Barst
9th January 2006, 07:27
Leraar wordt steeds meer opvoeder
,,Als ouders geen tijd maken voor hun kinderen, dan is het aan de leraars om jongeren voor te bereiden op de harde realiteit. Waarom bijvoorbeeld geen vak stressbeheersing op school?'' De trendwatcher Herman Konings ziet de rol van het onderwijs evolueren.
DE huidige tieners vormen in dure trendwatcherstermen de generatie ,,Vélos''. ,,Vel'' is afgeleid van het Latijnse velocitas: snelheid. ,,Os'' staat voor operating system. Want de schoolgaande jeugd kan erg goed met de computer overweg en is tegelijk snel, mobiel en wendbaar. Kennis pikt ze heel gemakkelijk op. Als ze aantrekkelijk wordt gebracht, kunnen jongeren veel informatie opslaan.
Volgens de trendwatcher Herman Konings is het daarom aan onderwijzers en leraars om hun leerstof aantrekkelijk te brengen. De beste manier is door dat verhalend, op een interactieve manier te doen - de tijd van de leraar voor het bord is volgens hem voorbij. Zonder dat daarbij de discipline en de structuur verloren gaan. Het gaat over de manier van lesgeven.
Er is nog een veel grotere uitdaging voor het onderwijs vandaag, oordeelt Konings. ,,De wereld is niet meer zo overzichtelijk als twintig jaar geleden. De toekomst van deze generatie jongeren is bovendien niet zo rooskleurig. We moeten harder werken, de stress neemt toe, de economische vooruitzichten zijn niet schitterend. Het is belangrijk dat jongeren daarop worden voorbereid.''
Om daarvoor klaargestoomd te worden, is niet de kennis belangrijk, maar wel de sociale intelligentie. Daarin ligt volgens de trendwatcher de belangrijkste opdracht van het onderwijs. ,,Waarom niet een beetje minder cognitieve vakken, en bijvoorbeeld werken rond stressbeheersing?''
Dat zou betekenen dat het onderwijs een verantwoordelijkheid krijgt die traditioneel bij het gezin ligt. Sociale vaardigheden, discipline en integratie in de samenleving: het zijn onderdelen van de opvoeding die traditioneel door de ouders worden gestuurd.
,,Maar als die ouders geen tijd hebben, dan is het aan de school om die taak op zich te nemen'', aldus Konings. ,,Ik denk dat ouders wel tijd wíllen maken voor hun kinderen, maar dat ze daar door de economische realiteit niet in slagen. Ze gaan allebei werken, ze willen carrière maken en comfortabel leven. Voor de kinderen blijft er niet veel tijd over. Moeders hebben geen tijd meer om te wachten tot de kinderen hun spruitjes hebben opgegeten.''
Dat pleidooi betekent niet dat de ouders helemaal van hun verantwoordelijkheid worden ontslagen. ,,Een samenwerking tussen onderwijs en gezin blijft belangrijk. De school kan ouders bijvoorbeeld huiswerk meegeven.''
De relatie tussen kinderen en hun ouders is nu ook niet dezelfde als die in de vorige generaties. ,,Ouders zijn de fellow travellers van hun kinderen, ze zijn vrienden, die naast hen staan.''
Deze generatie leerlingen zit vol paradoxen. Enerzijds hebben ze nood aan een sterke sociale bagage om het in de boze buitenwereld vol te houden. Anderzijds zijn de tieners van nu volgens Herman Konings heel zelfredzaam.
,,Doordat de ouders niet veel tijd hebben, moeten de jongeren het zelf uitzoeken. De tijd is voorbij dat de moeder haar kinderen na schooltijd thuis opwacht. De kinderen krijgen nu ook meer zakgeld dan vroeger. Er zijn zelfs jonge tieners die 'kleergeld' krijgen: ouders nemen niet de tijd om mee kleren te gaan kopen.''
Dat zie je volgens Konings ook aan de bijbaantjes. ,,Steeds meer tieners werken in het weekend in de horeca of in de supermarkt. We gaan naar een Nederlands model. Kijk maar eens naar de supermarkten van Albert Heijn. Daar lopen heel veel 15-jarigen rond.''
Steeds meer kinderen groeien op in een ,,peulschilgezin''. Die vruchten gaan in de hoogte, net zoals de gezinnen: één kind, één ouder en eventueel één grootouder. Terwijl het traditionele gezin ,,rond'' is: twee ouders en meerdere kinderen.
Kinderen worden daardoor ,,jonger oud''. ,,Anno 2006 begint de puberteit ook veel vroeger. Dertig jaar gelden begon die op 13 jaar. Nu is dat gezakt tot 11 of 12 jaar. En vanaf een jaar of 17 ben je tegenwoordig 'jongvolwassen'.''
Toch volstaat zelfredzaamheid volgens Konings niet om het te maken in de toekomstige samenleving. Want die zou te complex zijn. ,,Jongeren hebben nood aan een sociale vluchtheuvel, en het onderwijs, met alle specialisten die erin rondlopen, is daarvoor het meest geschikt.''
Herman Konings is niet pessimistisch over deze generatie tieners. ,,In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, zijn de jongeren maatschappelijk erg betrokken. Ze zijn lid van een jeugdbeweging, zijn geëngageerd in sociale organisaties en liggen wakker van de maatschappelijke problemen.''
Dat ze tegelijk opportunistisch veel met zichzelf bezig zijn, sluit die sociale betrokkenheid niet uit. ,,Het klinkt paradoxaal, maar de houding is nu: ik draag graag een jeans van Diesel, ik heb een iPod en speel op een draagbare Playstation, en tegelijk lever ik een bijdrage voor de vierde wereld. Waarom zou dat niet mogen?''
Over kinderen jonger dan tien durft Konings minder uitspraken te doen. Maar over hen is hij voorlopig wel pessimistischer: ,,Het ziet ernaar uit dat ouders steeds minder tijd zullen hebben voor hun kinderen. Ouders zijn steeds beter opgeleid, en ze willen werken. Ze spenderen steeds meer tijd in de file van en naar het werk. Het aantal echtscheidingen neemt toe, waardoor er nog meer ouders met een schuldgevoel komen. Doordat ze zich schuldig voelen over de scheiding, verwennen ze hun kinderen meer.''
Vandaag geeft Herman Konings over dit onderwerp een lezing in het departement lerarenopleiding van de Katho in Tielt. De studienamiddag over trends en evoluties in het onderwijs vindt om 14 uur plaats in de hogeschool in Tielt.
www.kathotielt.be
DS, 09-01-2006
,,Als ouders geen tijd maken voor hun kinderen, dan is het aan de leraars om jongeren voor te bereiden op de harde realiteit. Waarom bijvoorbeeld geen vak stressbeheersing op school?'' De trendwatcher Herman Konings ziet de rol van het onderwijs evolueren.
DE huidige tieners vormen in dure trendwatcherstermen de generatie ,,Vélos''. ,,Vel'' is afgeleid van het Latijnse velocitas: snelheid. ,,Os'' staat voor operating system. Want de schoolgaande jeugd kan erg goed met de computer overweg en is tegelijk snel, mobiel en wendbaar. Kennis pikt ze heel gemakkelijk op. Als ze aantrekkelijk wordt gebracht, kunnen jongeren veel informatie opslaan.
Volgens de trendwatcher Herman Konings is het daarom aan onderwijzers en leraars om hun leerstof aantrekkelijk te brengen. De beste manier is door dat verhalend, op een interactieve manier te doen - de tijd van de leraar voor het bord is volgens hem voorbij. Zonder dat daarbij de discipline en de structuur verloren gaan. Het gaat over de manier van lesgeven.
Er is nog een veel grotere uitdaging voor het onderwijs vandaag, oordeelt Konings. ,,De wereld is niet meer zo overzichtelijk als twintig jaar geleden. De toekomst van deze generatie jongeren is bovendien niet zo rooskleurig. We moeten harder werken, de stress neemt toe, de economische vooruitzichten zijn niet schitterend. Het is belangrijk dat jongeren daarop worden voorbereid.''
Om daarvoor klaargestoomd te worden, is niet de kennis belangrijk, maar wel de sociale intelligentie. Daarin ligt volgens de trendwatcher de belangrijkste opdracht van het onderwijs. ,,Waarom niet een beetje minder cognitieve vakken, en bijvoorbeeld werken rond stressbeheersing?''
Dat zou betekenen dat het onderwijs een verantwoordelijkheid krijgt die traditioneel bij het gezin ligt. Sociale vaardigheden, discipline en integratie in de samenleving: het zijn onderdelen van de opvoeding die traditioneel door de ouders worden gestuurd.
,,Maar als die ouders geen tijd hebben, dan is het aan de school om die taak op zich te nemen'', aldus Konings. ,,Ik denk dat ouders wel tijd wíllen maken voor hun kinderen, maar dat ze daar door de economische realiteit niet in slagen. Ze gaan allebei werken, ze willen carrière maken en comfortabel leven. Voor de kinderen blijft er niet veel tijd over. Moeders hebben geen tijd meer om te wachten tot de kinderen hun spruitjes hebben opgegeten.''
Dat pleidooi betekent niet dat de ouders helemaal van hun verantwoordelijkheid worden ontslagen. ,,Een samenwerking tussen onderwijs en gezin blijft belangrijk. De school kan ouders bijvoorbeeld huiswerk meegeven.''
De relatie tussen kinderen en hun ouders is nu ook niet dezelfde als die in de vorige generaties. ,,Ouders zijn de fellow travellers van hun kinderen, ze zijn vrienden, die naast hen staan.''
Deze generatie leerlingen zit vol paradoxen. Enerzijds hebben ze nood aan een sterke sociale bagage om het in de boze buitenwereld vol te houden. Anderzijds zijn de tieners van nu volgens Herman Konings heel zelfredzaam.
,,Doordat de ouders niet veel tijd hebben, moeten de jongeren het zelf uitzoeken. De tijd is voorbij dat de moeder haar kinderen na schooltijd thuis opwacht. De kinderen krijgen nu ook meer zakgeld dan vroeger. Er zijn zelfs jonge tieners die 'kleergeld' krijgen: ouders nemen niet de tijd om mee kleren te gaan kopen.''
Dat zie je volgens Konings ook aan de bijbaantjes. ,,Steeds meer tieners werken in het weekend in de horeca of in de supermarkt. We gaan naar een Nederlands model. Kijk maar eens naar de supermarkten van Albert Heijn. Daar lopen heel veel 15-jarigen rond.''
Steeds meer kinderen groeien op in een ,,peulschilgezin''. Die vruchten gaan in de hoogte, net zoals de gezinnen: één kind, één ouder en eventueel één grootouder. Terwijl het traditionele gezin ,,rond'' is: twee ouders en meerdere kinderen.
Kinderen worden daardoor ,,jonger oud''. ,,Anno 2006 begint de puberteit ook veel vroeger. Dertig jaar gelden begon die op 13 jaar. Nu is dat gezakt tot 11 of 12 jaar. En vanaf een jaar of 17 ben je tegenwoordig 'jongvolwassen'.''
Toch volstaat zelfredzaamheid volgens Konings niet om het te maken in de toekomstige samenleving. Want die zou te complex zijn. ,,Jongeren hebben nood aan een sociale vluchtheuvel, en het onderwijs, met alle specialisten die erin rondlopen, is daarvoor het meest geschikt.''
Herman Konings is niet pessimistisch over deze generatie tieners. ,,In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, zijn de jongeren maatschappelijk erg betrokken. Ze zijn lid van een jeugdbeweging, zijn geëngageerd in sociale organisaties en liggen wakker van de maatschappelijke problemen.''
Dat ze tegelijk opportunistisch veel met zichzelf bezig zijn, sluit die sociale betrokkenheid niet uit. ,,Het klinkt paradoxaal, maar de houding is nu: ik draag graag een jeans van Diesel, ik heb een iPod en speel op een draagbare Playstation, en tegelijk lever ik een bijdrage voor de vierde wereld. Waarom zou dat niet mogen?''
Over kinderen jonger dan tien durft Konings minder uitspraken te doen. Maar over hen is hij voorlopig wel pessimistischer: ,,Het ziet ernaar uit dat ouders steeds minder tijd zullen hebben voor hun kinderen. Ouders zijn steeds beter opgeleid, en ze willen werken. Ze spenderen steeds meer tijd in de file van en naar het werk. Het aantal echtscheidingen neemt toe, waardoor er nog meer ouders met een schuldgevoel komen. Doordat ze zich schuldig voelen over de scheiding, verwennen ze hun kinderen meer.''
Vandaag geeft Herman Konings over dit onderwerp een lezing in het departement lerarenopleiding van de Katho in Tielt. De studienamiddag over trends en evoluties in het onderwijs vindt om 14 uur plaats in de hogeschool in Tielt.
www.kathotielt.be
DS, 09-01-2006