PDA

Bekijk de volledige versie : Het gaat slecht met ons IQ


bijlinda
13th June 2018, 19:45
Waarom we met z’n allen dommer worden


De jaren zijn voorbij waarin het welvarende deel van de mensheid alsmaar beter scoort op IQ-testen. En daar zou de omgeving waarin we opgroeien – van onderwijs tot blootstelling aan media en gezondheid – wel eens voor iets kunnen tussen zitten.


Een intelligentietest is al decennia vast voer voor de rekruten van het Noorse leger. Daar hebben onderzoekers Bernt Bratsberg en Ole Rogeberg (Ragnar Frisch Centre for Economic Research) gebruik van gemaakt om te kijken of het IQ van jonge soldaten veranderd is doorheen de jaren. En dat blijkt het geval.

De generatie mannen die geboren is tussen 1962 en 1975 laat vrijwel onafgebroken jaar na jaar een betere score op de IQ-testen noteren. Vanaf 1975 gaat het bergaf. Tegenover de generatie geboren in 1975 scoort de generatie van begin jaren negentig meer dan vijf punten lager.

Het zogeheten flynneffect blijkt gekeerd te zijn. Volgens de Nieuw-Zeelandse wetenschapper James Flynn zou de bevolking doorheen de tijd alsmaar hogere scores op IQ-testen moeten neerzetten. Tussen 1932 en 1978 ziet hij het IQ met 0,3 punten per jaar of 3 punten per decennium toenemen.

Recenter onderzoek merkt op dat zijn theorie niet standhoudt voor de latere decennia van de 20ste eeuw. Toch niet in een aantal ontwikkelde landen zoals Noorwegen, Denemarken en Finland. Er zou sprake zijn van een negatief flynneffect, zoals dat dan heet.

‘Er zijn duidelijke indicaties dat die voortdurende stijging van het IQ voorbij is’, zegt professor Wouter Duyck. Hij is cognitief psycholoog aan de UGent. ‘Al bestaat er wat onenigheid over wanneer het IQ op zijn top zat. Deze studie situeert dat midden jaren zeventig, andere studies doen dat iets later.’


Controversiële verklaringen

Een eenduidige verklaring voor de aanhoudende stijging van de IQ-scores in het midden van vorige eeuw valt moeilijk te geven. Ook voor de daling zijn geen makkelijke verklaringen voorhanden. Verschillende hypotheses doen daarover de ronde, de ene al controversiëler dan de andere.

Zo is er de piste van de genen: hogeropgeleide mensen zijn in de loop van de geschiedenis minder kinderen beginnen te krijgen, lageropgeleide mensen net meer. Daardoor zal de collectieve IQ-score achteruitgaan. Ook wordt al eens gesuggereerd dat migratie een mogelijk effect zou hebben.

Deze nieuwe studie van Bratsberg en Rogeberg werpt daar nieuw licht op. Ze zijn erin geslaagd om de IQ-scores binnen families – van vaders, zonen, kleinzonen en broers – aan elkaar te relateren. En ze stellen vast dat ook binnen families de IQ-scores van de jongste generaties een negatieve trend kennen.

Duyck: ‘Eerst de stijging en vervolgens de daling van het IQ zie je dus ook binnen families. Wat natuurlijk de hypotheses over het effect van lageropgeleiden of migratie op losse schroeven zet.’

De auteurs suggereren zelf dat ‘veranderingen in de blootstelling aan onderwijs, of de kwaliteit ervan, veranderende blootstelling aan media, slechtere voeding of gezondheid en de onrechtstreekse gevolgen van toegenomen migratie’ hypotheses voor de daling zouden kunnen zijn.

De onrechtstreekse gevolgen van migratie zouden bijvoorbeeld een lagere kwaliteit van het onderwijs kunnen zijn, wat zijn weerslag heeft op ieders IQ. Al zijn al die hypotheses voer voor verder onderzoek.


Er valt iets aan te doen

Dit onderzoek gebruikt data uit Noorwegen. Al denkt Duyck dat een gelijkaardige studie in Vlaanderen gelijkaardige resultaten zou opleveren. ‘Het welvarende Westen zal wellicht zijn piek van IQ bereikt hebben. In landen waar het onderwijs zich nog volop aan het ontwikkelen is, zal er nog wel een tijdje een stijging zijn.’

Dat het collectieve IQ slechter scoort, is een reden tot bezorgdheid. Tegelijkertijd wijst de studie ook uit dat een verandering in de omgevingsfactoren de score opnieuw omhoog kan helpen. ‘Dat is natuurlijk hoopgevend: IQ is beïnvloedbaar door onderwijs, door een betere fysieke gezondheid, door cognitieve stimulatie, enzovoort.’


DS, 13-06-2018