Barst
28th May 2014, 19:30
Waarom de Franstalige zetels ‘goedkoper’ zijn dan de Vlaamse
Een zetel in de Kamer kost de PS 34.224 stemmen, de N-VA 41.406. De zetels in de Kamer waren voor alle Franstalige partijen goedkoper. Hoe komt dat? Een samenloop van omstandigheden, zo blijkt.
Het is een oud zeer voor de Vlaams Beweging: het huidige kiessysteem zorgt ervoor dat zetels in Franstalig België gemakkelijker te verdienen zijn dan in Nederlandstalig België. Een vergelijking: één zetel kost de MR 32.514 stemmen, CD&V 43.503. ‘We hebben in de VS in 2000 iets gelijkaardig gezien’, legt politicoloog Nicolas Bouteca (UGent) uit. ‘Al Gore haalde meer stemmen, maar George Bush veroverde meer staten. Gevolg: Bush for president.’
Vreemd genoeg loopt er een scheidingslijn tussen Vlaanderen en Wallonië, samen met de taalgrens. Dat heeft meer met een samenloop van verschillende toevalligheden te maken, dan met een bewuste zetelverdeling die de Vlamingen een hak zou zetten.
De zetelverdeling gebeurt in België voor het federaal parlement volgens het methode D’Hondt. Dat geeft iets meer voordeel aan grote partijen, met de bedoeling coalitievorming te vergemakkelijken. Daar ligt al één verklaring: in Franstalig België stemt men homogener. In Waals-Brabant bijvoorbeeld haalde de MR 40,75 procent van de stemmen, in Henegouwen stemde 41,04 procent voor de PS. Dat maakt dat die twee in die provincies ineens veel zetels binnen halen. In Vlaanderen stemt de kiezer minder homogeen.
Minder stemmen, goedkopere zetels
Een tweede mogelijke verklaring is dat er in Franstalig België meer blanco en ongeldig is gestemd. Hoe minder stemmen er zijn, hoe minder er te verdelen vallen. Daarbij komt dat er in Wallonië meer kleine partijtjes opkomen, die allemaal stemmen halen, maar geen zetels, omdat ze niet over de kiesdrempel springen. Die stemmen gaan dan verloren.
Het aantal zetels dat een provincie mag verdelen, is gebaseerd op een tienjaarlijkse telling van het aantal inwoners. Hoe meer inwoners, hoe meer zetels je krijgt in de Kamer. Maar het gaat dus niet over het aantal stemgerechtigden. ‘Ook dat zou er iets mee te maken kunnen hebben’, aldus Bouteca. ‘In Brussel zien we bijvoorbeeld dat heel wat inwoners door het migrantenstemrecht wel mogen stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar niet voor de Kamer.’
‘Het systeem-D’Hondt is niet perfect’, aldus Bouteca. ‘Dat geldt trouwens ook binnen Vlaanderen en Wallonië. De MR haalt in Luik met 158.000 stemmen zes zetels, de PS met 187.000 stemmen ook zes zetels. Die vertekening bestaat daar ook.’
Blog DS, 28-05-2014 (Eveline Vergauwen)
Een zetel in de Kamer kost de PS 34.224 stemmen, de N-VA 41.406. De zetels in de Kamer waren voor alle Franstalige partijen goedkoper. Hoe komt dat? Een samenloop van omstandigheden, zo blijkt.
Het is een oud zeer voor de Vlaams Beweging: het huidige kiessysteem zorgt ervoor dat zetels in Franstalig België gemakkelijker te verdienen zijn dan in Nederlandstalig België. Een vergelijking: één zetel kost de MR 32.514 stemmen, CD&V 43.503. ‘We hebben in de VS in 2000 iets gelijkaardig gezien’, legt politicoloog Nicolas Bouteca (UGent) uit. ‘Al Gore haalde meer stemmen, maar George Bush veroverde meer staten. Gevolg: Bush for president.’
Vreemd genoeg loopt er een scheidingslijn tussen Vlaanderen en Wallonië, samen met de taalgrens. Dat heeft meer met een samenloop van verschillende toevalligheden te maken, dan met een bewuste zetelverdeling die de Vlamingen een hak zou zetten.
De zetelverdeling gebeurt in België voor het federaal parlement volgens het methode D’Hondt. Dat geeft iets meer voordeel aan grote partijen, met de bedoeling coalitievorming te vergemakkelijken. Daar ligt al één verklaring: in Franstalig België stemt men homogener. In Waals-Brabant bijvoorbeeld haalde de MR 40,75 procent van de stemmen, in Henegouwen stemde 41,04 procent voor de PS. Dat maakt dat die twee in die provincies ineens veel zetels binnen halen. In Vlaanderen stemt de kiezer minder homogeen.
Minder stemmen, goedkopere zetels
Een tweede mogelijke verklaring is dat er in Franstalig België meer blanco en ongeldig is gestemd. Hoe minder stemmen er zijn, hoe minder er te verdelen vallen. Daarbij komt dat er in Wallonië meer kleine partijtjes opkomen, die allemaal stemmen halen, maar geen zetels, omdat ze niet over de kiesdrempel springen. Die stemmen gaan dan verloren.
Het aantal zetels dat een provincie mag verdelen, is gebaseerd op een tienjaarlijkse telling van het aantal inwoners. Hoe meer inwoners, hoe meer zetels je krijgt in de Kamer. Maar het gaat dus niet over het aantal stemgerechtigden. ‘Ook dat zou er iets mee te maken kunnen hebben’, aldus Bouteca. ‘In Brussel zien we bijvoorbeeld dat heel wat inwoners door het migrantenstemrecht wel mogen stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar niet voor de Kamer.’
‘Het systeem-D’Hondt is niet perfect’, aldus Bouteca. ‘Dat geldt trouwens ook binnen Vlaanderen en Wallonië. De MR haalt in Luik met 158.000 stemmen zes zetels, de PS met 187.000 stemmen ook zes zetels. Die vertekening bestaat daar ook.’
Blog DS, 28-05-2014 (Eveline Vergauwen)