Barst
10th March 2006, 01:47
Energie bezorgt Rusland nieuwe rol in de wereldpolitiek
Rusland toont dezer dagen een opmerkelijke diplomatieke dadendrang. Dat lijkt de voorbode voor de nieuwe rol in de wereldpolitiek. Allereerst is er de bemoeienis met de kwestie-Iran. Dat land wordt ervan verdacht in het geheim een kernwapenprogramma te ontwikkelen, hoewel het Internationale Atoom Agentschap daarvoor nog weinig bewijs heeft.
En Iran houdt vol dat het nucleaire programma louter vreedzame doelen dient. Maar vooral de Amerikanen vrezen dat een Iraanse bom de machtsverhoudingen in de olierijke regio van de Perzische Golf fundamenteel verandert. En dat terwijl de afloop van de kwestie-Irak voor Amerika onzeker is. Tijd voor de Russen om in actie te komen met een initiatief om de verrijking van het Iraanse uranium op Russisch grondgebied te laten plaatsvinden. Dat vergemakkelijkt de controle. Gelijktijdig bracht Moskou daarmee de westerse bondgenoten in verlegenheid, die in meerderheid onverzettelijk ten opzichte van Iran zijn. Maar het belangrijkste was dat Rusland bewees een belangrijke rol in de wereldpolitiek te kunnen spelen.
Vervolgens waren er de Palestijnse verkiezingen. De kampioenen van de vrije en eerlijke verkiezingen, Amerika en Europa kunnen niet leven met de gedachte dat terroristen aan de macht zijn gekomen. Een dialoog is pas mogelijk als Hamas Israël erkent en het geweld afzweert. Het verzoek van president Poetin aan de leiders van Hamas om eens in Moskou te komen praten was voor veel westerse leiders dan ook een onaangename verrassing. Afgelopen weekeinde, na de ontmoeting met Hamas, meldde de Russische minister van buitenlandse zaken, Sergei Lavrov, dat hij de verzekering had gekregen dat de nieuwe leiders het vredesproces zouden eerbiedigen, met inbegrip van de Amerikaanse road map. Goed nieuws dus. En weer had Rusland het initiatief naar zich toe getrokken.
Is het toeval dat Rusland zich de rol van internationaal bemiddelaar toe-eigent en er niet voor schroomt daarbij Amerika en Europa tegen de schenen te schoppen? Ik denk van niet. Onder Poetin heeft Rusland niet alleen zijn zelfbewustzijn hervonden, maar blijken de leiders het machtspolitieke spel nog steeds in de vingers te hebben. Het idee van grootmacht Rusland zit kennelijk nog steeds tussen de oren. En Poetin zit in een prima positie om inhoud aan die nieuwe rol te geven.
Het nieuwe machtsmiddel heet energie. Rusland is nu de grootste producent van gas en olie ter wereld. Dat schept afhankelijkheid, zeker in een tijd van krapte op de energiemarkt. Met Duitsland is bijvoorbeeld een enorme gasdeal gesloten. En Amerika wordt steeds afhankelijker van Russische olie. Dit geeft invloed en compenseert de omvang van de Russische economie, die niet veel groter is dan die van België, en het feit dat de Russische bevolking de komende vijftig jaar bijna zal halveren.
Bovendien wordt Poetin, in tegenstelling tot westerse leiders, niet gehinderd door politiek-correcte opvattingen over goed en slecht in de internationale politiek. President Bush wil om morele redenen geen zaken doen met de ’as van het kwaad’ waaronder Iran, en met de terroristen van Hamas. Poetin vaart een pragmatische koers, gebaseerd op Russisch eigenbelang. Bovendien weet hij dat de oorlog om Irak Amerika heeft verzwakt. Opperbevelhebber Bush heeft bijna al zijn troepen nodig voor Irak, Afghanistan, Noord-Korea en wat andere klusjes. En omdat het leger een belangrijk machtsmiddel is, is Bush deels vleugellam ten opzichte van Iran.
Daardoor is er ruimte voor andere spelers en Rusland en China duiken in het gat. Het gevolg? Amerikanen en Europeanen worden in het defensief gedwongen. Fricties zijn het gevolg, ook omdat Russen en Chinezen met hun veto in de Veiligheidsraad hun nieuwe positie zullen bekrachtigen. Het is de voorbode van fundamentele internationale veranderingen. Amerikanen en Europeanen moeten er maar aan wennen dat ze in de wereld niet langer alleen de baas zijn.
Trouw, 10-03-2006
Rusland toont dezer dagen een opmerkelijke diplomatieke dadendrang. Dat lijkt de voorbode voor de nieuwe rol in de wereldpolitiek. Allereerst is er de bemoeienis met de kwestie-Iran. Dat land wordt ervan verdacht in het geheim een kernwapenprogramma te ontwikkelen, hoewel het Internationale Atoom Agentschap daarvoor nog weinig bewijs heeft.
En Iran houdt vol dat het nucleaire programma louter vreedzame doelen dient. Maar vooral de Amerikanen vrezen dat een Iraanse bom de machtsverhoudingen in de olierijke regio van de Perzische Golf fundamenteel verandert. En dat terwijl de afloop van de kwestie-Irak voor Amerika onzeker is. Tijd voor de Russen om in actie te komen met een initiatief om de verrijking van het Iraanse uranium op Russisch grondgebied te laten plaatsvinden. Dat vergemakkelijkt de controle. Gelijktijdig bracht Moskou daarmee de westerse bondgenoten in verlegenheid, die in meerderheid onverzettelijk ten opzichte van Iran zijn. Maar het belangrijkste was dat Rusland bewees een belangrijke rol in de wereldpolitiek te kunnen spelen.
Vervolgens waren er de Palestijnse verkiezingen. De kampioenen van de vrije en eerlijke verkiezingen, Amerika en Europa kunnen niet leven met de gedachte dat terroristen aan de macht zijn gekomen. Een dialoog is pas mogelijk als Hamas Israël erkent en het geweld afzweert. Het verzoek van president Poetin aan de leiders van Hamas om eens in Moskou te komen praten was voor veel westerse leiders dan ook een onaangename verrassing. Afgelopen weekeinde, na de ontmoeting met Hamas, meldde de Russische minister van buitenlandse zaken, Sergei Lavrov, dat hij de verzekering had gekregen dat de nieuwe leiders het vredesproces zouden eerbiedigen, met inbegrip van de Amerikaanse road map. Goed nieuws dus. En weer had Rusland het initiatief naar zich toe getrokken.
Is het toeval dat Rusland zich de rol van internationaal bemiddelaar toe-eigent en er niet voor schroomt daarbij Amerika en Europa tegen de schenen te schoppen? Ik denk van niet. Onder Poetin heeft Rusland niet alleen zijn zelfbewustzijn hervonden, maar blijken de leiders het machtspolitieke spel nog steeds in de vingers te hebben. Het idee van grootmacht Rusland zit kennelijk nog steeds tussen de oren. En Poetin zit in een prima positie om inhoud aan die nieuwe rol te geven.
Het nieuwe machtsmiddel heet energie. Rusland is nu de grootste producent van gas en olie ter wereld. Dat schept afhankelijkheid, zeker in een tijd van krapte op de energiemarkt. Met Duitsland is bijvoorbeeld een enorme gasdeal gesloten. En Amerika wordt steeds afhankelijker van Russische olie. Dit geeft invloed en compenseert de omvang van de Russische economie, die niet veel groter is dan die van België, en het feit dat de Russische bevolking de komende vijftig jaar bijna zal halveren.
Bovendien wordt Poetin, in tegenstelling tot westerse leiders, niet gehinderd door politiek-correcte opvattingen over goed en slecht in de internationale politiek. President Bush wil om morele redenen geen zaken doen met de ’as van het kwaad’ waaronder Iran, en met de terroristen van Hamas. Poetin vaart een pragmatische koers, gebaseerd op Russisch eigenbelang. Bovendien weet hij dat de oorlog om Irak Amerika heeft verzwakt. Opperbevelhebber Bush heeft bijna al zijn troepen nodig voor Irak, Afghanistan, Noord-Korea en wat andere klusjes. En omdat het leger een belangrijk machtsmiddel is, is Bush deels vleugellam ten opzichte van Iran.
Daardoor is er ruimte voor andere spelers en Rusland en China duiken in het gat. Het gevolg? Amerikanen en Europeanen worden in het defensief gedwongen. Fricties zijn het gevolg, ook omdat Russen en Chinezen met hun veto in de Veiligheidsraad hun nieuwe positie zullen bekrachtigen. Het is de voorbode van fundamentele internationale veranderingen. Amerikanen en Europeanen moeten er maar aan wennen dat ze in de wereld niet langer alleen de baas zijn.
Trouw, 10-03-2006