promotie te danken hebben aan iemand 'waarvan iedereen zegt dat het zijn vriendin is'.

In december volgde een ander alarmsignaal: Fortis zette 14 van de 24 medewerkers in New York in de divisie gestructureerde kredietproducten aan de deur. Toch hield Fortis vol dat het hooguit 200 miljoen euro verliezen leed op die portefeuille. In Brussel zijn ondertussen ook verschillende mensen geëlimineerd. Een ontslag van traders gebeurt in regel met een zwijgpremie.

In de markt ziet men ondertussen dat Fortis 20 basispunten meer moet betalen dan KBC om tegoeden van bedrijven aan te trekken. Dat betekent dat het in de markt waar banken aan banken geld uitlenen, niet goedkoper zal zijn. Het wantrouwen tegen Fortis uit zich dus in een risicopremie. In een markt waar men wantrouwig is tegenover banken, is het wantrouwen het grootst tegen die instellingen die het minst bekend maken.

Het gebrek aan communicatie heeft kwaad bloed gezet bij de aandeelhouders van Fortis. Hoe ernstig is het om 13 miljard los te weken bij beleggers en vervolgens karig te communiceren over de uitslaande brand in de sector? De tientallen pagina's die Fortis produceert bij zijn tussentijdse cijfers, wijzigen daar niets aan. Zelfs topbankiers klaagden in het verleden al dat ze er kop noch staart aan kunnen krijgen.

Volgens de recentste geruchten zit Fortis met een gat van circa anderhalf miljard euro in de boeken. Fortis moet dringend communiceren, niet alleen over zichzelf, maar ook over de aanwinst ABN Amro. Na de koersval van vrijdag is het wantrouwen compleet. Fortis riskeert bovendien bijkomende narigheid, als straks aangetoond kan worden dat het prospectus van de kapitaalverhoging te 'voluntaristisch' opgesteld was.

Gisterenavond kwam Fortis dan toch met een communiqué: er is een potentiële put van 1,2 miljard en het dividend zakt met 8%.

Pascal Dendooven is redacteur economie


DS, 28-01-2008