'Populisme rukt op in rechtszaal'
 

'Populisme rukt op in rechtszaal'


De publieke opinie wordt steeds machtiger in de rechtszaal en dat leidt tot een sfeer van wantrouwen, wraak en vergelding. Het populisme rukt er op. De ruimte voor verzoening wordt steeds kleiner, zo vreest een aantal prominente Nederlandse rechtsgeleerden.


Wouter Veraart, hoogleraar rechtsfilosofie aan de Vrije Universiteit, kwalificeert in het jongste nummer van het Advocatenblad de tendens om steeds meer kinderen via de het volwassenstrafrecht te berechten als een van de schrijnendste effecten van het oprukkend populisme.

"Het typeert de neiging om mensen die crimineel gedrag vertonen uit te sluiten van de samenleving. Het idee dat repressie helpt, zelfs bij jonge mensen, is onzin. Als je ergens iets kunt bereiken met een softe benadering is het wel daar. Maar de angst voor misdadigers is kennelijk zo groot dat we niet eens meer bereid zijn om jonge delinquenten van volwassenen te scheiden."

Veraart vindt dat Nederland een wraakzuchtig land is geworden waarin het idee oprukt dat strenge straffen delicten voorkomen. "En dat is gewoon niet zo", aldus de VU-hoogleraar.

De toegenomen aandacht voor het slachtoffer in de rechtsgang, de roep om minimumstraffen en het versterkte toezicht op de advocatuur zijn volgens onder meer Peter Kop (rechtshistoricus en oud-raadsheer bij de Hoge Raad), Stijn Franken (advocaat en strafrechthoogleraar) en Wouter Veraart aanwijzingen dat emoties gaan overheersen.

Ook een aantal wetswijzigingen die het huidige kabinet door het parlement loodst, ademen een sfeer uit van wantrouwen, wraak en vergelding. Volgens Franken worden er "gemakkelijke oplossingen voorgesteld die ten koste gaan van het zo belangrijke evenwicht in het strafrecht."

Kop waarschuwt ervoor te veel te verwachten van het toekennen van spreekrecht voor slachtoffers. Hij vindt dat het spreekrecht geen dogma moet worden. In de tijd dat hij strafrechter was, gaf hij al spreekrecht aan slachtoffers als de sfeer in de rechtszaal daarvoor geschikt was. "Maar ik heb ook meegemaakt dat ik dacht: dat moet ik vooral niet doen, dan wordt het te emotioneel."

In een tijd dat de maatschappij steeds om zwaardere straffen vraagt, plaatst hoogleraar Veraart daar grote vraagtekens bij. Te lange straffen schieten hun doel voorbij denkt hij: "Er bestaat ook een verzoenende kant van het leven waarbij je zegt: "Het was vreselijk, maar we gaan weer verder."


Blog Trouw, 10-04-2012