Barst
17th September 2015, 23:00
Leert links het een keer?
Toen begin de jaren negentig samenlevingsproblemen opdoken in de multiculturele samenleving, zette links een roze bril op, schrijft Luckas Vander Taelen. Hopelijk blijft het, nu heel wat vluchtelingen onze samenleving binnenkomen, niet blind voor de begrijpelijke angsten die leven bij heel wat burgers.
Begin jaren negentig maakte ik een tv-reportage over Fatima Bali, toen gemeenteraadslid voor Agalev in Antwerpen. Ze nam ons mee naar de Seefhoek, mij niet onbekend, omdat ik er een paar jaar eerder een portret van Filip Dewinter gedraaid had voor de RTBF. Geen vijf minuten waren we aangekomen of we werden aangeklampt door een wat oudere man die me wilde uitleggen waarom alles fout liep in zijn buurt. Het was de schuld van de migranten, wist hij: ‘Die mannen, die hebben respect voor niets. Ze gooien hun vuil gewoon vanop hun balkon op de binnenkoer!’ Wij negeerden hem, zijn taalgebruik leek ons net iets te aangebrand.
Nochtans had die man het alleen gehad over een klein samenlevingsprobleem in zijn appartementsblok. Maar niemand wou naar hem luisteren omdat hij het had over zijn allochtone buren. Dat was blijkbaar delicaat en dus gebeurde er niets. De man had zijn verhaal al te vaak verteld en was verbitterd. In die periode werd iedereen die durfde te zeggen dat er weleens iets fout liep in gekleurde buurten dadelijk weggezet als racist. Dat was het grote geluk van het toenmalige Vlaams Blok en het zou leiden tot zijn electorale opgang: het was de enige partij die oor leek te hebben voor samenlevingsproblemen van gewone mensen in de veranderende grootsteden. Links wou vanuit een verkeerd begrepen cultuurrelativisme niet luisteren naar die vaak kleine, menselijke klachten die het romantische ideaal van een natuurlijk-harmonische samenleving leken aan te tasten.
Het Vlaams Blok had nooit iets anders te bieden dan het simplistische antwoord dat allochtonen het land uitgezet moesten worden. Maar links zweeg zedig over de problemen en verloor een deel van zijn electoraat aan de ranzige sirenenzang van Dewinter. Het Vlaams Blok werd de ideale zondebok voor links, het excuus om de eigen ideologische zekerheden niet in vraag te moeten stellen.
Achilleshiel
De tijden zijn veranderd. Vlaams Belang is mede door de opgang van de N-VA sterk afgezwakt en aan de linkerzijde was er de laatste jaren ook plaats voor een meer genuanceerde kijk op de superdiverse samenleving van de 21ste eeuw. Maar met de huidige vluchtelingencrisis wordt de aloude achilleshiel van links weer zichtbaar: de neiging om ideologische principes voorrang te geven op de door de burgers beleefde realiteit. Daar bezondigt de N-VA zich niet aan, en ze neemt zo met brio de rol over van het vroegere Blok als populistisch klankbord voor begrijpelijke angsten die leven bij de bevolking.
Het huidige maatschappelijk debat over de vluchtelingenstroom is uitermate emotioneel. Dat is onvermijdelijk, het gaat over veel menselijk lijden. Het is dan ook niet meer dan normaal dat een rijke samenleving zoals de onze zich solidair toont en veel verworpenen der aarde opvangt. Wij hebben er de plaats en de middelen voor.
Maar dat humanitair elan mag ons niet blind maken voor de gevolgen van een grote instroom van nieuwkomers. Het is niet omdat we het onze morele plicht vinden om mensen in nood te helpen, dat we niet meteen moeten nadenken over mogelijke samenlevingsproblemen door verstoorde evenwichten. Links heeft al snel de neiging terug te vallen op een culpabiliserend discours: alle ellende is onze eigen grote schuld, die van het Westen, van het neo-liberalisme of van het kolonialisme. Kies zelf maar uit. Een hoogst interessant intellectueel debat, waarmee je echter niet één burger overtuigt die denkt dat zijn buurt ‘overspoeld’ zal worden door ‘vreemdelingen’.
Als links weer nalaat te luisteren naar brave bange burgers en hen enkel streng op hun morele plichten wijst, dan zal het opnieuw dezelfde fouten maken als in de jaren tachtig en de vroege jaren negentig, toen het doof bleef voor verzuchtingen over het moeilijke multiculturele samenleven. Ook links moet nu zonder aarzelen durven te stellen dat een goed begeleid integratieproces noodzakelijk is. Dat nieuwkomers niet alleen snel één van onze landstalen moeten leren, maar ook ingewijd moeten worden in de verworvenheden van onze samenleving, die voor ons evident lijken maar dat in andere culturen niet zijn. Het gaat dan niet alleen over grote principes zoals de scheiding tussen kerk en staat of de positie van de vrouw, maar ook over kleine regels waarvan de niet-naleving voor veel ergernis en wrok kan zorgen.
Laten we niet dezelfde fout maken zoals toen in de Seefhoek, waar niemand het de moeite had gevonden om allochtonen te vertellen hoe ze moesten omgaan met hun huisvuil en Vlaams Blok zo vrij spel kreeg.
DS, 17-09-2015 (Luckas Vander Taelen)
Toen begin de jaren negentig samenlevingsproblemen opdoken in de multiculturele samenleving, zette links een roze bril op, schrijft Luckas Vander Taelen. Hopelijk blijft het, nu heel wat vluchtelingen onze samenleving binnenkomen, niet blind voor de begrijpelijke angsten die leven bij heel wat burgers.
Begin jaren negentig maakte ik een tv-reportage over Fatima Bali, toen gemeenteraadslid voor Agalev in Antwerpen. Ze nam ons mee naar de Seefhoek, mij niet onbekend, omdat ik er een paar jaar eerder een portret van Filip Dewinter gedraaid had voor de RTBF. Geen vijf minuten waren we aangekomen of we werden aangeklampt door een wat oudere man die me wilde uitleggen waarom alles fout liep in zijn buurt. Het was de schuld van de migranten, wist hij: ‘Die mannen, die hebben respect voor niets. Ze gooien hun vuil gewoon vanop hun balkon op de binnenkoer!’ Wij negeerden hem, zijn taalgebruik leek ons net iets te aangebrand.
Nochtans had die man het alleen gehad over een klein samenlevingsprobleem in zijn appartementsblok. Maar niemand wou naar hem luisteren omdat hij het had over zijn allochtone buren. Dat was blijkbaar delicaat en dus gebeurde er niets. De man had zijn verhaal al te vaak verteld en was verbitterd. In die periode werd iedereen die durfde te zeggen dat er weleens iets fout liep in gekleurde buurten dadelijk weggezet als racist. Dat was het grote geluk van het toenmalige Vlaams Blok en het zou leiden tot zijn electorale opgang: het was de enige partij die oor leek te hebben voor samenlevingsproblemen van gewone mensen in de veranderende grootsteden. Links wou vanuit een verkeerd begrepen cultuurrelativisme niet luisteren naar die vaak kleine, menselijke klachten die het romantische ideaal van een natuurlijk-harmonische samenleving leken aan te tasten.
Het Vlaams Blok had nooit iets anders te bieden dan het simplistische antwoord dat allochtonen het land uitgezet moesten worden. Maar links zweeg zedig over de problemen en verloor een deel van zijn electoraat aan de ranzige sirenenzang van Dewinter. Het Vlaams Blok werd de ideale zondebok voor links, het excuus om de eigen ideologische zekerheden niet in vraag te moeten stellen.
Achilleshiel
De tijden zijn veranderd. Vlaams Belang is mede door de opgang van de N-VA sterk afgezwakt en aan de linkerzijde was er de laatste jaren ook plaats voor een meer genuanceerde kijk op de superdiverse samenleving van de 21ste eeuw. Maar met de huidige vluchtelingencrisis wordt de aloude achilleshiel van links weer zichtbaar: de neiging om ideologische principes voorrang te geven op de door de burgers beleefde realiteit. Daar bezondigt de N-VA zich niet aan, en ze neemt zo met brio de rol over van het vroegere Blok als populistisch klankbord voor begrijpelijke angsten die leven bij de bevolking.
Het huidige maatschappelijk debat over de vluchtelingenstroom is uitermate emotioneel. Dat is onvermijdelijk, het gaat over veel menselijk lijden. Het is dan ook niet meer dan normaal dat een rijke samenleving zoals de onze zich solidair toont en veel verworpenen der aarde opvangt. Wij hebben er de plaats en de middelen voor.
Maar dat humanitair elan mag ons niet blind maken voor de gevolgen van een grote instroom van nieuwkomers. Het is niet omdat we het onze morele plicht vinden om mensen in nood te helpen, dat we niet meteen moeten nadenken over mogelijke samenlevingsproblemen door verstoorde evenwichten. Links heeft al snel de neiging terug te vallen op een culpabiliserend discours: alle ellende is onze eigen grote schuld, die van het Westen, van het neo-liberalisme of van het kolonialisme. Kies zelf maar uit. Een hoogst interessant intellectueel debat, waarmee je echter niet één burger overtuigt die denkt dat zijn buurt ‘overspoeld’ zal worden door ‘vreemdelingen’.
Als links weer nalaat te luisteren naar brave bange burgers en hen enkel streng op hun morele plichten wijst, dan zal het opnieuw dezelfde fouten maken als in de jaren tachtig en de vroege jaren negentig, toen het doof bleef voor verzuchtingen over het moeilijke multiculturele samenleven. Ook links moet nu zonder aarzelen durven te stellen dat een goed begeleid integratieproces noodzakelijk is. Dat nieuwkomers niet alleen snel één van onze landstalen moeten leren, maar ook ingewijd moeten worden in de verworvenheden van onze samenleving, die voor ons evident lijken maar dat in andere culturen niet zijn. Het gaat dan niet alleen over grote principes zoals de scheiding tussen kerk en staat of de positie van de vrouw, maar ook over kleine regels waarvan de niet-naleving voor veel ergernis en wrok kan zorgen.
Laten we niet dezelfde fout maken zoals toen in de Seefhoek, waar niemand het de moeite had gevonden om allochtonen te vertellen hoe ze moesten omgaan met hun huisvuil en Vlaams Blok zo vrij spel kreeg.
DS, 17-09-2015 (Luckas Vander Taelen)