Bodycams voor leerkrachten
 

Engelse scholen experimenteren nu ook met camera op borst docent


Stel, je zit in de klas en de leraar heeft een camera op zijn borst. Je weet niet wanneer die opneemt, maar bent constant op je hoede. In navolging van de Verenigde Staten wordt nu ook op twee Engelse middelbare scholen geëxperimenteerd met zogeheten bodycams. Is dit ook in Nederland het toekomstbeeld?


De technologie wordt tot nu toe voornamelijk gebruikt door hulpverleners en medewerkers van de politie, maar ook de NS heeft er eind 2015 mee geëxperimenteerd. Het zijn beroepen waarin je bovengemiddeld vaak geconfronteerd wordt met agressie. Verhalen van conducteurs die tijdens hun werk het slachtoffer zijn geworden van agressieve treinreizigers komen geregeld voorbij.

Ook leraren hebben weleens te maken met agressie. "Op de meeste scholen hebben leerkrachten door onrust in de klas moeite met lesgeven", zegt Tom Ellis van het Institute of Criminal Justice aan de universiteit van Portsmouth in The Guardian. Daarom worden leerkrachten van twee middelbare scholen nu uitgerust met bodycams. Zo kunnen misdragingen worden getoond en gedeeld.

Volgens Ellis wordt alleen gefilmd wanneer dat 'legitiem is, proportioneel en wanneer dat echt nodig is'. De camera gaat dus alleen aan wanneer zich een incident voordoet. De proef duurt drie maanden en het opgenomen materiaal wordt veilig opgeslagen op een 'cloud' waar alleen de politie toegang toe heeft. De namen van de twee scholen zijn niet bekendgemaakt om de proef niet te beïnvloeden.


'Bodycams werken averechts'

"Dit past niet echt op onze scholen", verklaart voorzitter Loek Schueler van CNV Onderwijs, vakbond voor onderwijsgevend en onderwijsondersteunend personeel. "Er is een vertrouwensband tussen leraren en hun leerlingen. Een camera die alles filmt hoort daar niet bij. De school is een gemeenschap waar iedereen zich veilig moet voelen, maar daarvoor heb je geen bodycam nodig. Sterker nog, ik denk dat dit averechts werkt."

Aan de andere kant erkent ze dat er wel degelijk geweldsdelicten voorkomen op scholen. "Alles wat in de samenleving gebeurt, kom je ook tegen op school, dus ook geweld helaas. Maar het zijn vaak de incidenten die het nieuws halen. Wel zie je dat leerlingen of hun ouders zich soms verbaal agressief uiten tegen een leraar of een conciërge. Dat heeft veel impact en is onacceptabel."

Het is volgens Schueler belangrijk om dit gedrag bespreekbaar te maken op scholen, net zoals je ander gedrag bespreekbaar maakt, waaronder pesten. "Praat erover met collega's, kijk hoe je hier als team mee om wilt gaan", zegt de voorzitter. "Stel duidelijke regels op en spreek leerlingen en hun ouders aan op hun gedrag. Wij geloven in het gesprek en niet in de camera die alles registreert."


Substantieel aantal incidenten

Uit een onderzoek van Duo blijkt dat in het schooljaar 2014-2015 substantiële aantallen leraren te maken hebben gehad met op henzelf gericht fysiek geweld door leerlingen. In het basisonderwijs ging het om 7800 leraren die vooral geconfronteerd werden met 'schoppen, slaan en (in mindere mate) het vernielen van persoonlijk eigendom'. Zo'n 16.000 leraren hadden te maken met op henzelf gericht verbaal geweld, zoals schelden en pesten.

In het voortgezet onderwijs - vmbo, havo, vwo - gaat het volgens het onderzoek weliswaar om minder leraren, maar betreft het nog steeds substantiële aantallen. Zo'n 1200 leraren hadden te maken met op henzelf gericht fysiek geweld en zo'n 13.900 werden geconfronteerd met verbaal geweld. Circa 6600 leraren kregen te maken met verbaal geweld door ouders.

Volgens Marjolein van Hest, adviseur Geweld en Veilig Uitgaan bij het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, zou het gebruik van een bodycam in het onderwijs effectief kunnen zijn. Er is geen specifiek onderzoek naar, maar Van Hest verwijst naar een studie over de meerwaarde van bodycams voor de politie. Daaruit blijkt dat 'de context van het gebruik optimaal moeten worden vormgegeven'.


Trouw, 09-02-2017