Oekraïne als democratische test-case...

[Barst]

Oekraïne op kookpunt na omstreden verkiezing -
Massabetoging tegen ,,frauduleuze'' overwinning pro-Russische premier


KIEV - Oekraïne heeft vandaag wellicht twee presidenten. In de loop van gisteravond riepen enkele steden in West-Oekraïne oppositieleider Viktor Joesjtsjenko (50) uit tot hun president. Maar volgens de officiële telling behaalde zijn tegenstander, premier Viktor Janoekovitsj (54), de overwinning. Het gevolg was politieke chaos en een grimmige sfeer in de hoofdstad Kiev en andere steden.


DE heuvelachtige straten van de eeuwenoude Oekraïense hoofdstad Kiev raakten gisteren langzamerhand verstopt met toeterende auto's, behangen met oranje vlaggen, de kleur van de oppositie. Bouwvakker Sasja, van middelbare leeftijd, is in zijn rammelbak van een Zjigoeli op weg naar het centrum, maar moet zijn auto ergens achterlaten als hij tegen drieën vastloopt in de file ,,Ik heb vandaag vrij genomen en de baas vond het prima", zegt Sasja. ,,Joesjtsjenko heeft ons nu nodig".

Op en rond het Onafhankelijkheidsplein stroomden in de loop van de middag volgens schatting van de politie meer dan honderdduizend mensen samen. Zelfs een enkele politieman droeg een oranje lintje. Sinds zondagavond stonden er al aanhangers van de oppositiekandidaat. Ze dansten zich in de vrieskou warm op de muziek van oranje geklede artiesten als Okean Elzy. Svetlana Savtsjenko: ,,Natuurlijk geloven wij de resultaten niet. Ik wacht nu op wat de macht zal doen."

Viktor Joesjtsjenko riep maandagochtend zijn aanhang in heel Oekraïne op het werk neer te leggen. ,,Kom de straat op en staak. Zet overal tenten neer.'' Aan de menigte op het Onafhankelijkheidsplein zei hij dat de officiële uitslag niet aanvaardt. ,,Blijft waar u bent'', zei hij aan de betogers. ,,In wagens en karren, treinen en vliegtuigen zijn tienduizenden mensen op weg naar hier.'' Volgens Joesjtsjenko was de overheid van plan 's nachts het tentenkamp in Kiev te ontruimen.

De veiligheidsdiensten waarschuwden dat ze elke onrust en overtreding van de wet ,,snel en hard'' zouden onderdrukken.

De officiële telling van meer dan 99 procent van de stemmen gaf de pro-Russische premier Janoekovitsj ruim 49 procent, en de meer westers gezinde liberaal Joesjtsjenko ruim 46 procent. Maar volgens de parallelle telling op basis van de uitslagen van stembureaus van het onafhankelijke ,,Kiezerscomité Oekraïne'' zou Joesjtsjenko gewonnen hebben met 10 procent voorsprong. Joesjtsjenko noemde de uitslag ,,volkomen gefraudeerd''.

De politieke spanning liep snel op. Het gemeentebestuur van Kiev, dat op hand van de oppositie is, riep het parlement op de officiële uitslag van de verkiezingen te verwerpen. In het parlement, de Rada, werd koortsachtig overlegd. De regeringspartijen en de oppositie zijn in het parlement aan elkaar gewaagd.

De West-Oekraïense stad Lviv riep als gistermiddag als eerste Joesjtsjenko uit tot president, een besluit dat kan uitmonden in een politiek schaakmat in Oekraïne. Gemeenteraadslid Pjotr Olijnik uit Lviv verdedigde het besluit als ,,een bescherming van de grondwet''. Ernest Gedel, een student uit Lviv, zei dat hij van de grote demonstraties in zijn stad ,,niet vrolijk'' werd. ,,De situatie is erg gespannen." Later op de middag volgde een andere West-Oekraïense stad, Ivano-Frankivsk, het voorbeeld van Lviv.

In het oosten en zuiden van Oekraïne, dat premier Janoekovitsj steunt, bleef het rustig. In Donetsk, waar de opkomst maar liefst 97 procent bedroeg, vierden de aanhangers van Janoekovitsj zondagnacht al de overwinning van de premier met een groot concert. Autoriteiten uit Oost- en West-Oekraïne beschuldigden elkaar van opkomstfraude. In andere regio's zoals Tsjerkass probeerde men te verhinderen dat bussen met aanhangers van Joesjtsjenko aanhang naar Kiev vertrokken, en ook heel wat treinen naar de hoofdstad vielen uit. In veel steden werd gestaakt.

Volgens de waarnemers van de Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE) voldeden de presidentsverkiezingen niet aan de normen voor eerlijke en democratische verkiezingen. De Europese Unie zei bij monde van de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken en huidige voorzitter, Bernard Bot, dat ze ,,ernstig bezorgd is'' en de autoriteiten vraagt de resultaten nader te onderzoeken.

De Amerikaanse senator Richard Lugar, voorzitter van de machtige senaatscommissie voor Buitenlandse Zaken, sprak vernietigend van ,,weloverwogen fraude en misbruik''. Hij trad op als waarnemer van het Witte Huis. De Verenigde Staten zouden al sancties overwegen, zoals een visumverbod voor hooggeplaatste politici. Rusland feliciteerde gistermiddag Janoekovitsj met de overwinning.


23/11/2004 Wendelmoet Boersema

©Copyright De Standaard

[Jan]

Ik dacht vanmorgen hebben gehoord dat de stemgang is goedgekeurd.

WAAR GAAT DIT HEEN???? kan dit nog in deze moderne maatschappij dat er onder het waakzaam oog van zoveel buitenlandse controleurs bedrog gepleegd wordt. Dit gaat mijn hoedje te boven :confused:

[Barst]

Ik begrijp best je verontwaardiging en ik deel ze enigszins...
Maar Oekraïne heeft met 'modern' weinig of niks van doen, en die 'zovele' buitenlandse waarnemers kunnen niet overal tegelijk zijn in het - qua oppervlakte - tweede grootste land van Europa na Rusland.
De fraude schijnt vooral gepleegd te zijn in het meer Russisch gezinde Oosten van het land waar - zo luidt de beschuldiging van de oppositie althans - duizenden voorstanders van de huidige president twee of meer keer zouden gestemd hebben (ze werden naar het schijnt met bussen van het ene naar het andere kieslokaal getransporteerd). Als ik mij niet vergis is het Oekraïnse schrift Cyrillisch, dus begin daar dan maar aan als Westerse waarnemer...
Enfin, er werden daar percentages genoemd van 98% die gestemd zouden hebben (compleet belachelijk in een land zonder kiesplicht), en in een stad als Donetsk (in het Oosten) zouden van die 98% 96% op dezelfde kandidaat gestemd hebben (ook al niet echt geloofwaardig).

Wat we daar momenteel dus meemaken is de overgang van een schijndemocratie, geregeerd door een dictator, naar een echte democratie, hopelijk zonder gebruik van geweld. Maar ondertussen hebben die honderduizenden die staan te betogen op het Plein van de Onafhankelijkheid in Kiev wel al serieuze koude voeten... En of de oproep tot een algemene staking succes zal hebben in een land waar de persvrijheid nog moet uitgevonden worden???

[Barst]

Pora heeft Oekraïners wakker geschud


Als een moderne 'Internationale' ontsproten ze in oostelijk Europa: de studentenbewegingen die de gevestigde orde uitdagen. Na het Servische Otpor (Verzet) en het Georgische Kmara (Genoeg) is de buhne nu voor het Oekraiense Pora, 'De Hoogste Tijd'.


KIEV - Natte sneeuw plakt aan de vrijwilligers, die broodje voor broodje beleggen met worst en kaas. Damp slaat van grote kachels. Op de Kresjtsjatik, Kievs stalineske hoofdstraat, staan bijna tweehonderd tenten. In grote hopen liggen houtblokken, warme kleding en etenswaren, gebracht door sympathisanten. Andrej (16), student aan de handelsschool, haast zich met het vullen van hete thermoskannen. ,,Ik ben al vier nachten in touw.''

De organisatie van het tentenkamp van de oppositie is grotendeels in handen van Pora, de Oe kraïense studentenbeweging. Hun vlaggen, geel en zwart, kleuren de Kievse straten.

De Oekraïense jongeren van Pora kregen het afgelopen halfjaar trainingen van vooral hun Servische collega's van Otpor. Met de slogan 'Gotov je' (Het is uit met hem) speelde Otpor in oktober 2000 een belangrijke rol bij het verdrijven van de Servische dictator Milosevic. ,,Wij weten wat het is om te leven onder een dictatoriaal regime'', zei trainer Sinisa Sikman van Otpor, dat is omgedoopt in 'Belgradose Centrum voor Geweldloos Verzet'.

Wat de studentenbewegingen gemeen hebben, is hun fluïde organisatie. Er zijn geen statuten, vergaderingen, geen echte leiders. De acties zijn humoristisch. Pora heeft T-shirts met Che Guevara in een Oekraïense folkloristische blouse laten drukken. Met symbolen (de vuist van Otpor zette de toon), vlaggen en stickers krijgen ze grote mensenmassa's op de been. In Kiev was het vaak te horen: ,,De jeugd heeft ons wakker geschud.''

Zonder conflicten ging dat niet. Van de ruim 10000 activisten van Pora zijn er deze maand honderden gearresteerd. De autoriteiten beschuldigden Pora van 'terroristische activiteiten'. Een doorn in het oog van de Oekraïense machthebbers is ook de betrokkenheid van westerse ngo's bij de opkomst van Pora, zoals het Amerikaanse Freedom House. Een adviseur van deze organisatie, de voormalige Otpor-leider Aleksandar Maric, werd begin deze maand op de luchthaven van Kiev de toegang tot het land geweigerd.

Niet alleen in Oekraïne ziet men in deze betrokkenheid de hand van de Verenigde Staten, dat via organisaties als Freedom House en het National Democratic Institute verkiezingen in autoritaire staten probeert te beïnvloeden. Volgens het Britse dagblad The Guardian zou met hun Oekraïense campagne een bedrag van 14 miljoen dollar zijn gemoeid. Favoriete technieken zijn de exit-polls, die de toon in de media moeten zetten, het trainen van waarnemers en het organiseren van geweldloos verzet. Amerikaanse ambassadeurs hebben zich bij recente verkiezingen in voormalige sovjetrepublieken achter de schermen actief met de oppositie bemoeid.

Overigens is deze Amerikaanse bemoeienis niet altijd succesvol, laat staan doorslaggevend. In Wit-Rusland kregen de Amerikanen destijds de zwaar verdeelde oppositie achter één kandidaat, maar deze weinig charismatische vakbondsleider legde het af tegen president Loekasjenko. De studentenbeweging Zubr leidt in Wit-Rusland een haast ondergronds bestaan.

Oekraïne heeft daarnaast een eigen traditie van burgerlijk verzet. De intellectuele bron van het jongerenprotest is de Kyiv-Mohyla-universiteit, gelegen in de schilderachtige stadswijk Podil. Oprichters van de studentenbeweging Pora, maar ook van andere Oekraïense jeugdorganisaties, de burgerbeweging 'Znajoe' (Ik weet het) en mensenrechtenorganisatie 'Chista Oekraïna' (Schoon Oekraïne) studeren aan deze jonge universiteit. Het college is in 1990 opgericht naar het voorbeeld van de beroemde humanistische Kyiv-broederschaps School uit 1615.

Daarom verscheen ook het eerste tentenkamp -een oppositionele tactiek uit de sovjettijd- voor de poorten van 'Mohylianka', zoals de studenten hun universiteit liefkozend noemen. De rector van Mohylianka juicht het politieke bewustzijn van zijn studenten toe, en heeft zich daarmee al de woede van de autoriteiten op de hals gehaald. Een poging tot huiszoeking op de campus van de universiteit werd afgeslagen door de studenten.

Pora beleeft nu haar finest hour. ,,Ik kan onmogelijk zeggen wat we morgen gaan doen'', zegt woordvoerster Anastasia Bezverha. ,,Ieder uur verandert hier de situatie''.

Op het kantoor van Pora is het op dit moment rustig, nadat er extra bewaking bij de deur is gezet. Vlak voor de verkiezingen was het in het krappe kelderkantoortje nog een dampende, krioelende mierenhoop. ,,Iedereen is nu op straat'', zegt Anastasia. ,,Natuurlijk steunen onze vrienden ons, uit Georgië, Wit-Rusland, Litouwen, Estland en zelfs Azerbeidzjan. Maar dit is onze revolutie. Pora peremogi. Tijd voor een overwinning.''


Trouw, Wendelmoet Boersema, 27-11-2004

[Barst]

Heldin van de doven


BRUSSEL - De meest opmerkelijke uiting van de nieuwe wind die door een deel van de Oekraïense media waait, kwam vorige week van Natalia Dimitroek, een doventolk. Dimitroek geeft simultaan gebarentaalvertaling bij het nieuws van de staatszender UT-1, in de rechteronderhoek van het tv-journaal.


Toen de nieuwspresentator het officiële nieuws meldde dat premier Viktor Janoekovitsj de verkiezingen had gewonnen, voegde Dimitroek daar in gebarentaal aan toe: ,,Het resultaat dat de Centrale Verkiezingscommissie heeft aangekondigd, is vals. Geloof ze niet.''

Ze voegde eraan toe dat oppositieleider Viktor Joesjtsjenko de ware winnaar is. ,,Ik ben heel teleurgesteld dat ik leugens moet vertalen. Dat doe ik niet meer'', gebaarde ze. ,,Ik weet niet of jullie me nog terug zullen zien.''

Omdat UT-1 de enige zender is die simultaanvertaling voor doven biedt, ziet Dimitroek zich als een ,,zeldzame en betrouwbare bron van informatie'' voor de doven in Oekraïne. Ethisch had ze geen andere keuze, zei ze later. ,,De doven hebben geen keuze in waarnaar ze kijken.''

De vraag is hoe Dimitroeks gebaren van verzet binnenkort zullen worden herinnerd. Ze maakt kans een heldin van de revolte te worden, of een anonieme voormalige tolk van de staatstelevisie.



02/12/2004 (jdc)

©Copyright De Standaard

[Barst]

Who poisoned Yushchenko?

From Jeremy Page in Kiev


Doctors at the Austrian clinic that treated Ukraine’s opposition leader confirm there was a plot to kill him


MEDICAL experts have confirmed that Viktor Yushchenko, Ukraine’s opposition leader, was poisoned in an attempt on his life during election campaigning, the doctor who supervised his treatment at an Austrian clinic said yesterday.

Doctors at Vienna’s exclusive Rudolfinerhaus clinic are within days of identifying the substance that left Mr Yushchenko’s face disfigured with cysts and lesions, Nikolai Korpan told The Times in a telephone interview.

Specialists in Britain, the United States and France had helped to establish that it was a biological agent, a chemical agent or, most likely, a rare poison that struck him down in the run-up to the presidential election, he said. Doctors needed to examine Mr Yushchenko again at the clinic in Vienna to confirm their diagnosis but were in no doubt that the substance was administered deliberately, he said.

“This is no longer a question for discussion,” Dr Korpan said. “We are now sure that we can confirm which substance caused this illness. He received this substance from other people who had a specific aim.”

Asked if the aim had been to kill him, Dr Korpan said: “Yes, of course.”

Proof that Mr Yushchenko was deliberately poisoned would be a devastating blow for his rival, the Prime Minister, Viktor Yanukovych, as the two candidates prepare for a repeat of a presidential run-off on December 26.

It would raise questions about whether the poisoning was ordered by Mr Yanukovych, his allies, or even the Kremlin, which fears that Mr Yushchenko will take Ukraine out of its sphere of influence by joining Nato and the EU.

Mr Yushchenko had said recently that he would soon reveal proof that his opponents had tried to assassinate him, but a spokeswoman said he had no plans to travel to Vienna.

Mr Yushchenko fell ill on September 6 and was rushed to Rudolfinerhaus four days later with severe abdominal pain and lesions on his face and trunk. His liver, pancreas and intestines were swollen and his digestive tract covered in ulcers, but doctors could not explain the symptoms. Against their advice he went back on the campaign trail after a week, but returned to the clinic two weeks later with back pain.

Again he returned to campaigning, with his face half paralysed and a catheter inserted in his back so that doctors — still baffled — could inject painkillers into his spinal column.

Rudolfinerhaus doctors had previously said that they did not have medical evidence to back up or rule out deliberate poisoning.

Mr Yanukovych’s supporters ridiculed the opposition, saying the illness was probably caused by bad sushi, too much cognac or a severe case of herpes. A parliamentary investigation found no evidence of poisoning.

But Dr Korpan said that toxicologists and other experts at laboratories in Britain, the US and France had since examined Mr Yushchenko’s blood samples and medical records. “We will reveal the results in the near future and confirm the cause of this mysterious illness,” he said. “We need to check him again here in Vienna. If we received him today, we could finish the whole investigation in two or three days.”

He declined to say exactly what the substance might have been, or where it might have come from. “Maybe it was administered through injection, maybe in water, maybe through eating, but the way to give it to him is very simple. This substance can be given very precisely — to only one person,” he said.

John Henry, a prominent British toxicologist, has suggested that Mr Yushchenko’s symptoms were consistent with dioxin poisoning, which causes a severe form of acne called chloracne. Doctors at Rudolfinerhaus did not initially test Mr Yushchenko for dioxin, in part because his skin changes were not as severe as they are now. He also refused a biopsy of his face because he did not want to campaign with stitches. Other doctors have suggested that Mr Yushchenko may have been struck down by a rare illness.



Timesonline, 09-12-2004

[Barst]

Joesjtsjenko vergiftigd met ergste soort dioxine


LONDEN/AMSTERDAM (ap) - De Oekraïense oppositieleider Viktor Joesjtsjenko is vergiftigd met TCDD, de schadelijkste soort dioxine. Dit heeft Abraham Brouwer, hoogleraar milieutoxicologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, vrijdag gezegd. Volgens Brouwer hebben nieuwe tests dit uitgewezen.


TCDD is een elementair onderdeel van het beruchte Agent Orange, dat door het Amerikaanse leger in Vietnam werd gebruikt. TCDD bestaat alleen als restproduct. Het komt vrij bij processen waar chloor gebruikt wordt, bijvoorbeeld in de papierindustrie. Ook de rook van verbrandingsovens bevat TCDD.

Brouwer, die de proeven uitvoert bij BioDetection Systems in Amsterdam, heeft al eerder vastgesteld dat de hoeveelheid dioxine in het bloed van Joesjtsjenko zesduizendmaal hoger ligt dan de normale waarde.

Gisteren kon hij melden dat TCDD de enige dioxine is die hij in het bloed van Joesjtsjenko heeft aangetroffen. Dat sluit vergiftiging door natuurlijke oorzaken uit, zei hij. Zo'n 'pure' hoeveelheid kan alleen opzettelijk zijn toegediend. Brouwer zei dat de proeven enkele kleine aanknopingspunten bieden voor onderzoek naar de herkomst van de TCDD.

Joesjtsjenko heeft donderdag gezegd ervan overtuigd te zijn dat hij op 5 september tijdens een diner met het hoofd van de Oekraïense veiligheidsdienst is vergiftigd. ,,Het was een project voor een politieke moord, voorbereid door de autoriteiten'', zei hij.


18/12/2004

©Copyright De Standaard

[Barst]

'Oekraïne stemt nu zonder angst'


De Oranje revolutie heeft de Oekraïners bevrijd van hun angst voor de autoriteiten. Toch is de laatste ronde van de presidentsverkiezingen deze zondag geen gelopen race.


MOSKOU - De wind giert door de mobiele telefoon van Kiril Trandasil, afgevaardigde van het parlement op het schiereiland de Krim. Trandasil voert als een van de weinigen in deze pro-Russische autonome republiek van Oekraïne voor de derde keer campagne voor oppositie-kandidaat Viktor Joesjtsjenko. ,,De burgemeester van het dorp heeft net onze bijeenkomst verboden, maar we laten ons niet tegenhouden. Ik klim zo het podium op voor mijn toespraak'', buldert Trandasil in zijn toestel.

De verkiezingsstrijd in Oekraine heeft zijn scherpe kanten niet verloren. Toch is er iets veranderd sinds de oranje menigtes de straten van Kiev en andere steden twee weken lang bezet hielden. ,,We hebben onze kracht gevoeld en kunnen nu hopen op eerlijker verkiezingen'', aldus afgevaardigde Trandasil. ,,Bij de plaatselijke kiescomités zijn de mensen ontslagen die schaamteloos voor kandidaat Viktor Janoekovitsj werkten. En er zijn zondag meer waarnemers dan ooit.''

In totaal zullen zondag 12000 waarnemers toezien op de stemming in de 24 Oekraïense regio's, en de autonome republiek De Krim. De OVSE stuurt 1000 mensen, de EU doneerde 3 miljoen euro voor waarnemers uit Europa en uit de voormalige Sovjet-Unie. De leden van het Centrale Kies comité, door de hoogste rechters van het land begin december openlijk veroordeeld voor fraude, zijn vervangen.

De afgelopen dagen leek Janoekovitsj al voorzichtig te berusten in een nederlaag. In de peilingen staat de huidige premier ruim tien procent achter op zijn tegenstander Joesjtsjenko. Janoekovitsj hengelde in het tv-debat openlijk naar een plekje in de regering, mocht hij verliezen. Maar Joesjtsjenko zei gisteren dat daarvan geen sprake zal zijn.

De kracht van de Oekraïense civil society -het scala aan maatschappelijke en politieke organisaties dat de motor vormde achter de straatprotesten- kwam ook voor experts onverwacht. ,,Een ongeëvenaard verzet'', aldus socioloog Andriy Bytsjenko van het onafhankelijke Razoemkov-Centrum. ,,Zelfs toen Oekraine onafhankelijkheid verwierf, was er niet zo'n enthousiasme en doorzettingsvermogen. Burgers hebben hun angst om voor hun mening uit te komen verloren. Dat is voelbaar op straat en we meten het ook in ons onderzoek'', aldus Bytsjenko. Volgens hem zijn ook de media de laatste drie weken meetbaar objectiever. ,,Voorheen was het veel en goed over Janoekovitsj, weinig en slecht over Joesjtsjenko.''

Pora wil de opgedane ervaring na de verkiezingen inzetten bij steun aan burgerbewegingen in landen als Wit-Rusland, Armenië en Kazachstan. Volgens Joesov zijn er 'prille plannen' om als politieke unie verder te gaan.

Het Onafhankelijkheidsplein in Kiev, het epicentrum van de straatprotesten van de opposite, zal zondagavond meteen na het sluiten van stembussen opnieuw volstromen met oranje aanhang. Dan zullen de resultaten van de exit-polls bekend zijn. Afgelopen woensdag hield Joesjtsjenko op het plein een laatste verkiezingstoespraak. Katja Demtsjoek was erbij. ,,Ik had al bijna heimwee naar onze dagelijkse demonstraties'', zegt Demtsjoek. ,,Het waren de belangrijkste momenten in mijn leven. Ik hoop dat we dit jaar de straten nog eenmaal oranje kunnen kleuren.''

Helemaal gerust op een glad verloop is ze niet. ,,Ik ben zondag opnieuw waarneemster voor Joesjtsjenko. Wij zullen het tellen van de stemmen op camera vastleggen, zodat ze ons niets kunnen verwijten.''


Trouw, 24-12-2004