Jonge giraf afgemaakt in zoo van Kopenhagen

[Sofie.DeWolf]

Jonge giraf afgemaakt in zoo van Kopenhagen

In de zoo van Kopenhagen is zondagmorgen een jonge giraf afgemaakt en dat hoewel Marius nog in goede gezondheid verkeerde. Protestacties van dierenliefhebbers haalden niets uit.
De zoo nam die beslissing omdat er geen andere dierentuin gevonden werd voor het dier. In de Deense hoofdstad kan de giraf niet langer blijven omdat het dier niet geschikt was om zich voort te planten.Er was geen andere keuze dan de giraf niet volwassen te laten worden, legt de zoo op haar internetpagina uit. In het Europese netwerk van dierentuinen en aquaria (EAZA) voert een beleid dat bloedverwantschap tussen giraffen moet vermijden. Genetische redenen waren dus de oorzaak dat er geen andere zoo gevonden werd in het EAZA-netwerk, dat nochtans 300 dierentuinen telt.
Kadaver voor roofdieren
Er volgt nog een autopsie. Daarna zal het kadaver worden versneden om de roofdieren te voeden. Net omdat Marius aan andere dieren wordt gevoederd, is hij omgebracht met een pistool. Een injectie zou het vlees besmet hebben.Een castratie van het dier werd niet overwogen omdat het te gruwelijk is en ‘ongewenste’ bijwerkingen zou hebben. De giraf weer in de natuur los laten, was ook geen optie: dat heeft weinig kans op succes en is niet gewenst door de Afrikaanse landen waar giraffen wel nog in het wild leven.
‘Red Marius’
De 'executie' van Marius zorgt voor onbegrip op het internet. Petities en protestgroepen op Facebook zijn door duizenden mensen ondertekend. Stine Jensen van de Deense dierenbescherming zegt in een reactie op BBC dat dit aantoont dat de zoo niet de ethische instelling is waarvoor ze zich uitgeeft. 'We hebben te maken met een zoo die vindt dat het beter is een giraffe af te maken dan aan alternatieven te denken.'De zoo van Frösö in het Zweedse Ostersund, die geen lid van EAZA is, liet in de Zweedse krant Expressen weten dat hij tevergeefs gevraagd heeft om het dier bij hen te mogen stallen. Ook een Nederlands safaripark zou nog voorstel hebben gedaan.

Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20140209_00970621
Datum: 09/02/2014

Mening

Dat dieren in de ogen van sommige mensen minderwaardig zijn is al lang bekend. Dat een giraf in de zoo wordt afgemaakt omdat het dier zich niet kan voortplanten had ik nog nooit gehoord. In het artikel wordt beschreven dat de zoo dit deed omdat het dier nergens terecht kon. Dit is echter niet helemaal correct. Op het einde van het artikel staat vermeld dat er dierentuinen geïnteresseerd waren in de giraf. Waarom hebben ze dit dier dan afgemaakt? Het is toch geen schande dat een dier onvruchtbaar is? Ik kan mij wel voorstellen dat de zoo het dier wil verplaatsen omdat ze graag een baby-giraf willen, maar ik kan mij moeilijk inbeelden dat een dierentuin liever een giraf doodt dan het aan een dierentuin te geven die niet gerelateerd is aan de eigen dierentuin. Ik stel mij dan de vraag wat het leven van een dier waard is in de ogen van deze mensen. In mijn ogen kan zoiets niet. Dit dier had evenveel recht om te leven dan eender welk ander levend wezen.

[S*lvia.Verelst]

Deze dingen kunnen mij enorm frustreren. Ik vind het vreselijk hoe mensen over dieren kunnen denken. Moesten er geen dieren geweest zijn, zouden wij ook niet bestaan hebben. Ik vind het verschrikkelijk dat een onschuldig, klein wezen moet worden afgemaakt omdat het zich niet kan voortplanten. Dit hadden ze op voorhand toch ook al kunnen weten? Ze hadden beter op voorhand kunnen zoeken naar een andere zoo waar een kleine giraf welkom zou zijn. Het wordt alleen nog maar erger doordat er wél dierentuinen geïnteresseerd waren in het dier. Is het dan zo veel belangrijker dat het dier in een dierentuin van dezelfde groep terechtkomt dan dat het een goede thuis krijgt? Dit zouden ze eens met je eigen huisdieren of kinderen moeten doen.

[Barst]

Waar gehakt wordt, vallen spaanders


De publieke verontwaardiging over de dood van een Deens giraffenjong, en straks misschien een tweede, is begrijpelijk. Is ze ook terecht? Daar valt wel wat op af te dingen.



Misschien waren al die protesterende mensen gewoon verliefd. Verliefd op zijn aandoenlijke bruine kijkers, zijn lange krullende wimpers en zijn getuite lippen. De gedachte dat die lippen in de ochtend van negen februari van drie meter hoog met zijn lievelingskostje (een roggebrood) naar beneden zijn gelokt, zodat de dierenarts een pistool tegen zijn hersenen kon plaatsen, moet voor de fans van Marius ondraaglijk zijn.

Maar had hun protest ook zo luid geklonken als de anderhalfjarige giraf een middeljarige aasgier was geweest, of een geschubde armadillo, of een drie meter lange gifslang?


De discussie is niet te winnen

Mensen die door emoties worden overspoeld, laten zich met rationele argumenten niet overtuigen. Daarom beperkte de dierentuin van Antwerpen, die de afgelopen week de nodige haatmails naar aanleiding van de affaire ontving, zich tot de publicatie van zijn standpunt (‘wij zouden dit nooit doen’) op Facebook. Tot een discussie liet de zoo zich niet verleiden.

Maar eigenlijk verdient de zoo van Kopenhagen hulde in plaats van hoon. Ook al kon hij de discussie die op emoties is gebaseerd was nooit winnen, hij gaf voorrang aan de ratio en legde uit waarom Marius de kogel zou krijgen en aan de leeuwen zou worden gevoerd.

Elk jaar worden in dierentuinen gezonde dieren afgemaakt, omdat ze niet meer in het totaalplan passen. Marius’ lot deelden de voorbije jaren twee luipaardjongen, drie Siberische tijgers en vijf andere giraffen – in Kopenhagen en elders. En honderden, zoniet duizenden, minder aaibare dieren. Meestal zwijgen dierentuindirecties daar in alle talen over – de Denen verkozen transparantie boven hypocrisie.


Aan het eind van de dag moet de kassa kloppen

Marius was een stierkalf. Als een jonge mannetjesgiraf seksueel volwassen wordt, moet hij weg uit de familiegroep om inteelt te voorkomen.

De directie van de Kopenhaagse dierentuin had Marius in een apart verblijf kunnen onderbrengen, ver bij zijn moeder en zusters uit de buurt. Alleen had dat plaats en geld gekost, allebei zaken waar dierentuinen doorgaans geen teveel aan hebben.

Dierentuindirecties moeten schipperen tussen wetenschappelijke, publieke en commerciële belangen. Behalve het welzijn van hun dieren, moeten ze ook hun verdienmodel in de gaten houden. Botsen die twee, dan kunnen ze daar maar beter transparant over communiceren.


Het mag geen naam hebben

Duizenden mensen ondertekenden een petitie waarin om het leven van het giraffenkalf werd gesmeekt. Maar hoevelen van hen zullen de avond nadat ze hun handtekening hadden gezet, met smaak een kalfslapje hebben verorberd?

Het is de Disneyficering van de natuur: mensen geven dieren een naam en dichten hen een karakter toe. Een varken dat naar de slacht gaat, draagt een nummer. Zijn vlees op ons bord heeft geen naam en geen gezicht. Maar Marius heette Marius, al was dat eigenlijk per ongeluk. Om de personificatie van zijn kostgangers tegen te gaan, geeft de zoo van Kopenhagen zijn dieren geen namen, enkel nummers. Maar de verzorgers van het giraffenverblijf hadden het kalfje toch een naam gegeven, die bij het publiek is gaan leven.


Ook de leeuw moet leven

Het is bekend, ook onder dierenliefhebbers uit de stad, dat een leeuw niet leeft van appels die vrijwillig van de boom naar beneden vallen. In elke dierentuin krijgen roofdieren brokken vlees toegeworpen, al zit daar doorgaans geen giraffenprint meer op.

Door Marius met een slachtmasker te doden in plaats van hem met ‘een spuitje’ aan zijn eind te helpen, verkoos de Zoo van Kopenhagen om ‘tweehonderd kilogram gezond vlees’ nuttig gebruiken. Het alternatief zou ánder slachtvlees zijn geweest, van anonieme runderen, paarden, kippen en konijnen, met dat doel gekweekt en geslacht. In het verborgene, zonder dat het publiek zijn slaap erover hoefde te laten.

Geslachte kostgangers aan de roofdieren voeren, is een zeldzame keuze in een dierentuin. In België is het zelfs gewoon verboden. Kadavers van (ge)dode dierentuindieren moeten hier worden afgevoerd naar het vilbeluik, tenzij een universiteit ze wil gebruiken voor onderzoek.


De postzegelverzameling voorbij

In de negentiende eeuw waren dierentuinen postzegelverzamelingen: collecties van zoveel mogelijk exotische soorten waaraan de burgerij zich kwam vergapen. De voorbije eeuw is die taakomschrijving gaan schuiven. Bezoekers krijgen de wilde beesten nu niet enkel te zien, maar worden ook over hun levenswijze en hun leefgebied geinformeerd, over de bedreigingen in het wild gesensibiliseerd, bij het behoud van de soort betrokken.

Scandinavische dierentuinen vullen de informatiebehoefte van het publiek nog breder en ook nuchterder in dan hun zuidelijker collega’s. Moet een dier dood, dan zeggen ze dat, en leggen ze uit waarom.


De anatomische les van dokter Mads

Die informatiebehoefte wordt ook op andere manieren ingevuld. Openbare lijkschouwingen op (ge)dode dieren zijn in Scandinavië geen uitzondering, en zeer populair. Voor Marius had Kopenhagen al antilopes, slangen en zebra’s voor een talrijk opgedaagd publiek uit elkaar gehaald.

Best leerzaam, vindt men zo’n openbare dissectie in het koele noorden. Want hoe vaak krijg je de kans om te zien hoe groot de hersenen van een giraf zijn? Dierenarts Mads Bertelsen, microfoontje boven de witte jas, vertelde de kijklustigen afgelopen weekend welke organen hij achtereenvolgens uit Marius tevoorschijn haalde en hield diens hart, lever, milt en ellenlange luchtpijp voor ze omhoog.

Dat Marius en plein public werd gevild uitgebeend, ‘terwijl er kinderen op stonden te kijken’, is overigens een verkeerde voorstelling van zaken. Zijn lichaam werd niet voor het giraffenverblijf versneden maar in een afgescheiden deel van de zoo, zodat geen toevallige passanten ermee geconfronteerd werden. Bezoekers die kwamen kijken en hun kinderen meebrachten, wisten waaraan ze begonnen.


De pil of de kogel

Had de zoo van Kopenhagen de moeder van Marius niet op de pil kunnen zetten? Dan was het girafje nooit geboren en had het niet afgemaakt hoeven te worden. Of had Marius niet gecastreerd kunnen worden?

Ja en nee. Het hangt af van de keuzes die een dierentuin maakt. Laat hij zijn dieren toe om natuurlijk gedrag te vertonen? Dan horen voortplanting en de zorg voor jongen daarbij, en zullen er kalfjes komen volgens dezelfde intervallen als in het wild. Dat een zoo die dan op een gegeven moment moet afmaken omdat er geen ruimte meer voor ze is, is de keerzijde van de medaille.

Opteert een dierentuin voor voorbehoedsmiddelen en/of castratie en toont hij zijn publiek enkel volwassen dieren? Dan ontneemt hij volwassen dieren wezenlijke onderdelen van hun natuurlijke gedrag, zoals de balts en de ouderzorg. De postzegelverzameling komt dan algauw weer om de hoek kijken.

Vergeet voorts niet dat jonge dieren voor dierentuinen grote publiekstrekkers zijn – denk aan de zoo van Antwerpen en Kai-Mook. En giraffen castreren is makkelijker gezegd dan gedaan: als ze omvallen onder narcose, breken ze licht hun nek.


De natuur is geen Disneyland

Om zichzelf bestaansrecht te verlenen, doen dierentuinen graag mee aan kweekprogramma’s. Daarin wordt geprobeerd om de verzameling genen van in gevangenschap gehouden dieren zo intact mogelijk te bewaren – een hedendaagse manier van postzegels verzamelen, zo u wil.

Dat houdt in dat enkel wordt gekweekt met dieren die zeldzame genen in zich dragen. Die had Marius niet, en dat maakte hem tot een postzegel die niemand ruilen wilde.

Vroeger werden kweekprogramma’s ook opgezet in de hoop dieren weer in het wild te kunnen uitzetten. Daar hoor je dierentuinen tegenwoordig niet vaak meer over. De echte bedreiging voor diersoorten zijn de inkrimping van hun leefgebieden en stroperij, niet een gebrek aan nageslacht.

En die watjes van dierentuinbeesten zijn uiteraard ook geen partij voor de wilde natuur. Door Marius uit te zetten in het wild, zou de dierentuin hem pas echt voor de leeuwen hebben gegooid.

Er komt trouwens wellicht een vervolg op de heisa over Marius, nu ook de dierentuin van Jylland een mannetjesgiraf op overschot heeft. De zoo gaat aan het Europese kweekprogramma deelnemen en mag binnenkort een wijfjesgiraf verwelkomen. Dan zal er ook voor deze Marius geen plaats meer zijn in de stal.


Geen happy end

De slotsom? Een dierentuin runnen is business, en een andere soort business dan een Disneyfilm draaien waarin altijd alles op een happy end uitdraait. Rationeel valt er weinig aan te merken op de manier waarop de zoo van Kopenhagen zich van Marius heeft ontdaan – al werd het op public-relationsvlak een drama. Als Kopenhagen Marius niet aan de leeuwen hadden gevoerd, dan was het een paard uit het slachthuis geweest, zei in Der Spiegel directeur Bengt Holst, die de hele voorbije week blijk gaf van verbazend veel ruggengraat. ‘En dan zouden we het óók hebben gezegd. We gaan de herkomst van zo’n vlees niet geheim houden, en ook niet het leven en de dood.’

Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Wie het daar moeilijk mee heeft, ijvert wellicht beter voor de sluiting van dierentuinen dan tegen het afmaken van de dieren die er in gevangenschap worden gehouden. Want dat laatste bestrijdt enkel de symptomen van de ziekte, niet de oorzaak.


DS, 25-02-2014 (Hilde Van den Eynde)