Barst
19th November 2016, 05:02
Waarom wij middenklassers zulke egoïsten zijn
Ik heb het al eens eerder geschreven: geloof die mensen niet die zeggen dat de middenklasse verdwijnt. Hier toch niet. Nog niet.
Wij – en ik reken de meeste dS-lezers even voor het gemak bij de middenklasse – boeren nog steeds behoorlijk goed. Vind maar eens een rijk land waar de reële levensstandaard van huishoudens in het midden zo gestaag is blijven stijgen. Het contrast met bijvoorbeeld Amerika kan moeilijk groter zijn.
Eigenlijk is dat niet zo evident. Er zijn hier veel jobs verloren gegaan door de-industrialisering, internationale concurrentie en technologie. Maar meer dan elders hebben we de verliezers gecompenseerd. Al die mensen met uitkeringen, dat is kostelijk, maar we hebben toestanden zoals in de Amerikaanse Rust Belt, met de inmiddels gekende gevolgen, wel grotendeels vermeden. Ten tweede, anders dan in vele andere landen staat het sociaal overleg hier nog sterk. Sociale partners hebben nog iets te zeggen. Veel zelfs. Ze rijden vooral voor de middenklasse. Ten derde, we hebben een gigantische overheid waar de middenklasse volop mee van profiteert. Goedkoop onderwijs, gezondheidszorg, kinderopvang, openbaar vervoer, dienstencheques, subsidies voor dit en dat, we vinden het allemaal doodnormaal.
Er is een maar natuurlijk. Niet iedereen behoort tot die middenklasse. België heeft een behoorlijk hoge armoede. 1,6 miljoen volwassenen en kinderen leven hier in armoede. Ja, dat is ‘relatieve’ armoede. Maar probeer u eens even in te beelden hoe het is om rond te komen met iets meer dan 1.000 euro per maand, want dat is de grens voor een alleenstaande. Daar moet u alles van betalen: huur, water, gas, elektriciteit, eten, kleren, verzekeringen, herstellingen. Zo relatief is die armoede niet.
Er is een heel stevige case te maken om meer te herverdelen. We zouden kunnen zeggen: laten we de loongroei van de werkenden matigen om jobs te helpen creëren voor de mensen die er nu geen hebben. Herverdeling van werk dus, zoals in Nederland. Waarom dus niet een paar indexsprongen meer voor de hogere lonen? We zouden ook meer geld kunnen geven aan de mensen die het moeilijk hebben in plaats van aan onszelf. Neem huisvestingsbeleid. Mensen met lage inkomens hebben het heel moeilijk betaalbare woningen te vinden. En waar geven we ons geld voor huisvesting aan uit? Voor het grootste deel aan de woonbonus. Twee derde daarvan gaat naar de rijkste veertig procent. Zou het niet eerlijker zijn meer te geven aan de mensen die het het hardst nodig hebben? Meer sociale woningen dus. Er zijn genoeg andere opties te noemen. Beperk de kinderbijslag tot armere gezinnen en verhoog deze, maak kinderopvang en hoger onderwijs duurder voor de mensen die het kunnen betalen, schaf de dienstencheques af, maak privaat en openbaar vervoer duurder, maar behoud sociale tarieven.
Ik voel u al denken: is hij nu totaal gek geworden? Ja, ik chargeer. Ik besef goed dat veel van wat ik hier voorstel niet meer dan een denkoefening zal blijven. Maar waarom eigenlijk? Waarom zijn we niet bereid tot meer solidariteit als we het objectief gezien toch zo goed hebben? Hier een paar mogelijke redenen:
Reden 1. Heeft de middenklasse het echt beter? Veel mensen hebben het gevoel dat hun koopkracht achteruit is gegaan. Denk maar aan wonen. Prijzen van gronden en woningen zijn de voorbije twintig jaar sneller gestegen dan de meeste inkomens. Sinds de bankencrisis doen banken moeilijker over kredieten. Probeer als jonge volwassene maar eens eenzelfde wooncomfort te realiseren als je ouders. En dan durf ik voor te stellen de woonbonus af te schaffen?
Reden 2. We zijn gestresseerd. Onze levensstandaard mag dan wel oké zijn, we moeten er verdomd hard voor werken. Vroeger kon je een comfortabele levensstandaard realiseren met één kostwinnersinkomen. Nu moet je daarvoor werken met twee, best voltijds, liefst ook na de uren. Een bedrijfswagen met tankkaart, betaalbare kinderopvang, dienstencheques, goedkoop onderwijs – het zou er verdorie nog maar aan mankeren!
Reden 3. Morgen kunnen we alles kwijt zijn. Middenklassejobs blijven verdwijnen. Kijk naar ING. De tijd dat iedereen werd opgevangen in een of andere regeling lijkt nu wel definitief voorbij. En wat doen we dan?
Reden 4. Waarom het geld bij ons halen? Ga dat geld voor armoedebestrijding halen bij de rijken. Pak al die vennootschappen aan waarin de echte grootverdieners hun geld parkeren. Belast de grote vermogens. Ja, misschien is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Maar kom alsjeblief niet bij ons, de middenklasse, aankloppen tot er tenminste een serieuze poging is gedaan.
Reden 5. Dat blijft hier niet duren. Niet gelezen wat de Academische Raad voor het Pensioenbeleid schrijft? Het is ieder voor zich. De uitgaven voor pensioenen en gezondheid zullen sterk stijgen. Het beleid biedt geen geloofwaardig toekomstperspectief. Zelf sparen, zelf reserves aanleggen is de boodschap. Loonmatiging? Ja, op welke planeet leef ik eigenlijk?
Dus misschien stop ik nu best eens met herhalen dat het zo goed gaat met ons, de middenklasse. Dat we er echt wel aangaan tenzij we allemaal in de eerste plaats aan onszelf denken. Onze dames en heren politici knopen het maar best goed in hun oren.
DS, 18-11-2016 (Ive Marx, docent UA)
Ik heb het al eens eerder geschreven: geloof die mensen niet die zeggen dat de middenklasse verdwijnt. Hier toch niet. Nog niet.
Wij – en ik reken de meeste dS-lezers even voor het gemak bij de middenklasse – boeren nog steeds behoorlijk goed. Vind maar eens een rijk land waar de reële levensstandaard van huishoudens in het midden zo gestaag is blijven stijgen. Het contrast met bijvoorbeeld Amerika kan moeilijk groter zijn.
Eigenlijk is dat niet zo evident. Er zijn hier veel jobs verloren gegaan door de-industrialisering, internationale concurrentie en technologie. Maar meer dan elders hebben we de verliezers gecompenseerd. Al die mensen met uitkeringen, dat is kostelijk, maar we hebben toestanden zoals in de Amerikaanse Rust Belt, met de inmiddels gekende gevolgen, wel grotendeels vermeden. Ten tweede, anders dan in vele andere landen staat het sociaal overleg hier nog sterk. Sociale partners hebben nog iets te zeggen. Veel zelfs. Ze rijden vooral voor de middenklasse. Ten derde, we hebben een gigantische overheid waar de middenklasse volop mee van profiteert. Goedkoop onderwijs, gezondheidszorg, kinderopvang, openbaar vervoer, dienstencheques, subsidies voor dit en dat, we vinden het allemaal doodnormaal.
Er is een maar natuurlijk. Niet iedereen behoort tot die middenklasse. België heeft een behoorlijk hoge armoede. 1,6 miljoen volwassenen en kinderen leven hier in armoede. Ja, dat is ‘relatieve’ armoede. Maar probeer u eens even in te beelden hoe het is om rond te komen met iets meer dan 1.000 euro per maand, want dat is de grens voor een alleenstaande. Daar moet u alles van betalen: huur, water, gas, elektriciteit, eten, kleren, verzekeringen, herstellingen. Zo relatief is die armoede niet.
Er is een heel stevige case te maken om meer te herverdelen. We zouden kunnen zeggen: laten we de loongroei van de werkenden matigen om jobs te helpen creëren voor de mensen die er nu geen hebben. Herverdeling van werk dus, zoals in Nederland. Waarom dus niet een paar indexsprongen meer voor de hogere lonen? We zouden ook meer geld kunnen geven aan de mensen die het moeilijk hebben in plaats van aan onszelf. Neem huisvestingsbeleid. Mensen met lage inkomens hebben het heel moeilijk betaalbare woningen te vinden. En waar geven we ons geld voor huisvesting aan uit? Voor het grootste deel aan de woonbonus. Twee derde daarvan gaat naar de rijkste veertig procent. Zou het niet eerlijker zijn meer te geven aan de mensen die het het hardst nodig hebben? Meer sociale woningen dus. Er zijn genoeg andere opties te noemen. Beperk de kinderbijslag tot armere gezinnen en verhoog deze, maak kinderopvang en hoger onderwijs duurder voor de mensen die het kunnen betalen, schaf de dienstencheques af, maak privaat en openbaar vervoer duurder, maar behoud sociale tarieven.
Ik voel u al denken: is hij nu totaal gek geworden? Ja, ik chargeer. Ik besef goed dat veel van wat ik hier voorstel niet meer dan een denkoefening zal blijven. Maar waarom eigenlijk? Waarom zijn we niet bereid tot meer solidariteit als we het objectief gezien toch zo goed hebben? Hier een paar mogelijke redenen:
Reden 1. Heeft de middenklasse het echt beter? Veel mensen hebben het gevoel dat hun koopkracht achteruit is gegaan. Denk maar aan wonen. Prijzen van gronden en woningen zijn de voorbije twintig jaar sneller gestegen dan de meeste inkomens. Sinds de bankencrisis doen banken moeilijker over kredieten. Probeer als jonge volwassene maar eens eenzelfde wooncomfort te realiseren als je ouders. En dan durf ik voor te stellen de woonbonus af te schaffen?
Reden 2. We zijn gestresseerd. Onze levensstandaard mag dan wel oké zijn, we moeten er verdomd hard voor werken. Vroeger kon je een comfortabele levensstandaard realiseren met één kostwinnersinkomen. Nu moet je daarvoor werken met twee, best voltijds, liefst ook na de uren. Een bedrijfswagen met tankkaart, betaalbare kinderopvang, dienstencheques, goedkoop onderwijs – het zou er verdorie nog maar aan mankeren!
Reden 3. Morgen kunnen we alles kwijt zijn. Middenklassejobs blijven verdwijnen. Kijk naar ING. De tijd dat iedereen werd opgevangen in een of andere regeling lijkt nu wel definitief voorbij. En wat doen we dan?
Reden 4. Waarom het geld bij ons halen? Ga dat geld voor armoedebestrijding halen bij de rijken. Pak al die vennootschappen aan waarin de echte grootverdieners hun geld parkeren. Belast de grote vermogens. Ja, misschien is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Maar kom alsjeblief niet bij ons, de middenklasse, aankloppen tot er tenminste een serieuze poging is gedaan.
Reden 5. Dat blijft hier niet duren. Niet gelezen wat de Academische Raad voor het Pensioenbeleid schrijft? Het is ieder voor zich. De uitgaven voor pensioenen en gezondheid zullen sterk stijgen. Het beleid biedt geen geloofwaardig toekomstperspectief. Zelf sparen, zelf reserves aanleggen is de boodschap. Loonmatiging? Ja, op welke planeet leef ik eigenlijk?
Dus misschien stop ik nu best eens met herhalen dat het zo goed gaat met ons, de middenklasse. Dat we er echt wel aangaan tenzij we allemaal in de eerste plaats aan onszelf denken. Onze dames en heren politici knopen het maar best goed in hun oren.
DS, 18-11-2016 (Ive Marx, docent UA)