Barst
30th October 2015, 18:50
Van crescendo naar Zalando
Technologie zal ons blijven verbazen en onze sympathie ligt bij de vernieuwers die barrières afbreken. Maar periodiek overdrijven we in ons enthousiasme. En dan komt de ontnuchtering, zegt Bart Sturtewagen.
‘Het businessmodel van Zalando is helemaal gebouwd op voortdurende omzetstijging en schaalvergroting. Op steeds meer aankopen door steeds meer klanten. Om dat groeiscenario draaiende te houden, komt het erop aan om voortdurend nieuwe klanten te lokken en bestaande klanten meer te doen uitgeven.’
Zo stond het twee weken geleden in deze krant. Zalando is een Duitse onlineverkoper van kleren, schoenen en accessoires. En wat hierboven als businessmodel beschreven staat is niet meer of minder dan de definitie van een piramidespel. Zalando moest op 15 oktober verliescijfers bekendmaken, ondanks een stijgende omzet. Het wedervaren van Zalando is kenschetsend voor de nieuwe economie: zo ben je het snoepje van de maand en zo ben je het nieuws van gisteren.
Het gaat pijlsnel. De aanbiedingensite Groupon kondigde eind september aan 1.100 van zijn 10.000 personeelsleden te ontslaan. Het is opmerkelijk hoeveel mensen er overbodig kunnen zijn bij een bedrijf dat nog maar een paar jaar bestaat. Netflix, de streamingdienst die het lineaire televisiekijken uit de wereld zou helpen, boekte tegenvallende groeicijfers. Volgens specialisten is de hype van het bingekijken alweer voorbij.
Winnaars en verliezers
En dan Twitter. Het beursgenoteerde sociale medium groeit veel te traag om zijn aandeelhouders tevreden te stellen. Eigenlijk heeft het nooit geweten hoe het geld zou verdienen aan gebruikers die elkaar in maximaal 140 karakters de huid vol schelden. De Britse publicist Umair Haque verwekte verontwaardiging noch verbazing toen hij plompverloren de nakende dood van Twitter aankondigde. Zijn stelling: het businessmodel klopt van geen kanten. Een technologie brengt niets bij als ze de mogelijkheden van mensen niet verruimt. Verbaal geweld, zoals dat routinematig via Twitter passeert, creëert geen waarde. Het zal dus nooit geld opbrengen. Toch niet in de mate die nodig is om de hoge beurskoers te verantwoorden.
De tweede technologiegolf waarin we leven is hetzelfde pad opgegaan als de eerste die in het begin van het vorige decennium op haar limieten botste. Het gaat weer allemaal om terrein bezetten, het status-quo verstoren en marktaandeel vastklikken. Opnieuw, net als een dozijn jaren geleden, is de redenering dat de winst straks wel vanzelf zal komen als de omzet eerst maar eens snel genoeg groeit. Dat is toen niet vanzelfsprekend gebleken en dat zal het ook deze keer niet zijn.
In elke oorlog zijn er winnaars en verliezers. In de shake-out gaat niet alles verloren. De barstende tech-zeepbel heeft niet verhinderd dat er megabedrijven zijn ontstaan. Apple, Amazon, Google zijn niet alleen gebleven, ze zijn steeds groter en sterker geworden. Na de kaalslag zijn nieuwe succesverhalen gekomen, waarvan Facebook het belangrijkste is. Stuk voor stuk zijn ze solide genoeg om welke schok ook te overleven. Zij kunnen zich fouten veroorloven, omdat ze met geld hun vergissingen kunnen rechtzetten. Door bij te sturen of door gewoon elke bedreigende start-up op te kopen.
Maar in de krioelende vijver daaronder staan heftige dingen te gebeuren. Neem opnieuw Zalando. Het bedrijf heeft een reclamespotje waarin een thuiskomende man zijn echtgenote aantreft tussen talloze jurkjes, topjes, schoenen en tassen. Ze verzekert de onthutste kostwinner dat het allemaal goed komt: ze mag immers alles wat ze niet koopt kosteloos terugsturen. Een beter voorbeeld van een onhoudbare handelspraktijk bestaat er niet. En dat is precies wat Zalando afgelopen kwartaal moest toegeven. De rekening klopt niet. Hetzelfde geldt voor Netflix, Groupon, Twitter en vele anderen.
Wachten op eerste fraudezaak
Eind jaren tachtig trokken zakenlui in processie naar Japan om daar de wonderen van IKZ, integrale kwaliteitszorg, te aanschouwen. Tien-vijftien jaar geleden reisde de karavaan godsvruchtig naar China. Nu wijst het kompas naar Silicon Valley. Het Japanse model stagneert al een kwarteeuw. De Chinese groei komt nu tot stilstand. Ook de jongste hype nadert het moment van rekenschap.
Het is wachten op het eerste grootschalige fraudegeval. Het met bombarie in de markt gezette verkoopverhaal dat op los zand berust. Misschien is het er al met de bloedtester van Theranos (DS 27 oktober) . Dezelfde Amerikaanse journalist die in 2001 het Vlaamse spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie ontmaskerde, heeft er zijn tanden in gezet. Maar er zijn honderden bedrijfjes op zoek naar de gouden graal van de medische diagnose-app.
De tijd dat het geld overvloedig stroomt in ruil voor een vage belofte, loopt ten einde. Niet alle apps kunnen killers worden en blijven. Monopolies of rigide marktsituaties verstoren, zoals in de hotel- of taxisector, lijkt zowel heilzaam als winstgevend. Maar het is ook een politiek en juridisch moeras. De kosten daarvan kunnen hoger oplopen dan de aandeelhouders en schuldeisers aanvaardbaar vinden.
Bestaande, ouderwetse spelers van de kaart vegen en de consument bevrijdende gebruikservaringen aanbieden is een fantastische uitdaging. De sympathie van de markt ligt bij de vernieuwer, de sloper van barrières, de opener van een nieuwe wereld. Technologie zal ons blijven verrassen en verbazen. Van tijd tot tijd gaat het enthousiasme daarover met ons op de loop. Dat is de motor van vooruitgang, maar het mondt altijd weer uit in ontnuchtering. We herkennen de zeepbel pas als ze uiteen is gespat.
DS, 30-10-2015 (Bart Sturtewagen)
Technologie zal ons blijven verbazen en onze sympathie ligt bij de vernieuwers die barrières afbreken. Maar periodiek overdrijven we in ons enthousiasme. En dan komt de ontnuchtering, zegt Bart Sturtewagen.
‘Het businessmodel van Zalando is helemaal gebouwd op voortdurende omzetstijging en schaalvergroting. Op steeds meer aankopen door steeds meer klanten. Om dat groeiscenario draaiende te houden, komt het erop aan om voortdurend nieuwe klanten te lokken en bestaande klanten meer te doen uitgeven.’
Zo stond het twee weken geleden in deze krant. Zalando is een Duitse onlineverkoper van kleren, schoenen en accessoires. En wat hierboven als businessmodel beschreven staat is niet meer of minder dan de definitie van een piramidespel. Zalando moest op 15 oktober verliescijfers bekendmaken, ondanks een stijgende omzet. Het wedervaren van Zalando is kenschetsend voor de nieuwe economie: zo ben je het snoepje van de maand en zo ben je het nieuws van gisteren.
Het gaat pijlsnel. De aanbiedingensite Groupon kondigde eind september aan 1.100 van zijn 10.000 personeelsleden te ontslaan. Het is opmerkelijk hoeveel mensen er overbodig kunnen zijn bij een bedrijf dat nog maar een paar jaar bestaat. Netflix, de streamingdienst die het lineaire televisiekijken uit de wereld zou helpen, boekte tegenvallende groeicijfers. Volgens specialisten is de hype van het bingekijken alweer voorbij.
Winnaars en verliezers
En dan Twitter. Het beursgenoteerde sociale medium groeit veel te traag om zijn aandeelhouders tevreden te stellen. Eigenlijk heeft het nooit geweten hoe het geld zou verdienen aan gebruikers die elkaar in maximaal 140 karakters de huid vol schelden. De Britse publicist Umair Haque verwekte verontwaardiging noch verbazing toen hij plompverloren de nakende dood van Twitter aankondigde. Zijn stelling: het businessmodel klopt van geen kanten. Een technologie brengt niets bij als ze de mogelijkheden van mensen niet verruimt. Verbaal geweld, zoals dat routinematig via Twitter passeert, creëert geen waarde. Het zal dus nooit geld opbrengen. Toch niet in de mate die nodig is om de hoge beurskoers te verantwoorden.
De tweede technologiegolf waarin we leven is hetzelfde pad opgegaan als de eerste die in het begin van het vorige decennium op haar limieten botste. Het gaat weer allemaal om terrein bezetten, het status-quo verstoren en marktaandeel vastklikken. Opnieuw, net als een dozijn jaren geleden, is de redenering dat de winst straks wel vanzelf zal komen als de omzet eerst maar eens snel genoeg groeit. Dat is toen niet vanzelfsprekend gebleken en dat zal het ook deze keer niet zijn.
In elke oorlog zijn er winnaars en verliezers. In de shake-out gaat niet alles verloren. De barstende tech-zeepbel heeft niet verhinderd dat er megabedrijven zijn ontstaan. Apple, Amazon, Google zijn niet alleen gebleven, ze zijn steeds groter en sterker geworden. Na de kaalslag zijn nieuwe succesverhalen gekomen, waarvan Facebook het belangrijkste is. Stuk voor stuk zijn ze solide genoeg om welke schok ook te overleven. Zij kunnen zich fouten veroorloven, omdat ze met geld hun vergissingen kunnen rechtzetten. Door bij te sturen of door gewoon elke bedreigende start-up op te kopen.
Maar in de krioelende vijver daaronder staan heftige dingen te gebeuren. Neem opnieuw Zalando. Het bedrijf heeft een reclamespotje waarin een thuiskomende man zijn echtgenote aantreft tussen talloze jurkjes, topjes, schoenen en tassen. Ze verzekert de onthutste kostwinner dat het allemaal goed komt: ze mag immers alles wat ze niet koopt kosteloos terugsturen. Een beter voorbeeld van een onhoudbare handelspraktijk bestaat er niet. En dat is precies wat Zalando afgelopen kwartaal moest toegeven. De rekening klopt niet. Hetzelfde geldt voor Netflix, Groupon, Twitter en vele anderen.
Wachten op eerste fraudezaak
Eind jaren tachtig trokken zakenlui in processie naar Japan om daar de wonderen van IKZ, integrale kwaliteitszorg, te aanschouwen. Tien-vijftien jaar geleden reisde de karavaan godsvruchtig naar China. Nu wijst het kompas naar Silicon Valley. Het Japanse model stagneert al een kwarteeuw. De Chinese groei komt nu tot stilstand. Ook de jongste hype nadert het moment van rekenschap.
Het is wachten op het eerste grootschalige fraudegeval. Het met bombarie in de markt gezette verkoopverhaal dat op los zand berust. Misschien is het er al met de bloedtester van Theranos (DS 27 oktober) . Dezelfde Amerikaanse journalist die in 2001 het Vlaamse spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie ontmaskerde, heeft er zijn tanden in gezet. Maar er zijn honderden bedrijfjes op zoek naar de gouden graal van de medische diagnose-app.
De tijd dat het geld overvloedig stroomt in ruil voor een vage belofte, loopt ten einde. Niet alle apps kunnen killers worden en blijven. Monopolies of rigide marktsituaties verstoren, zoals in de hotel- of taxisector, lijkt zowel heilzaam als winstgevend. Maar het is ook een politiek en juridisch moeras. De kosten daarvan kunnen hoger oplopen dan de aandeelhouders en schuldeisers aanvaardbaar vinden.
Bestaande, ouderwetse spelers van de kaart vegen en de consument bevrijdende gebruikservaringen aanbieden is een fantastische uitdaging. De sympathie van de markt ligt bij de vernieuwer, de sloper van barrières, de opener van een nieuwe wereld. Technologie zal ons blijven verrassen en verbazen. Van tijd tot tijd gaat het enthousiasme daarover met ons op de loop. Dat is de motor van vooruitgang, maar het mondt altijd weer uit in ontnuchtering. We herkennen de zeepbel pas als ze uiteen is gespat.
DS, 30-10-2015 (Bart Sturtewagen)