Barst
15th February 2016, 02:34
‘Ik zie nog te weinig angst’
Artificiële intelligentie en algoritmen zullen massaal veel ‘veilige bediendenbanen’ vernietigen, waarschuwt technologie-expert Peter Hinssen. Hij roept de politiek, het bedrijfsleven en de werknemers op tot meer creativiteit. ‘Ik zie nog te weinig angst.’
Vergeet de traditionele loopbaan en de nine to fivejobs. Door de technologische stroomversnelling moeten we onze visie op de *loopbaan helemaal bijstellen, denkt technologiespecialst Peter Hinssen. Hij werkt aan een boek over het thema. Hinssen is een enthousiast believer van nieuwe technologie én is één van de belangrijkste Silicon Valley-kenners in Vlaanderen.
U waarschuwt voor massaal banenverlies. U bent een doemdenker.
‘Niets nieuw, kan je denken, *tonnenmakers bestaan ook al lang niet meer. Klopt. Alleen komt de radicale verandering van de arbeidsmarkt nu in een versnelling doordat vier evoluties samenkomen die elkaar versterken: artificiële intelligentie, automatisatie, algoritmen en big data en de netwerkeconomie.’
‘We spreken natuurlijk al langer over artificiële intelligentie. Maar Sean Gourley (co-oprichter van de kunstmatige-intelligentie-startup Quid, red.) zei: de wet van *Bernoulli, die uitlegt hoe vliegen mogelijk is, is 400 jaar oud, maar het was wachten tot de gebroeders Wright een motor hadden die krachtig genoeg was om het vliegtuig in de lucht te houden. Voor Gourley is “the cloud” – de grootste computer ooit – het equivalent van artificiële intelligentie. De vereiste rekenkracht is er nu. *Silicon Valley gooit er pakken geld tegen.’
Met welk gevolg?
‘Veel banen waarvoor je nu moet hebben gestudeerd, zullen algoritmen beter kunnen uitvoeren dan mensen. Denk aan een persoon die in een bank of bij een verzekeraar dossiers moet beoordelen. Een computer zal dat beter, sneller en efficiënter kunnen.’
En dat is nog maar één van de vier evoluties die u naar voren schuift?
‘Slimme robots veranderen automatisatie compleet. En krachtige computers kunnen gigantische hoeveelheden data analyseren en daarin patronen herkennen. Veel meer en beter dan een mens ooit kan bevatten. Ten slotte is er het netwerkeffect: je opereert in een globale wereld waarbij je informatie van overal kunt combineren. Die vier factoren gaan banen fundamenteel veranderen.’
‘Het World Economic Forum in Davos voorspelde dat in de westerse wereld acht miljoen banen verloren zullen gaan. Dat zijn peanuts. Davos onderschat de impact, men wil de mensen nog niet ongerust maken. Over tien jaar is de impact wellicht het tienvoudige.’
Welke banen blijven er dan nog over?
‘Dat is moeilijk te voorspellen. Maar een regio of land kan zich maar beter voorbereiden. Wat als je straks met massale werkloosheid te maken krijgt? Hoe vang je dat op? We moeten proactiever worden.’
‘Menselijke interactie wordt een premium service. Maar zal dat voldoende zijn? De manier waarop we vandaag in België naar pensioenen kijken, is bijna crimineel. De werk- en tewerkstellings*modellen uit het verleden zullen heus niet meer gelden in de toekomst. Men redeneert te simplistisch.’
Vroege waarschuwingen
Het is moeilijk om je voor te bereiden als je niet weet wat je zal overhouden.
‘Onze reactiesnelheid is te laag. Opleiding moet resulteren in banen, maar hoelang duurt het voor wijzigingen in de arbeidsmarkt opgepikt worden door het onderwijs en het zijn curriculum aanpast? Met early warning signals kan je dat sneller oppikken. Het is ironisch dat dit voor de zogenaamde blue collar-arbeiders vandaag beter gebeurt dan voor bedienden. De VDAB van Fons Leroy vertaalt de wijzigingen sneller naar zijn opleidingscentra dan het onderwijs. Als we dat niet doen voor bedienden en boekhouders blijven opleiden alsof het nog 1999 is, zijn we verkeerd bezig.’
Wat moeten de mensen die hun job verliezen, zoals taxichauffeurs, straks doen?
‘De utopisten zeggen hoera: we zullen meer vrije tijd hebben. Dat horen we al lang. Het resultaat is dat we meer gestresseerd zijn dan ooit, meer files hebben en harder werken.’
‘Honderd jaar geleden had je nog meer een sociaal vangnet, door de druk van de vakbonden. Nu kom je in een gevaarlijke situatie omdat vakbonden angstvallig het oude model proberen te verdedigen, terwijl ze zich moeten verdiepen in de toekomst. Ik zie zeer weinig bereidheid om zelfs maar de denkoefening te maken.’
‘De manier hoe we over werk nadenken, is fors aan het wijzigen. Je kan negatief doen over de gig economy (waarbij mensen kleine mini-jobs uitvoeren, red.), maar het geeft je de mogelijkheid verschillende dingen te doen wanneer jij het wil. Ik kom in San Francisco veel mensen tegen die zeggen: “Ik klus wat bij via Uber, want met mijn kinderen aan de universiteit is dat welkom.’
‘De nieuwe generatie gaat op een veel flexibelere manier over werk nadenken. Sommigen willen nog wel in een bedrijf werken, maar ook nog tijd hebben voor hun start-up. De volgende generatie zal 100 tot 150 verschillende werkrelaties hebben in haar leven, waarvan verschillende banen terzelfdertijd. Ik heb kerels ontmoet die geweldige koks zijn en een eigen restaurant kunnen hebben. Maar ze willen die sleur niet. Ze bieden wel hun maaltijden aan op het onlineplatform Feastly. Het laatste wat we nodig hebben, is vasthouden aan oude patronen.’
Terwijl hier de fiscus binnenvalt bij hobbykoks.
(zucht) ‘Als we fiscaal, juridisch, arbeidsrechtelijk of vakbondsgewijs blijven denken in dat oude stramien, dan mogen we er een kruis over maken. Hopen dat er ooit nog een Ford of een Opel naar hier zal komen, terwijl we de Philipsen en Barco’s dreigen te verliezen. En dan straffen we vernieuwing nog eens af omdat we ze fiscaal niet in het juiste vakje kunnen inpassen. We hebben opportuniteiten, maar dan moeten we het anders aanpakken.’
‘Dit debat raakt aan ons maatschappelijk weefsel en onze toekomst. We moeten daar rebooten. Iedereen zou dat rapport van Davos eens moeten bekijken en zich realiseren dat daar over een periode van vier jaar wordt gesproken, terwijl we in België vijf jaar nodig hebben om iets te veranderen.’
Kortzichtig
Pikt de politiek dit onvoldoende op?
‘De debatten zijn te kortzichtig. In Nederland realiseert men zich wel dat banen gaan verschuiven en verdampen en stelt men zich de vraag: wat gaan we eraan doen? Ze hebben niet alleen goed functionerende economische denktanken, de politiek en bedrijven staan ook dichter bij elkaar. Duitsland heeft het industrie 4.0-kader ontwikkeld om zijn maakindustrie en kmo’s voor te bereiden. Stap voor stap wordt in kaart gebracht wat belangrijk is voor onderwijs, voor export, voor vaardigheden en competentie.’
Wat moet je straks nog studeren als jongere?
‘Technologische kennis is een *basisvereiste. Je moet focussen op waar je in brede zin goed in kan zijn en waar je passie voor hebt. Twee van de belangrijke personen bij Google die bezig zijn met de toekomst, hebben een doctoraat in middeleeuwse geschiedenis. Leren uit het verleden en verbanden zien doorheen de tijd. Creativiteit en een kritische open geest worden belangrijker dan pure feitenkennis.’
DS, 13-02-2016 (Pascal Dendooven, Karsten Lemmens)
Artificiële intelligentie en algoritmen zullen massaal veel ‘veilige bediendenbanen’ vernietigen, waarschuwt technologie-expert Peter Hinssen. Hij roept de politiek, het bedrijfsleven en de werknemers op tot meer creativiteit. ‘Ik zie nog te weinig angst.’
Vergeet de traditionele loopbaan en de nine to fivejobs. Door de technologische stroomversnelling moeten we onze visie op de *loopbaan helemaal bijstellen, denkt technologiespecialst Peter Hinssen. Hij werkt aan een boek over het thema. Hinssen is een enthousiast believer van nieuwe technologie én is één van de belangrijkste Silicon Valley-kenners in Vlaanderen.
U waarschuwt voor massaal banenverlies. U bent een doemdenker.
‘Niets nieuw, kan je denken, *tonnenmakers bestaan ook al lang niet meer. Klopt. Alleen komt de radicale verandering van de arbeidsmarkt nu in een versnelling doordat vier evoluties samenkomen die elkaar versterken: artificiële intelligentie, automatisatie, algoritmen en big data en de netwerkeconomie.’
‘We spreken natuurlijk al langer over artificiële intelligentie. Maar Sean Gourley (co-oprichter van de kunstmatige-intelligentie-startup Quid, red.) zei: de wet van *Bernoulli, die uitlegt hoe vliegen mogelijk is, is 400 jaar oud, maar het was wachten tot de gebroeders Wright een motor hadden die krachtig genoeg was om het vliegtuig in de lucht te houden. Voor Gourley is “the cloud” – de grootste computer ooit – het equivalent van artificiële intelligentie. De vereiste rekenkracht is er nu. *Silicon Valley gooit er pakken geld tegen.’
Met welk gevolg?
‘Veel banen waarvoor je nu moet hebben gestudeerd, zullen algoritmen beter kunnen uitvoeren dan mensen. Denk aan een persoon die in een bank of bij een verzekeraar dossiers moet beoordelen. Een computer zal dat beter, sneller en efficiënter kunnen.’
En dat is nog maar één van de vier evoluties die u naar voren schuift?
‘Slimme robots veranderen automatisatie compleet. En krachtige computers kunnen gigantische hoeveelheden data analyseren en daarin patronen herkennen. Veel meer en beter dan een mens ooit kan bevatten. Ten slotte is er het netwerkeffect: je opereert in een globale wereld waarbij je informatie van overal kunt combineren. Die vier factoren gaan banen fundamenteel veranderen.’
‘Het World Economic Forum in Davos voorspelde dat in de westerse wereld acht miljoen banen verloren zullen gaan. Dat zijn peanuts. Davos onderschat de impact, men wil de mensen nog niet ongerust maken. Over tien jaar is de impact wellicht het tienvoudige.’
Welke banen blijven er dan nog over?
‘Dat is moeilijk te voorspellen. Maar een regio of land kan zich maar beter voorbereiden. Wat als je straks met massale werkloosheid te maken krijgt? Hoe vang je dat op? We moeten proactiever worden.’
‘Menselijke interactie wordt een premium service. Maar zal dat voldoende zijn? De manier waarop we vandaag in België naar pensioenen kijken, is bijna crimineel. De werk- en tewerkstellings*modellen uit het verleden zullen heus niet meer gelden in de toekomst. Men redeneert te simplistisch.’
Vroege waarschuwingen
Het is moeilijk om je voor te bereiden als je niet weet wat je zal overhouden.
‘Onze reactiesnelheid is te laag. Opleiding moet resulteren in banen, maar hoelang duurt het voor wijzigingen in de arbeidsmarkt opgepikt worden door het onderwijs en het zijn curriculum aanpast? Met early warning signals kan je dat sneller oppikken. Het is ironisch dat dit voor de zogenaamde blue collar-arbeiders vandaag beter gebeurt dan voor bedienden. De VDAB van Fons Leroy vertaalt de wijzigingen sneller naar zijn opleidingscentra dan het onderwijs. Als we dat niet doen voor bedienden en boekhouders blijven opleiden alsof het nog 1999 is, zijn we verkeerd bezig.’
Wat moeten de mensen die hun job verliezen, zoals taxichauffeurs, straks doen?
‘De utopisten zeggen hoera: we zullen meer vrije tijd hebben. Dat horen we al lang. Het resultaat is dat we meer gestresseerd zijn dan ooit, meer files hebben en harder werken.’
‘Honderd jaar geleden had je nog meer een sociaal vangnet, door de druk van de vakbonden. Nu kom je in een gevaarlijke situatie omdat vakbonden angstvallig het oude model proberen te verdedigen, terwijl ze zich moeten verdiepen in de toekomst. Ik zie zeer weinig bereidheid om zelfs maar de denkoefening te maken.’
‘De manier hoe we over werk nadenken, is fors aan het wijzigen. Je kan negatief doen over de gig economy (waarbij mensen kleine mini-jobs uitvoeren, red.), maar het geeft je de mogelijkheid verschillende dingen te doen wanneer jij het wil. Ik kom in San Francisco veel mensen tegen die zeggen: “Ik klus wat bij via Uber, want met mijn kinderen aan de universiteit is dat welkom.’
‘De nieuwe generatie gaat op een veel flexibelere manier over werk nadenken. Sommigen willen nog wel in een bedrijf werken, maar ook nog tijd hebben voor hun start-up. De volgende generatie zal 100 tot 150 verschillende werkrelaties hebben in haar leven, waarvan verschillende banen terzelfdertijd. Ik heb kerels ontmoet die geweldige koks zijn en een eigen restaurant kunnen hebben. Maar ze willen die sleur niet. Ze bieden wel hun maaltijden aan op het onlineplatform Feastly. Het laatste wat we nodig hebben, is vasthouden aan oude patronen.’
Terwijl hier de fiscus binnenvalt bij hobbykoks.
(zucht) ‘Als we fiscaal, juridisch, arbeidsrechtelijk of vakbondsgewijs blijven denken in dat oude stramien, dan mogen we er een kruis over maken. Hopen dat er ooit nog een Ford of een Opel naar hier zal komen, terwijl we de Philipsen en Barco’s dreigen te verliezen. En dan straffen we vernieuwing nog eens af omdat we ze fiscaal niet in het juiste vakje kunnen inpassen. We hebben opportuniteiten, maar dan moeten we het anders aanpakken.’
‘Dit debat raakt aan ons maatschappelijk weefsel en onze toekomst. We moeten daar rebooten. Iedereen zou dat rapport van Davos eens moeten bekijken en zich realiseren dat daar over een periode van vier jaar wordt gesproken, terwijl we in België vijf jaar nodig hebben om iets te veranderen.’
Kortzichtig
Pikt de politiek dit onvoldoende op?
‘De debatten zijn te kortzichtig. In Nederland realiseert men zich wel dat banen gaan verschuiven en verdampen en stelt men zich de vraag: wat gaan we eraan doen? Ze hebben niet alleen goed functionerende economische denktanken, de politiek en bedrijven staan ook dichter bij elkaar. Duitsland heeft het industrie 4.0-kader ontwikkeld om zijn maakindustrie en kmo’s voor te bereiden. Stap voor stap wordt in kaart gebracht wat belangrijk is voor onderwijs, voor export, voor vaardigheden en competentie.’
Wat moet je straks nog studeren als jongere?
‘Technologische kennis is een *basisvereiste. Je moet focussen op waar je in brede zin goed in kan zijn en waar je passie voor hebt. Twee van de belangrijke personen bij Google die bezig zijn met de toekomst, hebben een doctoraat in middeleeuwse geschiedenis. Leren uit het verleden en verbanden zien doorheen de tijd. Creativiteit en een kritische open geest worden belangrijker dan pure feitenkennis.’
DS, 13-02-2016 (Pascal Dendooven, Karsten Lemmens)