Weg met deze Olympische Spelen
 

Wat is het IOC meer dan een bouwpromotor?


Het Internationaal Olympisch Comité slaagt er maar niet in om de tribunes in Rio gevuld te krijgen. Voor de internationale tv-kijker maakt dat niet veel verschil, voor de toekomst van de sport is het nefast, schrijft Marina Hyde.


De Olympische Spelen van Rio zijn die van de lege stoelen. Het is een traditie geworden dat we na afloop van elke editie van de Spelen foto’s van bijna lege stadions in de gaststad zien. Deze keer krijgen we de beelden live: rij na rij lege plaatsen, elke keer opnieuw.

Tijdens de openingsplechtigheid waren er meer media dan toeschouwers in het stadion. Wiens schuld is dat? Noem me ouderwets, zeg maar dat ik niet meega met mijn tijd, maar voor mij is ‘Rio’ nog altijd een stad van meer dan zes miljoen mensen en heel veel armen, en niet een organiserend Internationaal Olympisch Comité. Precies dat IOC is verantwoordelijk. Dit evenement en zijn woekerwinsten hebben nog nooit zo wansmakelijk of exploiterend geleken.

Er is niets in huis gekomen van de voorspelling dat we in Rio de sfeer van het beroemde carnaval zouden proeven. De organisatoren slagen er niet eens in hun belofte waar te maken dat de lege plaatsen naar schoolkinderen zouden gaan. Kunnen ze die tickets niet gewoon weggeven? Blijkbaar niet. De ene keer ontkennen ze het probleem, de andere keer negeren ze het of leggen ze uit dat de vips om veiligheidsredenen niet komen opdagen, of het te druk hebben met feesten, of slechts eventjes komen kijken. Het nieuwste excuus van het organiserende comité is dat veel mensen hun tickets alleen gebruiken om een toertje door het Olympisch Dorp te maken en weggaan zonder naar de sport te kijken.


Een quiz voor idioten

Een collega in Rio vertelt over plaatselijke bars waar de televisie alleen op de Olympische Spelen is afgestemd wanneer Brazilië voetbalt. Een principiële houding die ik enorm bewonder. Nergens springen de kleine en grote schandalen die met elk belangrijk sportgebeuren samengaan zo schreeuwend in het oog als in Rio. Zelfs in het beste geval, in welvarende steden van de Eerste Wereld, is de sportindustrie niet mooi om te zien. In Rio lijkt ze op een quiz voor idioten. ‘Wat wil je in Rio?’ vraagt de presentator, en in plaats van een normaal antwoord te geven (‘riolering’, ‘eten’) probeert de imbeciele kandidaat: ‘Een grote bak met water voor een kano-slalom?’ Veel van de olympische sporten zijn zo vergezocht en hebben zo’n specifieke infrastructuur nodig, dat dit in het licht van de gruwelijke armoede een venijnige satire op het laatkapitalisme lijkt.

Als ik alle infrastructuur zie die zelfs tijdens de Spelen nauwelijks wordt gebruikt en later helemaal zal leegstaan, denk ik aan de laatste verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk. Alle grote partijen meden het contact met het echte publiek en hielden ‘meetings’ op steriele, niet-publieke plaatsen zoals bedrijvenparken of fabrieken. Het voelde altijd als een namaakgebeuren, een schijnvertoning voor de camera’s.

En de overgrote meerderheid van de toeschouwers, al die mensen die niet naar het wereldkampioenschap voetbal of de Olympische Spelen reizen maar ze op de televisie volgen, kan u vertellen dat het niets uitmaakt waar de competitie wordt georganiseerd. Wat is er, afgezien van mooie camerabeelden die als decor dienen, nog lokaal aan de Olympische Spelen? Het publiek alvast niet.


Dictatorsimulator

De voor de hand liggende oplossing zou zo schadelijk zijn voor de echte business van het IOC (geld verdienen) dat ze er nooit zal komen. En toch zijn rondreizende Olympische Spelen in deze tijd onvermijdelijk disfunctioneel. Er is geen fatsoenlijk of realistisch moreel argument te bedenken om de zomerspelen niet definitief in Griekenland te laten plaatsvinden (en de winterspelen in een rijk land met bergen). De winnaars zouden de Grieken zijn en alle steden die de Spelen niet meer zullen ontvangen en dus miljarden zullen sparen. Het tv-kijkend publiek zou het verschil nauwelijks merken.

Maar er zou ook een grote verliezer zijn: de kliek die nu aan de Spelen verdient. En die is helaas veel te machtig. Ze omvat niet alleen het IOC, dat geen belastingen betaalt, maar ook de min of meer corrupte en megalomane lokale politici en voorzitters van de comités. Die potentaatjes gebruiken de Spelen om in de dictatorsimulator te kruipen en eindelijk te kunnen doen wat ze zouden doen als er geen wetten waren (want die moeten traditioneel wijken voor de Spelen). Of ze profiteren ervan om even later de Krim te annexeren.

Ook op de lijst: de bouwbedrijven en hun ondoorzichtige lokkertjes om contracten los te krijgen, samen met de wereldwijde klasse van corrupte ambtenaren die deze vijfsterrenevenementen gebruiken om vuile zaakjes te regelen. Vergeet niet dat veel van het bewijsmateriaal dat de FBI tegen de Fifa verzamelde, werd opgenomen met een afluisterapparaatje in een sleutelhanger die zijn informant, Chuck Blazer, tijdens gesprekken tijdens de Spelen van Londen in 2012 op de tafel liet liggen.

Komt er ooit een einde aan deze versie van de olympische sport? Het is heel onwaarschijnlijk, maar na Rio lijkt het noodzakelijker dan ooit.


The Guardian (Marina Hyde), DS, 19-08-2016