Carter trapt op zere Israëlische tenen
 

Carter trapt op zere Israëlische tenen


BRUSSEL - Wie vrede wil, moet bereid zijn om met iedereen te praten. Dat suggereert Carter aan Israël én het Westen.


De Amerikaanse oud-president en Nobelprijswinnaar was al niet echt geliefd meer bij de Israëlische politici sinds hij in 2006 zijn boek 'Palestina. Vrede, geen Apartheid' publiceerde. Carter verwees daarin uitdrukkelijk naar de Israëlische kolonisatie van de Westoever als het belangrijkste struikelblok op de weg naar vrede met de Palestijnen. De 'veiligheidsmuur' die Israël bouwt, noemde hij een 'gevangenismuur'. En vooral de laatste zin kwam hard aan: 'Het zou een tragedie zijn voor de Israëli's, voor de Palestijnen en voor de wereld als een systeem van onderdrukking, apartheid en aanhoudend geweld de overhand zou mogen blijven hebben.' Israël gruwt van elke verwijzing naar voormalige Zuid-Afrikaanse toestanden.

Nu, twee jaar later, trapt Carter (83) opnieuw op zere Israëlische tenen: hij is van plan van de week in Damascus Hamas-leider Khaled Meshaal te ontmoeten.

Israël beschouwt Hamas als een terreurbeweging en voert een beleid dat samengevat kan worden in één woord: isoleren. Alles wat wijst op de aanvaarding van Hamas als een legitieme speler, is een probleem. Tot nog toe lukte het aardig. Hamas staat al jaren op de terreurlijst van de VS én de EU. In het klimaat van 'oorlog tegen het terrorisme' maakte dit directe, publieke contacten met toplui van Hamas onmogelijk zolang drie voorwaarden niet vervuld waren: Hamas moest Israël erkennen, het geweld afzweren en bestaande akkoorden tussen Israël en de PLO eerbiedigen. Ook na de overwinning van Hamas bij de (democratische) Palestijnse verkiezingen in 2006 bleef dit zo.

Wat Carter doet, is daarom 'niet onbelangrijk, al moeten we in acht nemen dat Carter al bijna drie decennia niet meer aan de macht is', zegt Palestina-expert Mouin Rabbani. 'Maar het feit dat hij een voormalige Amerikaanse president is, maakt de ontmoeting met de Hamas-leider in Damascus symbolisch belangrijk. Voor Hamas zelf is het politiek waardevol.'

De ontmoeting komt bovendien op een moment dat in Europese diplomatieke kringen (achter de schermen) gediscussieerd wordt over de efficiëntie van de huidige aanpak. In plaats van Hamas te verzwakken, heeft het isolement geleid tot een versterking van de hardliners. Wat Carter doet, kan die discussie verscherpen.

Hoewel Carter gisteren Sderot bezocht en de beschietingen van deze Israëlische stad door Palestijnse militanten als 'verachtelijke misdaden' omschreef, liet Israël Carter duidelijk voelen dat hij een stap te ver gegaan is. Premier Ehud Olmert weigerde hem te ontmoeten, de veiligheidsdienst weigerde mee te werken aan de beveiliging van Carter - 'zonder precedent', zei een anonieme Amerikaanse bron.

De stelling van Carter is simpel: als Israël vrede wil met de Palestijnen, kan het niet om Hamas heen. In een interview herinnerde hij aan het akkoord van Camp David dat hij in 1979 uit de brand sleepte: 'Egypte had vier keer in 25 jaar oorlog gevoerd met Israël. Ik besliste dat de enige manier om vrede te sluiten erin bestond om iedereen te ontmoeten... Ik zie niet hoe men een vredesakkoord kan sluiten zonder iedereen erbij te betrekken die een cruciale rol in de eindbeslissing moet spelen.'

De regering-Bush keurt het initiatief van Carter af, hoewel ze zelf al afweek van haar strenge principes. In een poging de toestand in Irak weer onder controle te krijgen, zaten VS-diplomaten in Bagdad vorig jaar aan tafel met collega's uit Iran, de 'grootste staatssponsor van terreur'. Maar ook de Democratische presidentskandidaten Hillary Clinton en Barack Obama wijzen elke toenadering tot Hamas af. 'Ik vergeef het hen. Ik begrijp hun beweegredenen', zei Carter begripvol.


DS, 15-04-2008 (Bart Beirlant)