"Tien pillen per rusthuisbewoner"

[F*nne.Baeken]

"Tien pillen per rusthuisbewoner"

Meer dan vier op de tien bewoners van de Vlaamse rusthuizen krijgen minstens tien medicijnen op voorschrift. Rapporten van de individuele rusthuizen wijzen op grote verschillen tussen de woonzorgcentra. Dat schrijven De Standaard en Het Nieuwsblad. De kranten konden de kwaliteitsmetingen in 735 Vlaamse woonzorgcentra inkijken en analyseren.

Liefst 44 procent van de bewoners in de Vlaamse woonzorgcentra neemt tien of meer verschillende soorten geneesmiddelen. Een even grote groep krijgt tussen de vijf en de negen medicijnen.

Er blijken grote verschillen te bestaan tussen de Vlaamse rusthuizen. In sommige woonzorgcentra krijgt geen enkele bewoner tien of meer verschillende medicijnen op voorschrift, in andere iedereen.

Volgens Majda Azermai, die aan de faculteit geneeskunde van de UGent het gebruik van geneesmiddelen onder ouderen onderzoekt, is het overmatige gebruik niet zonder risico. "Hoe ouder mensen worden, des te groter is de kans op bijwerkingen. Een groot deel van die pillen doet daardoor meer kwaad dan goed."

Bron: De Redactie, 17/04/2014, http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/binnenland/belga_140417_pillen_rusthuisbewoner

Commentaar:
Eerlijk gezegd ben ik geschrokken van dit hoog aantal. Ik had wel verwacht dat ze enkele medicijnen moesten innemen, maar 10 of meer vind ik toch ook wel overdreven. Ik vraag mezelf dan af of al deze pillen wel echt nodig zijn. Volgens mij kunnen deze personen perfect met minder, toch zeker een groot aantal. Wanneer je dan nog leest dat het eigenlijk meer kwaad doet dan goed, door de grotere kans op bijwerkingen, stel ik me al helemaal vragen. Ik denk dat er dringend gekeken moet worden welke medicijnen effectief werken bij deze personen en welke niet.

[g*elle.jansen]

Het is inderdaad waar wat Fenne zegt. Het wordt tijd dat het personeel in de rusthuizen maatregelen gaat treffen voor deze serieuze kwestie. Ze zouden per persoon moeten nagaan of deze effectief nood heeft aan de voorziene medicijnen. Hier kruipt enorm veel tijd in, dat begrijp ik ook, maar de bijwerkingen zijn denk ik erger. Niet dat ik wil zeggen dat de verzorgers hun werk niet (goed) doen, integendeel. Maar men moet zich in sommige rusthuizen gewoon duidelijk eens vragen gaan stellen bij de medicijnen. Ik vind dat men niet alleen moet wijzen naar de rusthuizen, maar ook naar de dokters en de familieleden. Persoonlijk ken ik ouderen die meer dan 10 pillen per dag innemen, gewoon omdat hun dokter dat zegt. Ze weten niet wanneer ze ermee moeten stoppen, blijven het maar innemen, mixen verschillende medicijnen en maken het zo alleen maar erger. Ook zijn er dus nog de familieleden die een rol spelen. Ik vind niet dat als je familie zich in het rusthuis bevindt, je er niet naar moet kijken. Al komt dit wel degelijk voor in onze maatschappij vandaag de dag. Familieleden kunnen ook gerust de zorg op zich nemen om eens te checken of de medicijnen nog effectief zijn. Kortom vind ik dat hier iets aan gedaan moet worden.

[Barst]

Iets voor de bloeddruk, een slaappil, en zestien andere pillen


In de Vlaamse rusthuizen is het schering en inslag dat bewoners tien of meer geneesmiddelen nemen. ‘Een alternatief zoeken voor een medicijn kost veel meer moeite dan aan een onhandelbare oudere een pil geven.’


BRUSSEL Vijf keer per dag brengen de verpleegkundigen van woonzorgcentrum Leiehome in Drongen een potje met pillen naar de kamer van Hilda. Opgeteld slikt de 92-jarige dame met de wilde haardos dagelijks liefst 18 pillen. ‘Iets voor de bloeddruk, een pijnstiller en een slaappil’, zegt ze.

‘Voor de rest heb ik geen idee waarvoor al die pillen dienen. Daarvoor vertrouw ik op de verpleegsters.’ Die weten wel wat Hilda nog zoal slikt: onder andere een middel tegen de duizeling en iets tegen de dementie.

Dat Hilda met haar achttien pillen per dag geen uitzondering is, blijkt uit kwaliteitsmetingen in de Vlaamse woonzorgcentra die *De Standaard kon inkijken. De bewoners die minder dan vijf medicijnen nemen, zijn met 12 procent in de minderheid. De overgrote meerderheid krijgt meer dan vijf middelen.

Rusthuisbewoners die meer dan tien medicijnen nemen, zijn geen uitzondering. Ook niet in de woonzorgcentra waar geen enkele zwaar zorgbehoevende oudere woont. In die categorie spant rusthuis Ennea in Sint-Niklaas de kroon. Van de 34 bewoners nemen er 24, of 71 procent, meer dan tien pillen.


Beroertes

De voorgeschreven middelen hebben volgens onderzoekers bijwerkingen als duizeligheid en sufheid. Een combinatie van te veel medicatie kan zelfs beroertes en valpartijen uitlokken.

Waarom slikken de ouderen dan zo veel pillen? Volgens Majda Azermai, onderzoekster aan de Gentse faculteit geneeskunde, is het vaak de gemakkelijkste oplossing voor problemen met ouderen. ‘Verpleegkundigen uit het rusthuis vragen soms aan artsen om iets voor te schrijven omdat een bewoner onhandelbaar is. Pas op, rusthuizen doen hun best met de bezetting die er is. Maar een alternatief zoeken voor een medicijn kost veel meer moeite dan een pil geven.’

Eens de ouderen aan de pillen beginnen, is het moeilijk om ze er weer af te helpen. Azermai: ‘De meeste slaapmedicatie bijvoorbeeld mag je maar twee weken nemen. Toch zien we dat die middelen vaak jarenlang aan een stuk worden voorgeschreven. De bewoners geraken dan verslaafd.’

Dat lijkt ook het geval te zijn bij rusthuisbewoonster Hilda. Haar dagelijkse slaappil neemt ze al vijftig jaar. ‘Het zou moeilijk zijn om ermee te stoppen’, geeft ze toe.

Net daarom is het belangrijk dat rusthuizen aan de kar trekken om het geneesmiddelengebruik terug te schroeven, zegt Jan Van Elsen, coördinerend en raadgevend arts van het Gentse woonzorgcentrum Toevlucht van Maria/De Refuge. Hij probeert er al een tijd samen met de huisartsen van de bewoners en een klinisch apotheker het medicatiegebruik omlaag te krijgen. Met succes: in het woonzorgcentrum neemt geen 30 procent van de bewoners meer dan tien geneesmiddelen. Gezien het relatief hoge aandeel zwaar zorgbehoevenden, is dat niet veel. Van Elsen: ‘Het is altijd wikken en wegen. Bepaalde medicatie blijft natuurlijk zinvol. Denk maar aan diabetici.’


Wake-upcall

Een aantal rusthuizen vat zijn slechte cijfers uit de kwaliteitsmetingen intussen op als wake-upcall (zie hiernaast, red.). Maar lang niet allemaal zijn ze bereid om ermee aan de slag te gaan. Een aantal rusthuizen schuift de verantwoordelijkheid voor het hoge pillengebruik van zich af.

De directeur van zorgcentrum Ennea, waar meer dan 70 procent van de bewoners tien of meer medicijnen krijgt, zegt dat het dikwijls de bewoners zelf zijn die liever niet met bepaalde medicatie stoppen. ‘Het is voor hen moeilijk om die jarenlange routine op te geven om elke ochtend met een pilletje te starten’, zegt Jan Janssens. ‘Dat zit in het hoofd.’

Ook rusthuis Bloemelingen in Heusden-Zolder zoekt de schuldigen elders. In dat woonzorgcentrum krijgen van de 91 bewoners maar liefst 68 (75 procent) tien of meer geneesmiddelen. ‘Het zijn de huisdokters van de bewoners die geen risico willen nemen, en de voorgeschreven medicatie niet afbouwen’, zegt een verantwoordelijke, die niet met haar naam in de krant wil.


Afkicken

Nochtans zouden de bewoners erop vooruitgaan als ze wat minder zouden slikken. Marcel De Keyser (88), een medebewoner van Hilda in woonzorgcentrum Leiehome, is daarvan een voorbeeld. Hij is een van de bewoners die deelnemen aan een project om het geneesmiddelengebruik in rusthuizen terug te dringen.

Vorig jaar begon Marcel af te kicken van de pillen die hem werden voorgeschreven tijdens een ziekenhuisopname twee jaar geleden. Een hele rist medicijnen nam hij toen, herinnert hij zich. ‘Maar ik heb geen idee wat ik precies allemaal nam.’

Zijn vrouw Germaine Coucquyt vertelt dat het onder meer om een slaapmiddel en antidepressiva ging. Vandaag neemt de man enkel nog een half slaappilletje. Volgens Germaine valt haar man minder vaak als hij ’s nachts opstaat. Ook Marcel is tevreden. ‘Ik voel me veel helderder.’


DS, 17-04-2014 (Maxie Eckert - Samuel Hanegreefs)