Het nieuwe generatieconflict: het vervroegd pensioen...

[Barst]

Stelling: De huidige coalitie die aan het status-quo van het vervroegd pensioen vasthoudt, lijkt onklopbaar.

Werkgevers, vakbonden en de hele bevolking hebben goede redenen om de verworvenheid van de vervroegde pensionering met hand en tand te verdedigen. Vanwege de werknemers is dat maar al te begrijpelijk. Ze hebben zich erop ingesteld op gemiddeld 57-58 jaar te kunnen stoppen en dan van de kant van de bijdragebetalers naar die van de -ontvangers over te stappen. Hun inkomen kunnen ze desgewenst aanvullen door in het zwart bij te klussen.

Is de door de overheid gecreëerde verandering in het verwachtingspatroon van de werkende bevolking met betrekking tot haar effectieve pensioenleeftijd dan onomkeerbaar? Wie veertig jaar lang een fysiek belastend beroep heeft uitgeoefend, zal wel naar zijn welverdiende rust snakken, maar er is ongetwijfeld ook een aanzienlijke groep die niet voorbarig met werken wenst op te houden. Hier en daar gaan stemmen op om er met fiscale en andere voordelen toe bij te dragen dat die mensen aan de slag willen blijven en dat de bedrijven hen in dienst houden - exact het tegenovergestelde dus van de huidige aanpak.

Als dat lukt, zou het de totale werkgelegenheid ten goede komen. Er zou iets worden gedaan tegen de huidige massale verspilling van menselijk kapitaal, tegen een nodeloos verlies van nationale welvaart en tegen de tijdbom onder de betaalbaarheid van de wettelijke pensioenen. En het zou het algemene gezondheidsniveau wel eens ten goede kunnen komen, zoals blijkt uit de ervaring in IJsland waar de bevolking het langst aan het werk blijft, dankzij sterke financiële stimulansen om tot zeventig te werken, en waar de mannelijke levensverwachting de hoogste ter wereld is.

Het minste dat men zou kunnen doen, is de actuariële neutraliteit in te bouwen van het tijdstip waarop men met pensioen gaat. Iedereen kiest dan het tijdstip van zijn vertrek van de arbeidsmarkt in functie van zijn persoonlijke voorkeur en van het pensioenbedrag: wie langer werkt, krijgt meer - maar per definitie gedurende een kortere periode. De kans is groot dat het pensioenstelsel van de toekomst er zo zal uitzien. Het valt te hopen dat het er zal komen vooraleer België zijn benijdenswaardige lage armoedegraad, met name bij de bejaarden, kwijtspeelt.

[annelies]

Ik vind het raar dat er nog niet gereageerd is op dit artikel. Wij staan binnen (hopelijk) 2 jaar zelf op de arbeidsmarkt, waardoor wij binnenkort ook belastingen zullen moeten betalen.
Mij is er altijd gegezegd geweest dat hoe meer mensen er werken hoe minder de belastingsdruk is. Dus daarom hebben we er alle belang bij dat de mensen zo lang mogelijk blijven werken. Dit wil niet zeggen dat ik vind dat je zo maar de leefdtijdsgrens mag verhogen.
De personen die vroeger willen stoppen met werken, moeten daar recht op krijgen als ze gegronde redenen hebben. Neem nu een verpleegster (verpleeger). Als zij (hij) al 25 jaar mensen heeft moeten heffen en verzorgen kan het zijn dat de zij (hij) het in zijn rug heeft gekregen en niet langer meer mensen kan heffen. Als ze (hij) ontslag neemt dan heeft ze (hij) nog een hele kleine kans om opnieuw werk te vinden. Maar ze zijn ook al te jong om op pensioen te gaan. Daarom vind ik dat ze een andere, lichtere taak moeten krijgen in het ziekenhuis. Het werk moet voor een andere oplossing zorgen.
Niet alleen verplegend personeel heeft hier last van maar wie heeft er al eens geen les gekregen van een leerkracht die het beu was om nog les te geven. Ik heb zo een leerkracht gehad voor frans. Dit was in het 1ste middelbaar. Ik heb gedurende dat jaar een hekel gehad aan Frans, totdat ik het jaar nadien een leerkracht had die zin had in lesgeven. Nu zal je wel denken, welke andere taak kan een school aan een leerkracht geven? Zij kan bijvoorbeeld aan zorgverbreding doen, kan leerlingen opvangen met problemen. Ik vind dus dat het werk het de werknemers aangenaam moet maken.
Als er nu werknemers zijn die nog niet met pensioen willen gaan, ook al hebben ze de leeftijd ervoor, vind ik dat ze wel eens iets extra verdienen. Maar dit mag niet de drijfveer zijn om langer te werken, want als ze dan bijvoorbeeld veel meer verdienen kan het zijn dat een werknemer nog 2 jaar langer werkt ook al was hij het al beu maar enkel dus blijft werken voor het geld.
Je zou er bijvoorbeeld voor kunnen zorgen dat deze personen minder uren per dag moeten werken (bijvoorbeeld 7 ipv 8), dat ze meer verlofdagen krijgen,...
Ik zit hier maar een paar ideetjes neer te schrijven, een paar ingevingen. Misschien weten jullie ook nog iets, en misschien kunnen jullie een paar criteria opschrijven waar een werknemer aan moet voldoen om vroeger of later op pensioen te gaan.
Of welke oplossing het werk moet bieden aan de werknemers.

[Barst]

Het voorbeeld van die 'lerares Frans die tegen haar goesting' haar ding zit te doen, vind ik eigenlijk wel frappant. Het doet mij tegelijk de vraag stellen naar een bezoldiging die uitsluitend gebaseerd is op leeftijdscriteria, terwijl de leraar (m/v) die wél bereid om 'zijn/haar botten af draaien', permanent moet geconfronteerd worden met de vraag: 'Kan ik volgend jaar nog wel blijven?' Ik heb inmiddels genoeg gezien van de aberraties van vaste benoemingen en vooral ook van de beruchte reaffectatietoestanden die ermee gepaard gaan...

Persoonlijk denk ik dat leeftijd een factor is die van belang is en ook moet blijven... En ander punt is of het de énige factor is die bepalend moet zijn voor de loonbarema's. M.b.t. dit laatste ben ik geneigd te stellen: nee, driewerf neen! Om het voorbeeld van de bewuste lerares Frans te kapittelen: als uit de leerlingevaluaties -(!) in het hoger onderwijs inmiddels standaard, maar voor het S.O. nog een heikel punt - drie(?) jaar na elkaar mocht blijken dat de betreffende leerkracht veeleer demotiverend dan motiverend blijkt te functioneren, dan kan wellicht een 'mutatie' naar een andere school soelaas brengen? En desnoods kan een dreigende loonsverlaging met - laat ons stellen - tien procent wellicht toch voldoende motiveren om de leerlingen in kwestie opnieuw au sérieux te nemen? En als dit na de volgende twee jaren geen effect kan resorteren, dan is wellicht het perspectief van een verminderd pensioen - laat ons zeggen: eveneens tien procent - voldoende om 'een verandering' teweeg brengen? Deze laatste twee uiteraard alleen als ultiem overredingsmiddel...

Of ben ik nu te reactionair bezig? En dan begin ik denken aan collega's die bv. onder de knoet liggen van hun baas, of gepest worden door collega's... Reden te meer om niet zozeer de vaste benoeming in vraag te stellen (hoewel dit gegeven inherent en uiteraard een aantal dysfuncties in zich draagt), dan wel de koppeling van de vaste benoeming aan één welbepaalde job/school... M.a.w.: misschien is de ontkoppeling van de vaste benoeming met de school niet direct een slechte zaak... Zoals de volksmond al wist: 'verandering van spijs doet eten', en in het beschreven geval zou minstens het vooruitzicht van dergelijke mogelijkheid - als toekomstperspectief en/of als sanctionering - misschien al enige verandering teweeg kunnen brengen...

Wat mij na jaren onderwijs zeker al wel duidelijk genoeg is geworden: er hangt ongelooflijk veel af van de 'algemene sfeer' die in de school hangt, en bijgevolg ook van 'uwen baas' (of bazen). Het lijkt me inderdaad een onmogelijke zaak om jezelf voor 100% te 'geven', als ge niet goed in uw vel zit - een gegeven dat echt niet los staat van 'directietoestanden' en dergelijke... Anders gezegd: ook een directie zou aangesproken moeten kunnen worden op het vermogen om de school 'school' te laten zijn: een plek waarin informatieoverdracht niet los staat/kan staan van persoonlijke betrokkenheid, van eigenheid qua lesgeven, van engagement kortom... Bij ostentatieve beknotting van dit laatste - ooit écht wel meegemaakt: de directeur die vooral zichzelf wou laten gelden en daarbij de taktiek van 'verdeel en heers' toepaste binnen zijn 'corps' - zouden niet de leraars, maar wel de leerlingen het recht moeten krijgen om dergelijke vormen van lamentabel beleid af te straffen met... ketchup - maar dan zonder de consequentie van jaren gevangenisstraf, zie 'Pro of Contra, Ketchup'!