Hoe pervers een cijfertje kan zijn
 

Hoe pervers een cijfertje kan zijn


Toen Guy Verhofstadt aantrad, en zeker in zijn tweede regering, stond plots een nieuw cijfer centraal in de begrotingsstatistiek. Niet meer het primaire saldo waarop de voorgaande minister van Begroting, Herman van Rompuy (CD&V), kikte, maar het begrotingssaldo. Dat zegt gewoon of het jaar in het rood eindigt of niet. Dat is eenvoudiger; dat verstaan de mensen, zei de regering. Het primaire saldo - het saldo vóór de rente op de schuld betaald is - begrijpt geen hond, zo luidde het.


Zoveel jaren later wordt het perverse effect van de vervanging van dat kleine cijfertje duidelijk. De rentelasten zijn flink gedaald, maar de regering heeft het geld dat dat opleverde, opgegeten in plaats van het te sparen om later de kosten van de vergrijzing te betalen. En doordat iedereen naar het gewone begrotingssaldo keek, viel dat niet eens op.

België heeft daardoor een achterstand opgelopen op het stabiliteitsprogramma dat Europa oplegt. Niet dramatisch, maar er zal de volgende jaren toch flink bespaard moeten worden. 3,5 miljard euro, zo rekent de afdeling Financieringsbehoeften van de Hoge Raad van Financiën voor. Evenveel als het Sint-Annaplan van 1986. Dat was het - toen draconisch genoemde - besparingsplan van de regering-Martens waarin de jonge Guy Verhofstadt de rol van genadeloze minister van Begroting had. Het kan verkeren.

Yves Leterme weet intussen wat hem te doen staat als hij ooit slaagt in de hoogst moeilijke formatieopdracht die hem, door het vervroegde afhaken van Jean-Luc Dehaene, onrijp in de schoot is gevallen.

Besparen en de vinger op de knip houden zal hoe dan ook het motto moeten zijn van de volgende federale regering, met welke coalitie dan ook.

De vier oranje-blauwe partijen praten intussen over de vorming van een regering, maar nog zonder enig uitzicht op een akkoord.

De Franstalige partijen blijven erbij dat eerst een sociaaleconomisch programma opgesteld moet worden; later zullen ze dan wel zien of er iets kan voor de staatshervorming.

Het is de houding van de renner die de rustdag in de Ronde van Frankrijk gebruikt om krachten op te doen en zichzelf wat op te vrolijken, maar intussen vergeet het slepende wiel van zijn fiets te laten herstellen.

Als we zo tewerk gaan, vertrekken we morgen opnieuw met de handicaps waarmee we al jaren worstelen. En dat is heel dom.

Het economische herstel van België zal er niet komen zonder staatshervorming. Er komt geen goed arbeidsmarktbeleid zonder staatshervorming. Het is niet óf de staatshervorming eerst, óf het sociaaleconomische beleid eerst, maar beide tegelijk.

Maar een staatshervorming op zich zal ook niet volstaan. Het arbeidsmarktbeleid aan de deelstaten geven, zonder het arbeidsrecht op federaal vlak te hervormen, brengt ook weinig zoden aan de dijk.


DS, 17-07-2007 (Guy Tegenbos)