Terug naar Turkije: de meeste dromen zijn bedrog
 

‘In Turkije besefte ik dat ik thuis hoor in België’


Waarom dromen zoveel Turkse Belgen over een nieuwe start in Turkije? ‘De heimwee naar ons vaderland krijgen we van thuis mee’, zegt Ebru Türkgeldi (29). Aangemoedigd door haar familie vertrok zij naar Istanbul. Om na vier jaar hier terug te staan. ‘In Turkije ben ik met een andere blik naar België beginnen te kijken.’


Ebru Türkgeldi (29) was in 2010 pas afgestudeerd als interieurarchitecte toen ze in België de deur achter zich dichttrok en koos voor een nieuw leven in Istanbul. ‘Ik was absoluut niet van plan ooit naar België terug te keren’, zegt ze.

De heimwee naar het land van haar grootvader, die hier in de mijnen kwam werken, had ze van thuis uit meegekregen. Haar familie en vrienden moedigden haar zelfs aan de stap te zetten. ‘Ik vertrok met een geromantiseerd beeld. Dat het makkelijk zou zijn om werk te vinden. Dat het leven er veel beter was. En dat allemaal dankzij de grote leider Erdogan.’

‘Als kind heb ik tijdens mijn vakanties in Istanbul van dat mooie leven kunnen genieten. Ik had het altijd naar mijn zin en voelde me er thuis. Dat gevoel miste ik in België, omdat ik nooit vol als Belg werd gezien.’

Türkgeldi heeft haar portie discriminatie gehad. ‘Wanneer leraars punten uitdeelden, kreeg ik nooit dezelfde waardering voor hetzelfde werk. Het is moeilijk uit te leggen, je voelt dat je anders bekeken wordt. Op de middelbare school viel dat nog mee. Genk is multicultureel. Ik zat met Italianen, Grieken en Turken in de klas.’

‘Het werd pas erg aan de universiteit. Daar kreeg ik constant domme vragen. Moet je geen hoofddoek dragen? Moet je vijf keer per dag bidden? Ik werd altijd aangesproken op mijn anders zijn. Hoewel het niet doorslaggevend is geweest, dacht ik op de duur: ik ben hier weg. In Turkije heb ik geen last van die vragen. Daar word ik niet gediscrimineerd. Daar ben ik een van hen.’

Callcenters

Dat viel tegen. ‘Ik had een bachelordiploma, maar dat bleek in Turkije niet veel waard’, zegt Ebru Türkgeldi. ‘Connecties zijn er vaak belangrijker om aan werk te raken. Ik heb twee jaar in callcenters gewerkt, uit noodzaak. Daar heb ik veel Nederlandse en Belgische vrienden leren kennen. Allen waren hoger opgeleid en zijn met dezelfde droom vertrokken, maar raakten nergens aan de bak.’

Uiteindelijk kon ze als inte*rieurarchitecte voor hotels aan de slag. ‘Inhoudelijk best een zalige job.’ Toch vond ze haar draai niet. ‘Ik moest lange dagen kloppen, van 8 uur tot 20 uur. ’s Avonds kwam ik doodop thuis. Ik had geen tijd voor mijn vriend of om te genieten van de stad. Was ik daarvoor naar Turkije gekomen?’

‘Ik kon ook niet om met de mentaliteit. Het gaat er in Turkije allemaal zo hiërarchisch aan toe. Wanneer je baas binnenkomt, moet je rechtstaan. Tegenspraak wordt niet geduld. En je wordt er belazerd. Ik wacht nog altijd op achterstallig loon.’

‘Het was een cultuurshock’, zegt Türkgeldi. ‘Ik miste vooral respect. Ook in vriendschappen draait alles om geld. Turken zijn vrijgevig, maar ik moest altijd betalen omdat ik een Europese Turk was en geld had.’

‘Hoe langer ik in Istanbul was, hoe meer ik besefte dat ik er niet thuishoorde. Ik begon met een andere blik naar België te kijken.’ Eind 2014 keerde Ebru Türkgeldi naar Genk terug. ‘Dankbaar dat ik hier geboren ben. In België ben ik gelukkig.’

Niet iedereen hoort dat graag, beseft ze. ‘Mijn familie en vrienden verklaarden me gek dat ik wilde terugkeren. Ze kunnen geen kwaad woord over Turkije horen. Ze hebben een droombeeld, maar beseffen niet hoe het daar echt aan toegaat. Veel vrienden dromen nog altijd om te vertrekken. Ga dan, zeg ik hen, dan zul je ondervinden hoe moeilijk het daar is.’

Vandaag begrijpt de familie haar beslissing al beter. Maar erover praten, blijft gevoelig. ‘Over politiek hebben we het al helemaal niet, dat leidt toch alleen tot discussies’, zegt ze. ‘Alles in de Turkse gemeenschap draait rond politiek en Erdogan. Voor veel Turken – ook hier – kan hij niets verkeerd doen.’

Geen verloren jaren

‘De media zouden beter wat minder over Erdogan schrijven’, zegt Ebru Türkgeldi. ‘Er wordt te veel gepolariseerd. Als je constant kritiek hebt op Erdogan, drijf je de mensen in zijn armen.’

Al zal er meer nodig zijn om de blik van de Turkse gemeenschap op België te richten, denkt ze. ‘Het wordt ook tijd dat we worden aanvaard als echte Belgen. Na mijn terugkeer vond ik als interieurarchitecte makkelijker werk dan ik dacht, al had mijn werkgever ook vooroordelen over Turken. Dat ze niet graag zouden werken. En snel op de ziekenkas terugvallen. Maar kijk, hij heeft mij een kans gegeven. En het gaat goed.’

Hoe kijkt ze op haar ervaring in Turkije terug? Waren het verloren jaren? ‘Neen, ik ben zelfs blij dat ik het heb gedaan. Anders was ik die onbereikbare droom misschien blijven najagen. Nu weet ik dat ik hier thuis hoor.’


DS, 21-04-2017 (Yves Delepeleire)