Federale staat geeft 52 procent inkomsten af
 

Federale staat geeft 52 procent inkomsten af


BRUSSEL - De federale staat moet zich stilaan verwant voelen met veel van zijn burgers-belastingbetalers. Als hij 100 euro verdient, moet hij er ook meteen ruim 52 van afgeven. Wie is verantwoordelijk voor die financiële striptease?


De Octopuswerkgroep voor de staatshervorming, buigt zich vandaag over 'de uitgeklede federale staat'. Een almaar groter deel van de inkomsten van de federale staat gaat naar de deelstaten, zo zegt federaal premier Guy Verhofstadt, en velen met hem. Dat is erg want vooral die federale staat zal de komende decennia de kosten van de vergrijzing moeten dragen.

Onder meer om die reden zegt Verhofstadt dat er wel nieuwe bevoegdheden kunnen gaan naar de deelstaten maar geen nieuw geld.

Heeft de federale schatkist een financiële striptease gepleegd? Klaarheid daarover komt uit de cijfers die CD&V-kamerlid Hendrik Bogaert deze week kreeg van de federale minister van Begroting, Yves Leterme (CD&V).

Van de belastinginkomsten die de federale staat ontvangt, moet hij prompt een deel 'afgeven' aan andere overheden. Dat deel heeft sinds kort de grens van 50 procent overschreden. Het bedraagt 52 procent. De federatie houdt zelf maar 48 procent over. Veel belastingbetalers zullen zichzelf daarin herkennen.

Die 52 procent wordt na de inning meteen doorgesluisd naar gemeenschappen en gewesten, naar de sociale zekerheid en naar de Europese Unie.

Maar de kleren van de federale staat worden hem niet zomaar van het lijf gerukt. Hij pleegde zelf die financiële striptease. De federale regering legde dat zelf in wetten vast die het federale parlement goedkeurde.

Van dat versluisde geld gaat het leeuwendeel naar de gewesten en gemeenschappen: 71 procent. Op de tweede plaats komt de sociale zekerheid: 22 procent. Daarna de Europese Unie met 5,3 procent. Het resterende procentje gaat naar de politiezones.

Zijn gewesten en gemeenschappen de 'schuldigen'? Ze krijgen het meest, dat klopt, maar hun aandeel is gedaald, van 81,8 (1999) naar 71,3 procent (2007). De voorbije acht jaar was vooral de sociale zekerheid verantwoordelijk voor de striptease van de federale schatkist. In 1999 ging 11 procent van het meteen doorgesluisde bedrag naar de sociale zekerheid, nu al 22 procent. Vooral de PS wou met die 'alternatieve financiering' de sociale zekerheid veilig stellen. De andere partijen stemden daarmee in.

De afdrachten aan de Europese Unie daalden verhoudingsgewijs ook van 7 naar 5,3 procent. Overigens vermindert niet alleen in België het financiële gewicht van de nationale of federale staat: gisteren raakte een Dexia-studie bekend die zegt dat overal in Europa het financiële belang van de 'infranationale' besturen (onder het nationale niveau) vergroot.

De Octopuswerkgroep ontvangt vandaag de Vlaamse regering en laat zich ook adviseren over de 'economische aspecten van een staatshervorming' door de experts van de Nationale Bank.

Ze kreeg maandag via De Standaard en Le Soir ongevraagd een advies van meer dan 100 Franstalige en Nederlandstalige professoren economie (DS 28 januari). Die erkenden ook de financiële zwakte van de federale staat; ze pleitten echter vooral voor een overheveling van bevoegdheden zoals het arbeidsmarktbeleid naar de deelstaten, voor een echte financiële responsabilisering en voor meer coördinatie in het beleid van federatie en deelstaten. Dat laatste was ook de strekking van het IMF-advies dat België deze week kreeg (DS 31 januari). De Vlaamse minister-president Kris Peeters (CD&V) en vice-minister-president Frank Vandenbroucke (SP.A) zullen straks niets anders zeggen.


DS, 01-02-2008 (Guy Tegenbos)