‘Onze cultuur is anders'
 

‘Onze cultuur is anders'


In de Spaanse stad Barcelona hebben zaterdag ruim een miljoen manifestanten betoogd voor het behoud van het aparte statuut van Catalonië. Het Grondwettelijk Hof schrapte enkele artikelen die voor de Catalanen zeer belangrijk zijn.


Jesus Alvarez slaat de krant boos dicht. ‘Grootste betoging tegen Spanje', schrijft de conservatieve krant El Mundo. ‘Is dat het beeld dat men van ons heeft? Tegen Spanje?'

Alvarez heeft zaterdag in Barcelona mee betoogd voor het behoud van het speciale statuut van Catalonië. Het Grondwettelijk Hof had enkele wetsartikelen geschrapt die onderdeel vormden van de autonomie van Catalonië, en meer dan een miljoen Catalanen kwamen op straat om tegen die beslissing te betogen. Velen onder hen willen van Catalonië een aparte staat maken. ‘Wij zijn een natie, wij beslissen zelf ‘, was de slogan van de betoging. Aan de kop van de betoging liepen alle Catalaanse politici. Ze noemden de beslissing van het Hof een provocatie.

Catalonië heeft sinds 2006 een autonomiestatuut. Het is niet alleen één van de zeventien autonome regio's van Spanje, maar ook een ‘nationaliteit'. Voor de Spaanse regering heeft die term politiek of juridisch geen enkele waarde, aangezien de grondwet slechts één natie erkent: het koninkrijk Spanje. In 2006 vroeg de Partido Popular (PP) aan het Spaanse Hooggerechtshof om de term ‘nationaliteit' voor Catalonië te herzien. Vorige week hebben de rechters veertien van de 128 artikelen van het autonomiestatuut geschrapt.

‘Het is bijna niet te geloven dat in de zomer, op een zaterdag, zoveel mensen betoogd hebben', zegt Mar Pons. ‘De Catalanen zijn het hartsgrondig beu.' Mar Pons noemt zich, net als Jesus Alvarez, een ‘independista': ze wil dat Catalonië zich afscheurt van Spanje.

‘We worden als tweederangsburgers behandeld', zegt ze. ‘Onze regio is één van de rijkste van Spanje en toch kunnen we geen eigen beleid voeren.' Ze vertelt met grote gebaren hoe Catalonië betaalt voor de arme Andalusiërs die, volgens haar, de hele dag rondhangen en niets ondernemen. Ze vindt het onjuist dat Madrid een nationaal migratiebeleid uitstippelt, terwijl de meeste buitenlanders naar Catalonië afzakken. Het stoort haar dat ze voor transatlantische vluchten eerst naar Madrid moet reizen, ze wil liever onmiddellijk uit Barcelona vertrekken.


Taal als struikelblok

‘De Spanjaarden zijn conquistadores', zegt ze. ‘Ze planten hun vlag en willen dat iedereen naar hun pijpen danst.' Net als vele overtuigde Catalanen maakt Mar Pons een onderscheid tussen ‘wij, de Catalanen', en ‘zij, de Spanjaarden'. Mar Pons spreekt Spaans met me, maar voor sommige woorden moet ze even raad vragen aan Jesus Alvarez; haar moedertaal is het Catalaans. Ze vertelt dat, hoewel in de meeste openbare scholen in het Catalaans wordt lesgegeven, haar zoon toch regelmatig met het Spaans worstelt, wat zijn schoolresultaten niet ten goede komt.

Dat was één van de redenen waarom zaterdag zoveel Catalanen protesteerden. De Spaanse rechters willen niet dat de Catalaanse taal boven het Spaans wordt gebruikt in de scholen en in de bestuurlijke instellingen.

‘Het is niet alleen een kwestie van taal', zegt Alvarez. ‘Wij hebben een andere identiteit, een andere cultuur.' Hij verwijst naar de Spaanse burgeroorlog, waarin Barcelona één van de steden was die het langst tegen Franco verzet hebben geboden. ‘Vindt u het normaal dat veel Catalanen nog altijd niet weten waar hun vermoorde familieleden zijn begraven?', vraagt Mar Pons. Ze spuugt het uit: ‘De meeste conservatieve Madrilenen hebben hun dode familie wel teruggevonden.'

Ze ratelt maar door en somt het ene na het andere voorbeeld op waaruit moet blijken hoe verschillend Catalonië van de rest van Spanje is: zwaar religieus Spanje tegenover meer seculier Catalonië, conservatieve Madrilenen versus vrijgevochten Barcelonezen, koningsgezind tegen republikeins. ‘In het postkantoor plakken we de zegels met de beeltenis van de koning op zijn kop op een enveloppe', zegt ze lachend.

Maar even later worden de twee independistas weer ernstig als ze over de toekomst van Barcelona nadenken. Het verdict van de rechters is in Catalonië zeer zwaar aangekomen.

‘Ze willen de klok terugdraaien', zegt Jesus Alvarez. Hij hoopt dat de politici in Madrid het signaal van de betogers in Catalonië begrepen hebben, maar hij vreest dat het een dovemansgesprek is. ‘Die lui uit Madrid staan te ver van ons af. Ze begrijpen niet wat hier leeft', zegt hij bitter.


DS, 10-11-2010 (Corry Hancké)